مدیرعامل انجمن جامعه ایمن با ماه مرگ خواندن شهریور، از لزوم توجه به حوادث جاده‌ای در تابستان صحبت کرد و همچنین با اشاره به نقاط حادثه‌خیز جاده‌ها نسبت به عدم تخصیص بودجه اصلاح این نقاط از سوی سازمان برنامه و بودجه انتقاد کرد.
جواد نوفرستی در گفت و گو با ایسنا، در مورد تلفات جاده‌ای در تابستان و ضرورت ایجاد طرح‌های ایمنی همچون طرح نوروزی اظهار کرد: آمارهای پزشکی قانونی در ۱۰ سال گذشته یافته‌های خوبی را نشان می‌دهد و ما بر اساس بررسی این آمارها نامهای به برخی از مقامات و روسای مسئول ارسال کردیم که در آن بر موفقیت طرح‌هایی که در ایام نوروز برای ارتقای ایمنی ترافیکی اجرا می‌شود تاکید شد. طرح نوروزی که هر سال از ۲۵ اسفند تا ۱۵ فروردین انجام می‌شود تاثیر مثبتی در کاهش تلفات حوادث ترافیکی داشته است.
وی افزود: بر اساس آمارها در نوروز ۹۶ نسبت به نوروز سال ۸۷ شاهد کاهش ۴۶ درصدی میانگین فوت روزانه در حوادث ترافیکی بودیم که کاهش بسیار خوبی است. این کاری بود که تنها یک نهاد نمی‌توانست انجام دهد و دستگاه‌های مختلفی از جمله پلیس راه، سازمان راهداری، جمعیت هلال احمر، اورژانس، صدا و سیما و ... دخیل بودند که این کاهش را شاهد هستیم. ضمن اینکه همکاری دیگر رسانه‌ها و پیام‌هایی که چهره‌های مطرح می‌گویند نیز تاثیر گذار است. تمام این موارد کمک کرد تا شاهد این وضعیت در ایام نوروز باشیم و این یک وضعیت مطلوب و خوب است.
نوفرستی در ادامه با طرح این سوال که حال چرا می‌گوییم که این اتفاق بسیار خوب است؟ پاسخ داد: زیرا بر اساس آمارها کاهش کل تلفات ۱۰ ساله حوادث ترافیکی ۳۰ درصد بوده است (۹۶ نسبت به ۸۷) در حالی که آمارهای ۲۰ روزه سفرهای نوروز در همین دوره ۱۰ ساله، کاهش ۴۶ درصدی میانگین فوت روزانه را نشان می‌دهد. بنابراین در این دوره شاهد کاهش بیشتر تلفات نسبت به کل سال بوده ایم. اما کاهش تلفات در ایام تابستان کمتر از نرم سالانه است و در این میان شهریور ماه کمترین کاهش آمار را شاهد بوده‌ایم. در شهریورماه سال ۹۶ نسبت به سال ۸۷ تعداد کشتهها ۲۶ درصد کاهش داشته که این یعنی کاهش تلفات شهریورماه ۴ درصد کمتر از میانگین سالانه و ۲۰ درصد کمتر از کاهش آمار تعطیلات نوروز بوده است. این آمارها نشان می‌دهد که شهریور تا حدودی فراموش شده است در حالی که باید در اولویت اول قرار بگیرد.
شهریور، ماه مرگ در جاده‌ها
مدیرعامل انجمن جامعه ایمن ادامه داد: بنابراین لازم است کاری مانند طرح نوروزی برای تابستان هم اجرا شود و در این میان باید به صورت ویژه به شهریور توجه کرد. هر چند نمی‌توان انتظار داشت سازمانهای مسئول تمام توان خود را در کل ایام تابستان بسیج کنند اما در این میان می‌توان به شهریور توجه ویژه‌ای داشت. این ماه را می‌توان ماه مرگ در جاده‌ها قلمداد کرد.
