خوزستان برای عشایر آغوش گشود

 

مسعود گادار * روناش: زندگی عشایری فرصتی مغتنم برای رونق گردشگری و جذب جهانگردان به خوزستان است زیرا ۱۱ درصد جمعیت عشایری ایران در خوزستان زندگی می‌کنند و ۹ درصد دام‌های عشایری نیز در این استان پراکنده اند. نهادینه نشدن تقویم کوچ در بین خانوارهای کوچرو و بروز برخی حوادث پیش بینی نشده از جمله […]

مسعود گادار * روناش: زندگی عشایری فرصتی مغتنم برای رونق گردشگری و جذب جهانگردان به خوزستان است زیرا ۱۱ درصد جمعیت عشایری ایران در خوزستان زندگی می‌کنند و ۹ درصد دام‌های عشایری نیز در این استان پراکنده اند.

نهادینه نشدن تقویم کوچ در بین خانوارهای کوچرو و بروز برخی حوادث پیش بینی نشده از جمله کاهش بارندگی و کم آبی در مناطق قشلاقی همواره بر مخاطرات کوچ زودرس در طبیعت دامن می‌زند.

در سال‌های اخیر به دلیل توسعه جاده‌های ارتباطی، عشایر بیشتر با وسایل نقلیه دام‌های خود را به مناطق ییلاقی منتقل می‌کنند و سختی‌های گذشته کوچ پیاده را ندارند. با این وجود هر سال بعد از پایان بارندگی‌ها، راه‌های دسترسی به بیشتر مناطق عشایری بهسازی و مرمت می‌شود تا عشایر هنگام بازگشت مشکلی برای جابه جایی دام و آذوقه نداشته باشند.

عشایر ۷ استان کشور در خوزستان

امسال ۲۳ هزار خانوار عشایری از ۷ استان کشور وارد خوزستان شده اند که پیش بینی می‌شود کوچ پاییزه آن‌ها تا پایان آبان ادامه داشته باشد. این عشایر که از استان‌های اصفهان، چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد، همدان، لرستان، ایلام و کرمانشاه به همراه یک میلیون و ۹۵۰ هزار دام خود کوچ پاییزه را آغاز کرده اند، برای یک اسکان ۹ ماهه در مناطق مختلف خوزستان از جمله دزفول، اندیمشک، مسجدسلیمان، لالی، اندیکا، شوشتر، گتوند، هفتکل، رامهرمز، بهبهان، ایذه و باغملک مستقر شدند تا خود را در چرخه اقتصادی این استان سهیم کنند.

بر اساس سرشماری‌های انجام شده بیش از۱۴۰هزار نفر از عشایر کوچنده برای ۹ ماه از آغاز فصل پاییز تا نیمه دوم فصل بهار برای تعلیف دام از مراتع خوزستان استفاده می‌کنند.

تولید گوشت قرمز و مواد لبنی

جمعیت عشایر کوچنده ۳۰ درصد جمعیت خوزستان، ۱۲ درصد جمعیت عشایر کشور، ۷ درصد دام سبک استان و ۹ درصد دام سبک عشایر کشور را تشکیل می‌دهند و نقش مهمی در تولید گوشت قرمز و سایر فراورده‌های لبنی استان ایفا می‌کنند.

ارزش محصولات و تولیدات این قشر ۴۷۰ میلیارد تومان برآورد شده است. اداره امور عشایر خوزستان و ادارات تابعه بر اساس مصوبه‌های شورای عالی عشایر و برنامه‌های کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت درباره کوچندگان خدماتی در زمینه ساخت و بهسازی ایلراه‌ها، تأمین آب آشامیدنی، سوخت فسیلی، کپسول گاز، مایحتاج عمومی و علوفه دامی، بیمه دام و بیمه تأمین اجتماعی، شناسایی مناطق مستعد اسکان و برنامه ریزی برای اسکان عشایر را با اولویت اشتغال پایدار به این قشر ارائه می‌دهند.

اما در سال‌های اخیر شاهد کاهش جمعیت عشایرنشینان در خوزستان بودیم که مهم‌ترین دلیل آن اقداماتی بود که برای اسکان و ساماندهی عشایر صورت گرفت. خوزستان دارای بیشترین کانون‌های اسکان است و بیش از ۱۰هزار خانوار در این کانون‌ها ساکن شده‌اند.

خدمات رسانی به عشایر

مدیر کل امور عشایر خوزستان در این باره گفت: این استان از نیمه شهریور تا اردیبهشت سال آینده در فصل قشلاق میزبان عشایر کوچروی ۷ استان کشور خواهد بود که ارائه خدمات به این عشایر نیازمند برنامه ریزی است.

«علی رحم کریمی» مشکل اساسی عشایر در فصل قشلاق را تامین آب و علوفه عنوان کرد و افزود: با برنامه ریزی می‌توان این مشکل را حل کرد. وی با بیان این‌که خدمات رسانی به عشایر از سوی ۲ بخش دولتی و تشکل‌های مردم نهاد انجام می‌شود، گفت: بخشی از ارزاق و مایحتاج اولیه عشایر نیز از سوی تعاونی عشایر تامین می‌شود و با برنامه ریزی انجام شده خوراک دام و سوخت از سوی تعاونی‌های عشایری تامین شده است و بخش دولتی نیز خدمات آبرسانی و بازگشایی راه‌ها را بر عهده دارند.

او همچنین با تاکید بر لزوم اجرای طرح سرشماری عشایر اظهار کرد: آمار موجود درباره جمعیت عشایر مربوط به سرشماری سال ۸۷ است و با آمار واقعی فعلی همخوانی ندارد.

کریمی با بیان این‌که عشایر با وجود جمعیت اندک در زمینه پرورش دام، صنایع دستی و کشاورزی نقش مهمی در اقتصاد کشور دارند، نگاه به عشایر را یک نگاه تولیدی و تاثیرگذار دانست و افزود: خشکسالی چند سال اخیر، مشکلات و دغدغه عشایر را افزایش داده است.

مدیر کل امور عشایر خوزستان با بیان این‌که آب آشامیدنی مورد نیاز عشایر با تانکرهای سیار تامین می‌شود، اظهار کرد: تامین امنیت، آب و علوفه از مطالبه‌های عشایر است که باید مورد توجه قرار گیرد. وی با بیان این‌که در فصل قشلاق ۷۶۰ خانوار عشایری در غرب کرخه و بیش از ۶۰ خانوار عشایری در منطقه الوار اندیمشک ساکن می‌شوند، گفت: جمعیت عشایر وارد شده به استان ۱۴۰ هزار نفر است که در مناطق مختلف استان مستقر می‌شوند.

مدیر کل امور عشایر خوزستان با بیان این‌که عشایر در ۶۰ نقطه استان اسکان می‌یابند و اردیبهشت‌ سال آینده به ارتفاعات استان‌های همجوار خواهند رفت، اظهار کرد: برای خدمت رسانی به عشایر خدمات زیربنایی مانند ساخت و مرمت راه‌ها، تامین آب آشامیدنی به صورت ثابت و سیار، سوخت فسیلی نفت و گاز و علوفه‌های دامی انجام شده است. همچنین خدماتی از جمله بیمه خدمات درمانی عشایر و بیمه دام نیز به این قشر ارائه خواهد شد.

• خبرنگار همشهری – روزنامه همشهری ۲۶ مهر ماه ۱۳۹۴