کرمان در گذرگاه زمان نه فقط از عمری به درازای تاریخ برخوردار است، بلکه از نظر کیفیت نیز گفتنیهای بسیاری دارد. روستای میمند کرمان بی شک یکی از باستانیترین سکونتگاههای بشر در جهان است که از دوازده هزار سال پیش تاکنون همچنان پابرجاست و به حیات خود ادامه میدهد. روستای دستکند (که با دست کنده شده و بنا شده است) با چند هزار سال قدمت یادآور ایامی است که انسانها خدایان خود را در بلندای کوهها جستجو میکردند و کوه مظهر صلابت و قدرت و الهه عزم و اراده و ایمان تلقی میشد.
این بنای دستکند باستانی، بی گمان از نخستین سکونتگاههای بشری در ایران به شمار می رود، دورانی که هنوز ایرانیان مهرپرست بودند و کوهها را مقدس می شمردند، اعتقادی که بعدها نیز جلوهی تاریخی و مذهبی داشت و همانگونه که حضرت موسی(ع) در کوه «طور» به عبادت و عبودیت می پرداخت و پیامبر گرامی اسلام نیز درغار و کوه حرا به پیامبری مبعوث گردید. به هر تقدیر چند هزار سال پیش از این، انسانهایی با تیشهی عشق، همت و حمیت و با اراده و عزمی راسخ، فرهادگونه دل سنگها را شکافتند و یادگاری را به جا گذاشتند که امروزه پس از گذشت سالیان سال، همچنان نماد عزم و اراده و اقتدار اجداد ایرانی به شمار میرود.
به عقیدهی محققین، هستهی اولیهی روستای میمند، متعلق به زمانی است که ایرانیان مهر پرست بودهاند و آنها را مقدس میشمردهاند. آنها تاریکی غارها را برای عبادت برگزیده و مردههای خود را درون دخمههای کنده شده در کوه قرار میدادند و بدین ترتیب در میمند تعدادی عبادتگاه و مقبره بنا گردیده است. بر اساس دانستههای جدید تاریخ، ظهور زرتشت 6000 سال قبل از میلاد مسیح بوده و لذا قدمت میمند حداقل 6000 سال پیش از میلاد مسیح تخمین زده میشود. نقوش 10 هزار ساله و سفال های 6000 ساله از جمله مستندات مکشوفهای هستند که گواهی تاریخ میمند هستند.
واژهی میمند به تعابیر مردمانش و آنچه که تاریخ نگاران در پیرامون آن نقل می کنند، معانی متفاوتی دارد. عدهای معتقدند لغت میمند، از دو واژه می و مند تشکیل شده که می به معنای شراب و مند به معنای مست و مستی است و چون این روستا قبل از اسلام حفر شده، مردان این نواحی می، مینوشیدهاند و مست میشدند و حفرههای روستا را در اثر مستی میکندهاند که بر همین اساس آن را میمند نامیدهاند. عدهای دیگر عقیده دارند واژه میمند مأخذ از میمنت و مبارکی بوده است.
عدهای نیز بر این باورند که مردمان این نواحی از میمند فارس مهاجرت کرده و چون در این ناحیه اقامت گزیدهاند، آن را میمند نام نهادهاند.
هنوز کسی واقف نیست که این مجموعه به دست چه کسانی بوجود آمده و انگیزهی این مردمان از احداث چنین بناهایی چه بوده، اما انگیزهی مردمان آن زمان بسیار مورد اهمیت قرار دارد، چون در آن زمان و با آن وسایل ابتدایی، آفرینش چنین مجموعهی با عظمتی با معماری بی نظیر قابل تحسین است.
منابع:خبرگزاری ایسنا، سیری در ایران، همگردی