مرگ میانگین روزانه ۶۶ نفر در شهریورهای ۱۰ سال اخیر
وی با اشاره به آمارهای مربوط به کشته‌های شهریور در سال‌های گذشته گفت: ۲۰ هزار و ۴۶۴ نفر در شهریور ۱۰ سال گذشته در تصادفات فوت کردند یعنی به صورت میانگین در شهریور هر سال ۲۰۴۶ نفر (میانگین روزانه ۶۶ نفر). همین موارد نشان می‌دهد که باید به شهریور توجه ویژه داشت. اگر کاری که در نوروز انجام می‌شود در شهریور هم با همکاری همه دستگاه‌ها صورت می‌گرفت به صورت معجزه‌وار می‌توانستیم مشابه تعطیلات نوروز، انتظار کاهش ۴۶ درصدی تلفات حوادث ترافیکی ۱۰ ساله را داشته باشیم. یعنی کاهش روزانه ۱۵ نفر و ماهیانه ۴۵۰ نفر نسبت به ۱۷۴۶ نفر فوت شهریور ۹۶ که آمار قابل تاملی است. با این شرایط سازمانها برای جاده‌ها در تابستان طرح ویژه‌ای ندارند و اگر کاری که در نوروز صورت می گیرد در ۲۰ روز آخر شهریور صورت بگیرد با توجه به اینکه حجم مسافرت‌ها در این مدت بیشتر می‌شود قطعا شاهد کاهش قابل توجهی در آمار تلفات خواهیم بود.
نوفرستی با اشاره به آمارهای مربوط به مصدومیت‌های حوادث جاده‌ای گفت: تنها نباید به آمار فوت توجه کنیم. بلکه سال گذشته ۳۳۶ هزار نفر در تصادفات مصدوم شدند و بر اساس محاسبات مرکز تحقیقات پلیس، هزینه اقتصادی تصادفات معادل ۵ تا ۸ درصد تولید ناخالص داخلی است. از طرف دیگر این حوادث هزینه‌های اجتماعی بسیار زیادی هم دارند که در این محاسبه و ارزیابی ها مد نظر قرار نگرفته و قابل محاسبه هم نیست.
در سالهایی که تعداد کشته‌های حوادث جاده‌ای کم شده، مصدومان روند افزایشی داشته‌اند
مدیرعامل انجمن جامعه ایمن ایران با اشاره به اینکه آمارها نشان می‌دهد حتی در سالهایی که کشته‌های جاده‌ای روند کاهشی داشته، مصدومان افزایش پیدا کرده است گفت: با استناد به آمارهای پزشکی قانونی می‌توان این مسئله را تایید کرد. بر اساس این آمارها سال گذشته ۳۳۶ هزار نفر مصدوم داشتیم و وقتی این آمارها را در ۱۰ سال گذشته بررسی کنیم، می‌بینیم حتی در سالهایی که تعداد کشتهها کمتر شده، مصدومان افزایش پیدا کرده است. تمام این موارد نشان می‌دهد که توجه به حوادث جاده‌ای تا چه اندازه ضروری است. از همین رو ما حتی از دادستانی کل کشور درخواست می‌کنیم به عنوان مدعی العموم در این زمینه وارد شوند و پیگیری کنند.
مدیرعامل انجمن جامعه ایمن ایران با اشاره به وجود نقاط حادثه خیز در جاده‌های کشور افزود: تاکتیک کوتاه مدت برای کاهش تلفات این است که بگوییم مردم رعایت کنند ولی باید بدانیم که جاده‌های ما ناایمن هستند. طبق گزارش معاون وزیر راه و شهرسازی در آبان ۹۵، در کشور ۳۴۰۰ نقطه حادثه‌خیز داریم که در ۱۶۰۰ نقطه از آنها شاهد تکرار حوادث هستیم.
بودجه ایمن‌سازی جاده‌ها از محل جریمه‌ها تامین می‌شود اما دولت چهار سال است این بودجه را تخصیص نداده
وی ادامه داد: آقای مهندس حسن‌نیا، معاون راه و شهرسازی در نوروز قول خوبی دادند که ایمن‌سازی این نقاط ۳ ساله انجام خواهد شد اما این کار نیاز به بودجه دارد. وزیر راه و شهرسازی هم قبلا به این موضوع اشاره کرده و گفته بود که می‌دانیم جاده‌ها نا ایمن است اما بودجه لازم را نداریم. مسئله اما این جاست که بودجه این کار کاملا مشخص است و وجود دارد ولی به لطف سازمان برنامه و بودجه تخصیص پیدا نکرده است. در ماده ۲۳ قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی بودجه این کار پیش‌بینی شده و از منابع جریمه‌ها جاده ای باید ۶۰ درصد به سازمان راهداری برای ایمن سازی جاده ها و ۲۰ درصد هم باید به پلیس راهور اختصاص داده شود تا در تامین تجهیزات و طرح ها و آموزش فرهنگ ترافیک استفاده کند.
وی ادامه داد: اما در جلسه کارشناسی کمیسیون ایمنی راهها، طبق اعلام کارشناس این کمیسیون، چهار سال است که دولت از این محل که مردم بودجه‌اش را پرداخت کرده‌اند تامین مالی مورد نیاز را انجام نداده است. وقتی این اتفاق نمی‌افتد شاهد حوادثی مشابه حادثه آتش‌سوزی اتوبوس چند روز قبل در کردستان در نقطه حادثه خیز گزارش شده پلیس راهور، خواهیم بود. حادثه‌ای که سردار حمیدی هم در رابطه با آن به این موضوع اشاره کرد که حادثه در نقطه حادثه خیز رخ داده است.
