اخبار سیاسی روز

توافق ایران و روسیه برای خروج آبرومندانه ترکیه از سوریه

بیشتر ناظران مسائل سوریه بر این نکته اتفاق‌نظر دارند که سوریه پس از آزادسازی حلب، با سوریه پیش از آن تفاوت‌های چشمگیری خواهد داشت و روند حرکت تحولات به سمت و سویی جدید، عملاً آغاز شده است. در همین راستا، امروز اعلام شد که توافق بر سر برقراری آتش‌بس سراسری در سوریه حاصل شده و روند توقف درگیری‌ها در بخش مهمی از این کشور عملاً آغاز خواهد شد.

به گزارش «تابناک»، صبح امروز، منابع دیپلماتیک اعلام کردند، احتمالاً پیش‌نویس طرح آتش‌بس فراگیر سوریه در آنکارا به امضا رسیده و از نیمه شب جمعه نیز اجرایی خواهد شد. این خبر در شرایطی اعلام شد که مولود چاووش‌اوغلو، وزیر خارجه ترکیه پیشتر گفته بود، آنکارا و مسکو قصد دارند تا پایان سال ۲۰۱۶ میلادی، آتش‌بس فراگیری را در تمام سوریه برقرار کنند.

تنها ساعاتی بعد و در بعدازظهر امروز بود که ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه اعلام کرد، توافق درباره آتش بس سوریه حاصل شده است و آمادگی برای آغاز گفت‌وگوهای صلح سوریه وجود دارد. پوتین تأکید کرد: «دولت و معارضان سوریه توافق کرده‌اند که به میز مذاکرات بازگردند». وی همچنین اشاره نمود که مسکو سند نظارت بر آتش‌بس در سوریه را امضا خواهد کرد.
پوتین همچنین اعلام کرد، سه توافق درباره حل بحران سوریه امضا خواهد شد. فرمانده کل قوای روسیه تصریح کرد، این اسناد عبارتند از سند آتش‌بس در سوریه، مجموعه اقدامات لازم برای نظارت بر آن و بیانیه در خصوص آمادگی آغاز گفت‌وگوهای صلح سوریه. وی گفت، این توافقات شکننده بوده و نیازمند نظارت و توجه خاص و همچنین تحمل هستند.

