یک خبر از آبادان

آسیب شناسی فعالیت سازمان های مردم نهاد؛ چرا سمن های آبادان تاثیرگذار نیستند؟

آبادان - ایرنا - سازمان های مردم نهاد در دنیای مدرن و نظام های مردم سالار، کارکردهای فراوانی برعهده گرفته اند به گونه ای که به بخش غیرقابل چشم پوشی از جامعه و سیاست تبدیل شده اند.

به گزارش ایرنا برخی از سازمان های مردم نهاد در نظام های جهانی حتی توانسته اند در سازمان ملل متحد کرسی های مشورتی گرفته و در بسیاری از موارد طراح و مجری بسیاری از برنامه های آن هستند.
این سازمان ها کارکردهای بسیاری را که در گذشته بخش های محلی و قبیله ای از جامعه مسئول تامین آن بودند در جامعه مدرن بر عهده دارند، به عبارت دیگر این سازمان ها مسئولیت کمک به مردم را در دنیای 'ناآشنایان' یا 'غریبه ها' به دوش می کشند.
این سازمان ها در غرب برای حفاظت از مردم در برابر دولت های خشن و بی تفاوت نسبت به مردم به وجود آمدند تا در شرایطی که دیگر خانواده ها توانایی حمایت از اعضای خود را ندارند، بتوانند در مقابل دولت های غربی ایستادگی کنند.
توجه به این نکته بسیار مهم است تا جایگاه تولد چنین پدیده ای مشخص شود و بتوانیم کارکردهای آن را درستی را از آن انتظار داشته باشیم.
به طور جد باید گفت که در دولت هایی که نسبت به مردم خود احساس وظیفه کرده و رابطه مردم و دولت نزدیک است، کارکرد سمن ها اساسا متفاوت می شود و دیگر آنها در مبارزه با دولت برای گرفتن حق مردم از آن نیستند.
چرا که خود دولت ها اساسا وظیفه خود را تامین امنیت و نیازهای مردم می دانند و در اینجا اگر خود جامعه سیستم های حمایتی مربوط به خود را در سازوکارهای محلی، بخشی و خانوادگی داشته باشد، وجود سمن ها معنایی ندارد.
*** اهداف ایجاد و تقویت سمن ها از نگاه قانون
مهم ترین هدف ایجاد و تقویت سازمان های مردم نهاد غیر دولتی افزایش ظرفیت نظام اجتماعی از طریق ایجاد شرایط مساعد برای باروری توانمندی های بالقوه است.
به عبارت دقیق تر ضرورت ایجاد و تقویت سازمان های مردم نهاد را می توان در تحقق اهدافی چون کوچک سازی دولت، توانمند سازی مردم و افزایش سرمایه اجتماعی، کارآمدتر سازی نظام اقتصادی، بهینه سازی فرآیند برنامه ریزی و عملیاتی تر سازی برنامه ها و مقابله با آسیب ها دانست.
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نیز در اصول سوم، ششم، هفتم، هشتم، بیست و نهم، پنجاه و ششم، پنجاه و نهم و یکصد و چهارم به مشارکت مردم در امور تصریح دارد.
وجود این قوانین به ویژه فصل حقوق ملت نشانگر ظرفیت آن برای پذیرش مشارکت های مردمی در مدیریت جامعه است.
در مورد اهداف سند چشم انداز 1404 نیز از آنجا که نظام سیاسی به تنهایی نمی تواند محقق کننده اهداف سند باشد و ایجاد هر گونه تحول و بالاتر از آن نهادینه شدن و تداوم آن تحولات، هنگامی میسر است که شرایط اجتماعی برای پذیرش آنها فراهم باشد.
به همین دلیل سازمان های مردم نهاد می توانند نقش موثری در تحقق اهداف چشم انداز ایفا کنند.
سازمان های مردم نهاد با جلب مشارکت های عمومی مردم و ایجاد انگیزه در آنان به منظور رفع مسائل و مشکلات اجتماعی، زمینه و بستر مناسبی را برای تسهیل در اجرای سیاست ها و تصمیم گیر ی های نظام سیاسی فراهم می آورند.
*** نهادهای مردمی که هنوز در مرحله جنینی رشد قرار دارند
موضوع مهم در توسعه سازمان های مردم نهاد، این است که سمن ها مجموعه های نیاز محور هستند و باید بر اساس نیاز جامعه و از دورن دغدغه های شهروندان بجوشند.