نوبخت؛ کسی که باید در مورد تخصیص بودجه پاسخگو باشد
نوفرستی گفت: فردی که باید در مورد تخصیص بودجه پاسخگو باشد خود آقای دکتر نوبخت است و باید اعلام کند این بودجه‌ای که باید تخصیص پیدا می‌کرده کجا خرج شده؟ که حال پس از گذشته یازده سال از تجربه کاهش کشتهها، آمارها روند معکوس را نشان می‌دهد. در آخرین جلسه کمیسیون ایمنی راهها با حضور وزیر راه و شهرسازی، بر همین موضوع و دعوت از سازمان برنامه و بودجه در اولین جلسه سال ۹۷ این کمیسیون برای ارائه گزارش میزان تخصیص این بودجه تاکید شده بود.
برای سفرهای شهریور باید تدابیر ویژه‌ای در نظر گرفته شود
وی با تاکید بر اینکه باید برای سفرهای شهریور تدابیر ویژه‌ای در نظر گرفته شود گفت: مردم و رسانه‌ها و همه باید دست به دست هم بدهیم و برای شهریور امسال کاری انجام بدهیم. شاید با اجرای چنین طرحی در سال اول اتفاق چندان بزرگی نیفتد ولی به هر حال باید از یک جا شروع کرد. قطعا اجرای آن در سال اول به کاهش چند صد نفری فوتی‌ها و چند هزار نفری مصدومین و معلولان کمک می‌کند. البته می‌دانیم که طرح‌هایی بصورت اسمی یا رسمی در تابستان از سوی دستگاه‌ها انجام می‌شود ولی باید قوی‌تر و با هماهنگی، حمایت و پشتیبانی همه سازمانهای متولی و مسئول و رسانه ها برای آموزش، حساس سازی و جلب همکاری مردم انجام شود.
وی با اشاره به اینکه برخی از سازمانها اصلی‌ترین عامل حوادث ترافیکی را عامل انسانی می دانند گفت: معتقدم بر خلاف آنچه بسیاری می‌گویند، مقصر اصلی در حوادث، جاده‌ها هستند نه عامل انسانی با توجه به وجود نقاط حادثه‌خیر حتما باید ابتدا به آنها رسیدگی شود.
نوفرستی همچنین گفت: حالا که برای رسیدگی به این نقاط بودجه کافی اختصاص پیدا نکرده، حد اقل کاری که می‌توان انجام داد این است که در جاده‌ها با نصب تابلوهایی به رانندگان هشدار داده شود تا هنگام نزدیک شدن به این نقاط بیشتر احتیاط کنند. ما پیشنهاد دادیم تا در فاصله ۱۰ کیلومتری نقاط حادثه خیر تابلوهای هشدار زده شود و حضور مقتدرانه و مشهود پلیس راهور در این نقاط هم لازمست. این اتفاق در نوروز برای برخی از نقاط افتاد و باید برای همه نقاط رخ بدهد.
عامل اول حوادث ترافیکی، جاده است نه انسان
مدیرعامل انجمن جامعه ایمن ایران با اشاره به اینکه انسان، خودرو و جاده سه عامل حوادث ترافیکی هستند افزود: وقتی می‌گوییم عامل انسانی، بحث فرهنگی پیش می‌آید و اگر بخواهیم اصلاح را از این بخش آغاز کنیم باید بدانی که که فرهنگ چیزی نیست که به سرعت بتوان آن را تغییر داد و فعالیت یکی دو دهه‌ای برای تغییر یک فرهنگ نیاز است. پس آنچه در اولویت قرار می گیرد وضعیت جاده‌ها است. ما باید فریاد بزنیم و مطالبه‌گری کنیم و بگوییم که عامل اول جاده است. حتی اگر فرض کنیم که عامل انسانی بیشترین سهم را در حوادث ترافیکی دارد که البته اینگونه هم نیست، باز هم رسیدگی به جاده‌ها را باید در اولویت قرار بدهیم چون زودبازده است.