پس از رئیس جمهور روسیه، سرگئی شویگو، وزیر دفاع این کشور نیز اعلام کرد که با ترکیه و هیأت معارضان سوری برای برقراری آتش‌بس فراگیر در سوریه به توافق رسیده‌اند و به زودی درگیری‌ها متوقف خواهد شد. شویگو ضمن بیان اینکه با مقامات ترکیه در تماس نزدیک هستند تا از اجرای درست آتش‌بس اطمینان حاصل کنند، گفت: روسیه آماده است بخشی از نیرو‌هایش را از سوریه خارج کند. شویگو با بیان اینکه مسکو و آنکارا ضامن اجرایی شدن آتش‌بس خواهند بود، گفت: مصر نیز در این فرایند شرکت خواهد کرد.
در پی انتشار این اخبار، ستاد کل ارتش و نیروهای مسلح سوریه نیز با اشاره به اینکه از نیمه شب ۳۰ دسامبر همه اقدامات نظامی در این کشور متوقف خواهد شد، اعلام کرد: گروه‌های تروریستی داعش و جبهه النصره و همه گروه‌های وابسته به آن‌ها از این توافق مستثنی هستند. ارتش سوریه همچنین اعلام کرد، هدف از این امر، فراهم کردن شرایط مناسب برای حمایت از روند سیاسی بحران این کشور است.
اما می‌توان گفت، جدی بودن موضوع برقراری آتش‌بس زمانی بیش از پیش مسلم شد که وزیر خارجه ترکیه نیز رسماً درباره این امر موضع‌گیری کرد. مولود چاووش‌اوغلو با بیان اینکه آنکارا و مسکو ضامن اجرایی شدن آتش‌بس هستند، تصریح کرد: توقف درگیری‌ها شامل گروه‌هایی که از سوی سازمان ملل تروریستی شناخته شده‌اند، نمی‌شود. وی همچنین اعلام کرد که آتش‌بس فراگیر سوریه، از نیمه شب جمعه به اجرا درمی‌آید.
هرچند سیر شتابان اخبار مربوط به تحولات آتش‌بس در سوریه ممکن است برای برخی غیرمنتظره به نظر برسد، این موضوع، نتیجه روندی است که پیشتر در حضور وزرای خارجه روسیه، ترکیه و ایران در مسکو آغاز شده و در جریان تعاملات مقامات ارشد روسیه و ترکیه در این زمینه ادامه یافته بود. بر این اساس، مهمترین نکته، دستیابی دولت‌های حامی طرف‌های درگیر در سوریه به توافقی بود که هم ضامن منافع راهبردی آن‌ها و هم تضمین‌کننده ثبات و دوام آتش‌بس در سوریه باشد.
در این راستا، روز گذشته دولت روسیه تأکید کرد که ایران را در جریان پیشنهادهای ترکیه درباره حل و فصل موضوع سوریه گذاشته و کمتر از یک روز پس از بیان این موضوع بود که توافق آتش‌بس سراسری در سوریه رسماً اعلام شد. در این راستا، به نظر می‌رسد ناچار شدن ترکیه به عقب‌نشینی از برخی مواضع پیشین خود بوده که زمینه نهایی شدن این طرح را فراهم کرده است.
در حقیقت، در روند دیپلماتیکی که طی هفته‌های اخیر در موضوع سوریه جریان داشته، ترکیه به مرور بر سر دو موضوع ناچار به امتیاز دادن شده است؛ نخست، دست برداشتن از تأکید مستمر بر ضرورت کناره‌گیری بشار اسد به عنوان پیش‌شرط آغاز فرایند سیاسی و دوم، پذیرش نفوذ ایران در آینده سیاسی سوریه.
موضوع نخست کم و بیش روشن بوده و نیاز به توضیح چندانی ندارد؛ اما در رابطه با موضوع دوم باید اشاره کرد که مقامات ترکیه حتی پس از نشست اخیر در مسکو، همچنان بر ضرورت شامل شدن نیروهای حزب‌الله و دیگر گروه‌های نزدیک به ایران از عرصه درگیری‌ها در سوریه تأکید می‌کردند؛ اما چیزی که در عمل رخ داد و امروز نیز با امضای توافق آتش‌بس جنبه رسمی یافت، این بود که نامی از این گروه‌ها به میان نیامد. البته نکته اینجاست که حزب‌الله اساساً به عنوان یک نیروی رسمی و قانونی فعال در لبنان، با درخواست دولت قانونی سوریه وارد این کشور شده و وضعیتش با دیگر گروه‌ها متفاوت بوده و هست.در مقابل، به نظر می‌رسد عدم مخالفت روسیه با عملیات نظامی ترکیه در شمال سوریه، به این دلیل بوده که به نوعی در روند پایان یافتن درگیری‌ها در سوریه، پرستیژ ترکیه نیز حفظ شده و چنین بیان شود که این همه هزینه مالی و انسانی ترکیه در سوریه، برایش بدون دستاورد هم نبوده است. به این ترتیب و در شرایطی که بعید است دولت جدید آمریکا به رهبری ترامپ هم مخالفت جدی با طرح‌های روسیه در خاورمیانه داشته باشد، چشم‌انداز رسیدن سوریه به شرایطی باثبات، بیش از هر زمان دیگری جدی شده است. 