در صورتی که بدون وجود چنین فرآیندی در جامعه ای رشد کنند نه تنها نخواهند توانست که جایگاه مناسب خود را در جامعه کسب کنند بلکه خود به معضلی بزرگ و محلی برای فساد در جامعه تبدیل می شوند.افزایش کمی سازمان های مردم نهاد، یادآور تئوری منسوخ توسعه از بالا است که اواخر دهه 70 در کشور پیگیری می شد و دولت یازدهم نیز باید از شتاب زدگی در فرآیند توسعه اجتماعی پرهیز کند.
نکته مهم در توسعه این سازمان ها این است که برخی از این سازمان ها از هدف اصلی خود دور شده و به امور حاشیه ای پرداختند یا به موسسه تبدیل شده و کار اقتصادی کردند.
*** نشستی در آبادان برای آسیب شناسی فعالیت های سمن ها
روز یکشنبه نشست هماهنگی سازمان های مردم نهاد شهرستان آبادان با حضور جمعی از اعضای این سازمان ها و عزیزالله شهبازی فرماندار تشکیل شد.
نبود نگاه مثبت مسئولان برای حمایت از این سازمان ها، نبود ارتباط شبکه ای بین اعضای این سازمان ها، توانمند نبودن برخی از این سمن ها، بلا استفاده ماندن برخی اماکن شهرستان برای فعالیت این نهادها، نبود همگرایی بین اعضاء و آشنا نبودن اعضا با توانمندی های هم صنفی ها و در برخی موارد تخصصی نشدن فعالیت این سازمان ها از موضعاتی بود که در این نشست از سوی اعضاء مطرح شد.
*** سمن ها، برایند جامعه مدنی و مردمسالار
کوروش کرمپور از فعالان رسانه ای شهرستان آبادان نیز در این نشست در سخنانی با آسیب شناسی فعالیت های این نهادها، گفت:این نهادها برای ساختن جامعه بهتر برای زندگی شهروندان شکل می گیرند و اگر زمینه فراهم نباشد، این سمن ها به بیراهه می روند.
وی تصریح کرد:باید در ابتدا فلسفه جامعه مردمسالار را بدانیم تا بتوانیم نقش خود را به خوبی ایفا کنیم.
این فعال رسانه ای با تاکید بر قدرت سازی اجتماعی سمن ها، گفت:این نهادها باید بدون فعل سیاسی، بر تصمیم سازی سیاسی تاثیرگذار باشند.
کرمپور در ادامه سخنانش با انتقاد از نبود فرهنگ رسانه ای در میان اعضای سمن ها، گفت:اگر این نهادها در جامعه امروزی بر شهروندان تاثیرگذار نیستند، به این معناست که نتوانسته اند به وظیفه خود عمل کنند.
*** فعالیت 89 سمن در شهرستان آبادان
فرماندار ویژه آبادان نیز در بخش پایانی نشست در سخنانی گفت:89 سازمان مردم نهاد در بخش های مختلف اجتماعی، علمی، تربیتی و دیگر بخش ها در این شهرستان فعالیت می کند.
عزیزالله شهبازی افزود:تشکل های مردم نهاد در آبادان اکنون مرحله جنینی خود را می گذراند و باید روند طبیعی خود را طی کنند تا به تدریج آمادگی پذیرش مسئولیت های اجتماعی را پیدا کنند.وی اظهار داشت:شهرستان آبادان با توجه به سبقه اجتماعی و فرهنگی و داشتن جوانان پرنشاط، پرسشگر و علاقه مند به مسائل اجتماعی در زمینه تاسیس سازمان های مردم نهاد در بین شهرستان های استان خوزستان رتبه بالایی کسب کرده است.
شهبازی در ادامه سخنانش گفت:برخی سمن ها در بخش های مختلف همچون کودکان، زنان، محیط زیست، حقوق شهروندی، حمایت از بیماران دیابتی، صنایع دستی و گردشگری، توانبخشی، حمایتی و بهداشتی اعلام آمادگی کرده و در حال اخذ پروانه فعالیت می باشند.
فرماندار آبادان، مهم ترین اهداف سازمان های مردم نهاد را توسعه اجتماعی خواند و تصریح کرد:از مهمترین اهداف سازمان های غیردولتی، واکاوی مشکلات و مسائل در حیطه فراملی و شهرستانی، حفظ منافع ملی است.
فرماندار ویژه آبادان و معاون استاندار خوزستان افزود:مکانی با عنوان خانه سازمان های مردم نهاد برای فعالیت این سازمان در نظر گرفته شده که می توان از این مکان برای برگزاری دوره های آموزشی و نشست های این نهادها استفاده کرد.
گزارش از : سیدبهادر حسینی تشنیزی
7104/6125