وی افزود: می‌توانیم این عوامل را ارزیابی کنیم و ببینیم درجه و سرعت اصلاح کدام یک بیشتر است. اگر عوامل انسان، جاده و خودرو را روی یک محور نمودار بگذاریم و بودجه و سرعت اصلاح را روی دیگر محور، مشخص می‌شود کدام عامل را می‌توان با سرعت بیشتری اصلاح کرد. به عامل انسانی که اشاره کردم و گفتم که اصلاح آن زمان زیادی می‌برد. عامل خودرو را هم در نظر بگیریم می‌بینیم که ۲۲ میلیون خودرو و حدود ۱۵ میلیون موتورسیکلت در جاده ها و شهرها در تردد هستند و اگر بخواهیم این روند را هم استاندارد کنیم زمان زیادی می‌برد. به عنوان مثال اگر همین حالا هم تولید پراید که بقول یکی از مسئولان ارابه مرگ است را متوقف کنید به سرعت این مسئله قابل تغییر نیست زیرا حداقل تا ده پانزده سال آینده هم آخرین تولیدات این خودرو در جاده‌ها خواهند بود. بنابراین این عامل هم به سرعت قابل تغییر نیست. اما عامل ناایمنی جاده‌ها عاملی است که اگر سازمان برنامه، بودجه‌ای که باید را پرداخت کند، می‌شود انتظار داشت که این نقاط اصلاح شود.
نوفرستی با اشاره به یک تجربه در زمینه تاثیر اصلاح نقاط حادثه خیر در جاده‌ها گفت: جاده‌های استان‌های فارس، تهران، خراسان رضوی، اصفهان و کرمان در رتبه‌های اول تا پنجم حوادث جاده‌ای بودند و کرمان سال گذشته به رتبه چهارم رسید و در تعطیلات نوروز این استان رتبه دوم را کسب کرد. اتفاقی که بی‌دلیل نبود و وقتی ریشه یابی کردیم، به این نتیحه رسیدیم که جاده‌ها را مرتفع ساخته‌اند و بعضی از جاده‌ها هم گاردریل و شانه خاکی ندارند. وقتی خودرویی منحرف شود حتما چپ می‌کند و حتما هم کشته به جا می گذارد. در چنین حوادثی عامل انسانی مقصر شناخته می‌شود اما اگر ریشه‌ای نگاه کنیم می‌بینیم که ایمن سازی جاده تا چه اندازه می‌تواند در کاهش چنین حادثه‌هایی تاثیر گذار باشد.
وی نبود پوشش‌های امدادی مناسب را هم از جمله عوامل افزایش تلفات دانست و گفت: وقتی بررسی کردیم دیدیم که این استان با وجود حوادث زیاد از نظر شاخص پوشش راهنمایی و رانندگی در میان ۳۱ استان کشور رتبه سی‌ام را دارد (گزارش رئیس سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای استان) و سال گذشته حدود 1200 نفر در جاده‌های این استان جان خود را از دست دادند. با وجود اینکه میانگین فاصله پایگاههای اورژانس در کشور ۴۰ کیلومتر است، مسئولان راهداری استان عنوان کردند که فاصله پایگاه‌ها در جاده‌های این استان ۶۵ کیلومتر است. در استانی که حوادث جاده‌ای زیاد دارد قطعا به این مسئله هم باید بیشتر توجه شود.
با ایمن‌سازی یک نقطه حادثه‌خیر پر خطر تعداد کشتهها از ۳۵ نفر به صفر رسید
نوفرستی با اشاره به اجرای طرح جامعه ایمن در زرند استان کرمان افزود: سال گذشته این طرح را اجرا کردند و شاهد کاهش تلفات در شهرستان زرند بودیم و این اتفاق در حالی رخ داد که آمارهای تلفات استان روند افزایشی داشت. در این شهرستان نقطه حادثه‌خیزی به نام گردنه ده علیرضا وجود داشت که جزو یکی از همان نقاط حادثه خیر پر تکرار هم بود. در این بخش در یک دوره ۹ ماهه ۳۵ نفر کشته شدند و پس از اینکه طی چند سال گذشته این منطقه ایمن‌سازی شد آمار کشتهها به صفر رسید.
مدیرعامل انجمن جامعه ایمن ایران به استفاده از تجربه استان‌های پرتردد اشاره کرد و گفت: چند استان مانند تهران، البرز، قم قزوین که بیشترین حجم تردد را دارند با کاهش آمار تصادف مواجه هستند زیرا در این استان‌ها فعالیت‌هایی انجام شده و به عنوان مثال رانندگان می‌دانند که همه جا دوربین وجود دارد و زیر نظر هستند اما در استان‌هایی مانند سمنان و کرمان و خراسان شمالی و جنوبی و سیستان و بلوچستان که که پوشش دهی آنها کمتر است حوادث زیادی را می‌بینیم باید از تجربیات استان‌هایی که حوادث آنها کاهش داشته برای این استان ها نیز استفاده شود.