طرح کردها برای تشکیل منطقه خودمختار در شمال سوریه / چراغ سبز آمریکا به کردها برای یک چالش جدید

مقامات ارشد در گروه های کرد سوریه، امروز اعلام کرده اند، با همراهی متحدان خود در نظر دارند تا این هفته طرح جامع خود برای تشکیل یک دولت فدرال در شمال سوریه را به تصویب برسانند. این مقامات تأکید کرده اند، این طرح در همان زمانی که ترکیه و روسیه و ایران به دنبال یک راه حل سیاسی برای سوریه همکاری می کنند، مطرح شده و به تصویب می رسد.

به گزارش «تابناک» خبرگزاری رویترز با نقل این مطلب بیان کرده است که هدف از این طرح، استقرار و افزایش خودمختاری در نواحی شمالی سوریه است که از ابتدای شروع جنگ داخلی در این کشور توسط نیروهای کرد تسخیر و اشغال شده و تا کنون به عنوان قلمروهای تحت اختیار کردها هدایت می شده است. البته مقامات ارشد کرد تأکید کرده اند که هدف از این طرح، ایجاد یک دولت مستقل کردنشین نیست و در واقع این طرح، طرحی مبتنی برفدرالیسم در سوریه است.

این در حالی است که ترکیه طی ماه های اخیر، همه تلاش خود را برای جلوگیری از ایجاد یک منطقه منسجم کردنشین و خودمختار کرد در نواحی مرزی خود با سوریه را به کار بسته است و همچنین در ماه مارس نیز ایالات متحده با یک طرح فدرالی پیشنهاد شده مشابه مخالفت کرده بود. همچنین دولت بشار اسد نیز به شکل اساسی با طرح های مبتنی بر ایده های فدرالیستی مخالفت دارد.

بر اساس گفته های هدیه یوسف، رئیس شورایی که قرار است این طرح را به تصویب برساند، طرح مذکور قرار است در قالب یک قانون اساسی تدوین شده و امروز (چهارشنبه) یا فردا در شورایی که متشکل از 151 عضو است، به تصویب برسد. وی به خبرگزاری رویترز گفته است: فکر می کنم این طرح به تصویب خواهد رسید، زیرا محتوای آن بعد از مذاکره چندباره با همه گروه های سیاسی تدوین و متن آن با اجماع این گروه ها نوشته شده است.

وی ادامه داد: ما از طریق این طرح و قرارداد مربوط به آن مراحل و اقدامات لازم برای شکل دادن به نهادها سیستم دولتی- اجرایی خود را پیگیری خواهیم کرد و برای انتخابات آماده می شویم. به گفته وی اولین انتخابات مربوط به تعیین نماینده های محلی و بعد از آن انتخابات مربوط به بدنه اصلی سیستم خواهد بود.

گفته می شود، نشست های این شورا که به گفته مقامات کرد متشکل از همه نمایندگان قومی و مذهبی منطقه است، روز سه شنبه این هفته آغاز شده است. همچنین گروه اصلی حامی و پشت سر این طرح، گروه YPG است که به عنوان نیروهای نظامی مورد حمایت آمریکا و ائتلاف این کشور در سوریه فعالیت می کند.

چراغ سبز آمریکا به کردها برای سنگ اندازی پیش پای مذاکرات مسکو

بیانیه و طرح کردهای شمال سوریه در حالی است که نشست سه جانبه مسکو طی هفته گذشته، نقشه راه برای حل سیاسی بحران سوریه را تدوین کرده و به گفته مقامات ترک و روس، قرار است از امشب آتش بس سراسری در سوریه میان معارضان و دولت برقرار شود.

همچنین آن گونه که بیان شد، تمامی همت و تلاش ترکیه طی ماه های گذشته در سوریه منوط به جلوگیری از قدرت گرفتن نیروهای کرد در مناطق مرزی سوریه با این کشور شده است و حتی رجب طیب اردوغان عملیات سپر فرات را به همین منظور در سوریه در دستور کار خود قرار داد. وی چندی پیش اعلام کرده بود که بعد از آزادسازی الباب در مسیر آزادسازی رقه نوبت به شهر منبج – که اکنون در اختیار نیروهای کرد است – خواهد رسید.

