معارف اسلامی

وجوب خواندن نماز آیات در خوزستان/ رشد و تکامل؛ هدف وقوع بلایای طبیعی

وجود امتحان چه ملموس و چه ناملموس اهدافی همچون تعیین بهترین‌ها در عمل، توبه از معاصی و رشد و شناخت شکیبایان را در پی دارد، به این منظور نماز آیات در این هنگام بر همه مسمانان واجب می‌شود تا یادآوری کند که تنها معبود حقیقی است که می‌تواند ما را یاری دهد.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی عروج؛ چهارده قرن پیش خداوند، قرآن کریم را به‌عنوان راهنما برای بشر نازل کرد و به انسان‌ها سفارش فرمود تا برای دستیابی به رستگاری به آن چنگ زنند. حوادث و بلایای طبیعی که همواره به‌عنوان یک عامل تهدیدکننده در حیات بشری تلقی می‌شود، یکی از موضوعاتی است که قرآن کریم همواره از آن سخن گفته و قرآن کریم درباره نقش استغفار در پیشگیری از این موارد موضع‌گیری خاص و روشنی ارائه می‌دهد، مسئله شر و وجود آلام و مصائب و انواع ناگواری‌ها و ناملایمت‌ها در حیات بشری مورد تأکید قرآن مجید قرار گرفته است. وقوع بلایای طبیعی در کشور ما همواره مردم را غافلگیر کرده است، امروز دوشنبه، 27 مرداد نیز زمین لرزه‌ای به بزرگی 6.1 ریشتر منطقه مورموری از توابع شهرستان آبدانان استان ایلام را لرزاند که در پی این زمین لرزه تاکنون 97 نفر مجروح شده‌اند، بزرگی این زمین لرزه به‌گونه‌ای بود که استان‌های خوزستان و کردستان را نیز لرزاند. مجتبی خالدی، سخنگوی اورژانس کشور با بیان اینکه کمیته بهداشت و درمان در دزفول تشکیل شده است، گفت: تمامی بیمارستان‌ها در پل‌دختر، دزفول و سایر شهرستان‌های اطراف به حالت آماده‌باش کامل در آمده‌اند، زلزله مورموری بدون کشته و با 97 نفر مصدوم در حال پیگیری است. با توجه به آنکه در قرآن کریم بر اندکی دانش انسان تأکید شده «... وَمَا أُوتِیتُم مِّن الْعِلْمِ إِلاَّ قَلِیلًا؛ ... و به شما از دانش جز اندکى داده نشده است»، (اسرا/85)؛ بنابراین نمی‌توان ادعا داشت که بشر به همه اسرار و رموز پدیده‌هایى که آن را «شر و بد» مى‌داند، آگاه است بلکه چه بسا در این امور مصالح و منافع فروانى نهفته باشد که ما از آن بی‌خبریم و بدیهى است که نیافتن چیزى دال بر نبودن آن نیست. بدین ترتیب، خردمندى اقتضا مى‌کند که در داوری‌هاى خود درباره حکیمانه نبودن وجود آلام با احتیاط بیشترى گام برداریم؛ «وَعَسَى أَن تُحِبُّواْ شَیْئًا وَهُوَ شَرٌّ لَّکُمْ وَاللّهُ یَعْلَمُ وَأَنتُمْ لاَ تَعْلَمُون؛ و بسا چیزى را خوش نمى‌‏دارید و آن براى شما خوب است و بسا چیزى را دوست مى‌‏دارید و آن براى شما بد است و خدا مى‏‌داند و شما نمى‌‏دانید (216/بقره). با پیشرفت علم و دانش در حوزه‌های مهندسی، ریاضی، تکنولوژی، بهداشت، ساختمان و غیره آدمی به ناگاه از دلیل اصلی آفرینش فاصله گرفته و همه امتحانات و بلایا برای تذکری دوباره به نوع بشر است تا خود را از مرگ دور نداند. البته بسیاری از بلایای طبیعی با برنامه‌ریزی قابل پیشگیری هستند، استحکام ساختمان‌ها و آموزش‌های مختلف امدادی و خودمراقبتی می‌تواند بسیاری از این آسیب‌ها را کاهش دهد. وقوع حادثه طبیعی، مرگ، مصیبت و مشکلات در زندگانی انسان‌ها بیانگر آن نیست که فرد دچار شده گناهکار