در چنین شرایطی، مطرح کردن مسأله خودمختاری برای کردهای سوریه به نظر بیش از همه ایجاد چالشی جدید بر سر راه ایران و روسیه و ترکیه است و به احتمال بسیار با چراغ سبز ایالات متحده همراه بوده.

بر این اساس که نشست سه جانبه در مسکو منجر به انزوای کامل دیپلماتیک آمریکا شده و نشانی از ناتوانی این کشور یا عدم تمایل آن به حل جدی مسأله بحران سوریه بوده است. در حالی که مقامات آمریکایی عنوان کرده بودند که استثنا شدن آنها از مذاکرات صلح در سوریه، مسأله چندان جدی نیست، ولی به وضوح مشخص است که این موضوع بار سیاسی شدیدی برای آمریکا داشته است.

همچنین این امر هدف دوم را نیز در نظر دارد و آن فشار بر آنکارا در پی همراهی ترکیه با روسیه و ایران در مسأله سوریه است. از آنجایی که اردوغان به تدریج دستور کار خود در سوریه را از تلاش برای سقوط بشار اسد به تلاش برای جلوگیری از تشکیل یک منطقه خودمختار و کردنشین در مناطق مرزی خود معطوف کرده، اکنون این طرح دقیقا آنکارا را آماج قرار داده و مطرح شدن آن از سوی گروه YPG – که ترکیه آنها را شاخه نظامی PKK و از گروه های تروریستی می داند – به خوبی بیان می کند که این امر یک فشار سیاسی مضاعف بر ترکیه است.

این گروه کرد، مورد حمایت آمریکا و ائتلاف آمریکایی در سوریه و از جمله گروه هایی هستند که آمریکا در مبارزه با داعش به آنها اطمینان خاصی دارد. طی هفته جاری، ترکیه اعلام کرده بود که موافقت آمریکا برای جلب حمایت این کشور در عملیات رقه را به دست آورده؛ این معنای ضمنی خیانت آمریکا به کردها را در بر داشت.
اما اکنون چنانچه این طرح از سوی مقامات کرد تدوین شده و قرار باشد به تصویب برسد، حاکی از آن است که آمریکا همچنان در نظر دارد تا از نیروهای کرد به عنوان ابزار سیاسی و نظامی خود در صحنه سوریه استفاده کند.
بسیار بعید به نظر می رسد، در حالی که ایران و ترکیه و روسیه طرح جامع هشت مرحله ای خود را برای حل بحران در سوریه تدوین کرده اند، اجازه تشکیل چنین دولت یا منطقه خودمختار کردنشینی را در مناطق شمالی سوریه بدهند، زیرا این مسأله به معنی مجوز برای چندپاره کردن تدریجی حاکیمت و یکپارچگی سوریه است. چیزی که ایران و روسیه از ابتدای جنگ آن را محکوم و از آن جلوگیری کرده اند و ترکیه نیز با توجه به دغدغه های امنیتی خود اساسا حتی به هزینه شروع یک جنگ دیگر اجازه طرح آن را نخواهد داد.
در نتیجه به خوبی می توان دریافت که این طرح تنها یک حربه سیاسی علیه دستور کار تدوین شده سه جانبه در مسکو برای حل بحران در سوریه و همچنین پاداشی به ترکیه برای همراهی با ایران و روسیه است!

حمایت ایران و روسیه از سوریه را دست کم گرفته بودیم/اوباما سقوط اسد را حتمی می‌دانست

یک مقام سابق دولت اوباما می‌گوید کاخ سفید تصور نمی‌کرد ایران و روسیه تا این حد از سوریه حمایت کنند و «بشار اسد» بتواند تا این اندازه در قدرت بماند.

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری فارس، یک مقام سابق دولت آمریکا می‌گوید «باراک اوباما» رئیس‌جمهور آمریکا در ابتدای بحران تصور نمی‌کرد که ایران و روسیه تا این حد از سوریه حمایت کنند.

این مقام سابق دولت اوباما که خواسته نامش فاش نشود، به «گرت پورتر» تحلیلگر آمریکایی گفته است که واشنگتن در ابتدای شکل‌گیری درگیری‌ها در سوریه، تصور می‌کرد که سقوط دولت «بشار اسد» امری اجتناب‌ناپذیر است و به زودی اتفاق می‌افتد.

در این مطلب که در پایگاه «میدل ایست آی» منتشر شده، ادعا شده است که اوباما از ابتدا مایل به دخالت مستقیم آمریکا نبود و بعدها هم تحت فشار عربستان، ترکیه و قطر حاضر به صدور مجوز ارسال تسلیحات سبک از لیبی به سوریه شد.

بنا بر این گزارش، زمانی که کاخ سفید در حال تدوین سیاست در قبال سوریه بود، نقش ایران را نادیده گرفته بود.

پورتر نوشته است: «مشاوران اوباما تصور می‌کردند که ایران و روسیه تنها به ارائه کمک‌هایی مختصر برای نگه داشتن اسد در قدرت، اکتفا می‌کنند.»

به گفته مقام آمریکایی، اوباما فکر نمی‌کرد که ایران و روسیه مستقیما در سوریه نقش نظامی ایفا کنند و همین «اشتباه بزرگ» به مرور خود را در جنگ نشان داد.

نویسنده این گزارش می‌گوید با وجود آنکه بعد از بازپس‌گیری شهر «القصیر» توسط حزب‌الله لبنان، اشتباه دولت اوباما روشن شد، اما کاخ سفید به جای تجدید نظر در این اشتباه، به تجهیز بیشتر گروه‌های مسلح در سوریه پرداخت و به مرور بیش از پیش در بحران درگیر شد.

۲۰۱۶، سال خوبی برای ایران و روسیه در خاورمیانه بود/موازنه قدرت جدیدی در خاورمیانه شکل گرفته است

نشریه «فایننشال تایمز» در گزارشی در مورد وضعیت خاورمیانه در سال ۲۰۱۶، نوشته است که ایران و روسیه توانستند در این سال رقبای خود را مبهوت کردند.

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری فارس، نشریه «فایننشال تایمز» ایران و روسیه را طرف‌های پیروز در خاورمیانه در سال 2016 دانسته است.

«دیوید گاردرنر» دبیر اخبار بین‌المللی این نشریه در گزارشی با عنوان «موازنه قدرتی جدید در خاورمیانه» نوشته است: «روسیه و ایران سال خوبی داشتند و رقبای خود در خاورمیانه را مبهوت کردند.»

وی با اشاره به نشست سه‌جانبه وزیران خارجه روسیه، ایران و ترکیه، نوشته است که آنکارا از بیم شکل‌گیری یک منطقه خودمختار کردنشین در مرز سوریه و ترکیه، به سمت مسکو و تهران گرایش پیدا کرده و از حمایت از گروه‌هایی که به دنبال کنار زدن «بشار اسد» رئیس‌جمهور سوریه هستند، دست برداشته است.

او همچنین نوشته است که روسیه توانسته اتحاد اروپایی‌ها را بر هم بزند و شماری از کشورهای خاورمیانه‌ای را نیز به سمت خود جذب کند. 

وی با بیان اینکه به نظر می‌رسد رقابت ایران و عربستان همچنان ادامه داشته باشد، نوشته است که «پیروزی در حلب» محور مورد حمایت ایران از بغداد تا بیروت را تقویت کرده است. 

نویسنده گزارش البته نوشته است که توافق هسته‌ای با ایران، یکی از موضوعاتی است که «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور منتخب آمریکا آن را هدف قرار داده و گفته است که یا آن را لغو کرده یا به مذاکره مجدد در مورد آن می‌پردازد.