بوده بلکه نشانی از رحمت پروردگار به‌منظور یادآور مرگ و از مردن کمتر غافل ماندن است. خداوند سبحان بارها در قرآن کریم به آدمی که در آسایش از خدا فاصله می‌گیرد و در سختی به او روی می‌آورد اشاره فرموده است: «وإِذَا أَنْعَمْنَا عَلَى الْإِنسَانِ أَعْرَضَ وَنَأى بِجَانِبِهِ وَإِذَا مَسَّهُ الشَّرُّ فَذُو دُعَاء عَرِیضٍ؛ و چون انسان را نعمت بخشیم روى برتابد و خود را کنار کشد و چون آسیبى بدو رسد دست به دعاى فراوان بردارد»، (فصلت/51) و «وَإِذَآ أَنْعَمْنَا عَلَى الإِنسَانِ أَعْرَضَ وَنَأَى بِجَانِبِهِ وَإِذَا مَسَّهُ الشَّرُّ کَانَ یَؤُوسًا؛ و چون به انسان نعمت ارزانى داریم روى مى‏گرداند و پهلو تهى مى‌‏کند و چون آسیبى به وى رسد نومید مى‌‏گردد»، (اسرا/83). وجود امتحانات به نوع و شکل در سراسر جهان چه ملموس و چه ناملموس اهدافی همچون تعیین بهترین‌ها در عمل، تذکر و بیداری، توبه و بازگشت انسان از معاصی، رشد و تکامل و شناخت شکیبایان در پی دارد و به این منظور نماز آیات در این هنگام بر همه مسمانان واجب می‌شود تا به همه ما یادآوری کند که در سختی‌های سخت و طاقت‌فرسا تنها معبود حقیقی است که می‌تواند ما را یاری دهد. حجت‌الاسلام والمسلمین سیدابوالحسن حسن‌زاده، امام جمعه موقت اهواز در گفت‌وگو با ایکنا درباره نماز آیات و وجوب آن اظهار کرد: یکی از نمازهای واجب نماز آیات است و علت‌های مختلفی همچون خورشیدگرفتگی، ماه‌گرفتگی، زلزله، بادهای بسیار ترسناک که معمولی نیستند و برای نوع مردم بسیار ترسناک است، اقامه آن را واجب می‌کند. وی با اشاره به اینکه به دلیل وجوب نماز آیات می‌توان آن را به جماعت نیز اقامه کرد، عنوان کرد: این نماز برای افرادی که نسبت به سبب نماز آیات تحقق پیدا کرده‌اند واجب است و البته وجوب آن در مورد افرادی که نسبت به دلایل این نماز علم پیدا نکرده باشند میان علما مورد اختلاف است. همچنین این امر درباره خورشید گرفتگی و ماه‌گرفتگی متفاوت است. حسن‌زاده افزود: اقامه این نماز برای افرادی که در منطقه بودند واجب است، در مورد زلزله، خورشیدگرفتگی، ماه‌گرفتگی ترس مطرح نیست به محض احساس این واقعه نماز واجب شده و باید اقامه شود. امام جمعه موقت اهواز عنوان کرد: در اصطلاحات علمی زلزله به دو قسمت اصلی و پس‌لرزه تعیین می‌شود اما وقوع هر زلزله در هر زمان نماز آیات را واجب می‌کند و باید در هر بار اقامه شود، البته برای افرادی که هنگام وقوع زلزله، ماه‌گرفتگی و خورشیدگرفتگی به سن تکلیف نرسیده‌اند پس از رسیدن به سن تکلیف اقامه این نماز واجب نیست. یکی از نمودهای بارز آمادگی قبلی برای مقابله با این حوادث طبیعی و آموزش‌های امداد و نجات است، نکته قابل توجه این است که فعالیت‌های امدادرسانی نیاز به آموزش‌هایی خاص در این زمینه دارد و مستلزم شناخت و آگاهی لازم است. شیخ طبرسی در تفسیر مجمع البیان آورده است: امتحانات و شدائد بر شما روی می‌آورد، از طریق ناقص شدن و از بین رفتن مال‌ها و ثروت‌ها و رسیدن مصیبت‌ها و همچنین سخنان دردآور در تکذیب پیامبر اسلام(ص) از مشرکان و یهودیان شنیده می‌شود، اگر طاعت و بندگی کنید و بی‌صبری و جزع ننمایید این امتحان‌ها برای شما رشد و تعالی را در پی دارد.