اخبار میراث فرهنگی خوزستان

آغاز حفاظت از زادگاه منسوب به کوروش در اندیکا

اندیکایی‌ها درحالی خواهان حفاظت از آثار و محوطه‌های تاریخی شهرستان اندیکا شدند که پس از بازدید گیرشمن و اظهار نظر او مبنی بر اینکه این منطقه (قلعه بردی) زادگاه کوروش بوده حساسیت اهالی را نسبت به نگهداری آثار تاریخی این شهرستان را دوچندان کرده است

خوزنیوز: اهالی منطقه ای در شمال خوزستان معتقدند، اندیکا زادگاه کوروش است. آن‌ها برای اثبات گفته خود به اظهارات گیرشمن در بازدید از اندیکا خوزستان اشاره می‌کنند و از میراث‌فرهنگی کشور درخواست دارند که نسبت به این منطقه و آثار تاریخی‌اش توجه بیشتری داشته باشند. هم‌اکنون نیز اداره میراث‌فرهنگی این شهرستان تشکیل شده و اعتبارات استانی شروع به مرمت و شناسایی آثار کرده است اما رییس این اداره می‌گوید، اعتبارت استانی اختصاص داده شده اما برای حفاظت از منطقه نیاز به اعتبارات ملی وجود دارد.

اندیکایی‌ها درحالی خواهان حفاظت از آثار و محوطه‌های تاریخی شهرستان اندیکا شدند که پس از بازدید گیرشمن و اظهار نظر او مبنی بر اینکه این منطقه (قلعه بردی) زادگاه کوروش بوده حساسیت اهالی را نسبت به نگهداری آثار تاریخی این شهرستان را دوچندان کرده است. این درحالی است که پس از انقلاب هیچ فعالیت جدی پژوهشی در اندیکا صورت نگرفته و  هم‌اکنون با تشکیل اداره میراث‌فرهنگی شهرستان اندیکا قرار شده با تخصیص اعتبارات استانی بخشی از محوطه ها و آثار بررسی، شناسایی و مرمت شوند. 
مجتبی گهستونی، دبیر انجمن تاریانا و فعال میراث‌فرهنگی استان خوزستان با اشاره بر اینکه بخشی از تمدن‌های پنجگانه ایران فرهنگی در شمال خوزستان واقع شده و از اینرو آثار و محوطه‌های بی‌شماری از دوره‌های متعدد تاریخی در این منطقه وجود دارد می‌گوید: اندیکا یکی از شهرهای شمالی استان خوزستان به‌شمار می‌رود که آثار بسیاری را در خود جای داده است. تاکنون نزدیک به 30 اثر در آن منطقه ثبت ملی شده‌اند و گزارش‌های باستان‌شناسی حکایت از آن دارد که هر آنچه که در منطقه که شامل بررسی‌ها و مطالعات باستان‌شناسان می‌شود صرفا مربوط به دوره‌های گذشته و پیش از انقلاب بوده است.

او می‌گوید: گیرشمن در طول زمان فعالیت‌اش در ایران و بازدیدی که از قلعه‌های لیت و بردی داشت از این قلعه‌ها به عنوان آثار شاخص و منحصر به‌فرد منطقه یاد می‌کند و از  قلعه بردی به‌عنوان زادگاه کوروش نام می‌برد. در واقع از همان زمان بود که میزان حساسیت مردم نیز با اظهار نظر گیرشمن بیشتر می‌شود تا جایی که پس از تشکیل اداره میراث‌فرهنگی در شهرستان بسیاری از مردم از رییس اداره میراث‌فرهنگی اندیکا خواهان رسیدگی به آثار و محوطه‌های تاریخی و تعیین حریم آثار و کاوش‌های باستان‌شناسی می‌شود.  
درحال‌حاضر در روستایی به نام قلعه بردی سه اثر وجود دارد که از جمله آنها می‌توان به قلعه بردی، قلعه لیت و گورستان آعلی داد اشاره کرد که هم‌اکنون بخشی از آنها در فهرست آثار ملی کشور قرار گرفته‌اند. این درحالی است که دو قلعه لیت و بردی مربوط به دوره‌های پیش از اسلام است و با توجه به اظهارات گیرشمن و یادآوری اهمیت منطقه به روستاییان این مناطق به ‌صورت سنتی توسط مردم محافظت می‌شود. آنها معتقدند کوروش در این نقطه (قلعه بردی) زاده شده و رشده کرده است. 
با این حال گهستونی ادامه می‌دهد: علیرغم تمام توجه مردم روستا به منطقه اما باز هم مشاهده می‌‌شود که این دو قلعه مورد تعرض‌های بی‌شمار حفاران غیرمجاز در این سالها قرار گرفته اند. این درحالی است که علاوه بر حفاری‌های غیر مجاز، نبود عرصه و حریم مشخص سبب شده که روی عرصه محوطه‌ها کشاورزی انجام ‌شود و برخی از مردم نیز اقدام به ساخت و ساز ‌کنند.

 گهستونی می‌افزاید: البته این نکته را نباید فراموش کرد که تا 6 ماه قبل این شهرستان وسیع فاقد اداره میراث‌فرهنگی بود که هم‌اکنون با انتصاب یک باستان‌شناس، امیدوار هستیم تمهیدات لازم برای جلوگیری از حفاری غیرمجاز و استعلام‌های لازم جهت ساخت و سازها اتخاذ شود.
باتوجه به اینکه مدیریت جدید میراث‌فرهنگی شهرستان اندیکا پیش از انتصاب به این سمت اقدام به بررسی و شناسایی بیش از 200 اثر و محوطه‌ تاریخی کرده بود ضرورت دارد با توجه به اعلام آمادگی شورای ثبت سازمان میراث‌فرهنگی کشور نسبت به ثبت فوری آثار در معرض خطر خوزستان اقدام کند.

آغاز مرمت و شناسایی‌ آثار در معرض خطر
ایوب سلطانی‌ رییس اداره میراث‌فرهنگی شهرستان اندیکا اما در گفت و گویی از آغاز مرمت و شناسایی آثار در معرض خطر خبر داد. 
او می‌گوید:شهرستان اندیکا به دلیل داشتن آثار متعدد از دوره ایلیمایی‌ها به سرزمین ایلیمایی معروف است و این پتانسیل را دارد که از یک پایگاه مجزا برخوردار باشد. درحال‌حاضر با مدیریت حیدری در استان خوزستان توجه بسیاری به حوزه اندیکا شده است. چنانچه پس از دوماه از انتصاب‌اش اقدام به تشکیل اداره میراث‌فرهنگی در این شهرستان کرد.

سلطانی ادامه می‌دهد، پیشتر مسائل مربوط به میراث‌فرهنگی زیر نظر اداره مسجد سلیمان انجام می‌شد که به‌دلیل مسافت طولانی و حجم بالای آثار ملی این شهرستان رسیدگی‌های لازم صورت نمی‌گرفت اما هم‌اکنون از محل اعتبارات تملک دارایی شهرستان اعتبار نسبتا خوبی در حوزه برای مرمت، بررسی و شناسایی لحاظ شده است. اما از آنجایی که هیچگونه کار پژوهشی ملی در اندیکا صورت نگرفته لازم است که  اعتبارات ملی هم به این شهرستان اختصاص پیدا کند چراکه اندیکا تنها 38 اثر ملی دارد و در حوزه‌ بررسی و شناسایی سیستماتیک، تعیین حریم ده‌ها اثر و محوطه‌ تاریخی اندیکا و مرمت آثار در معرض خطر و نابودی اعتبارات استانی کافی نیست.
این درحالی است که یکسری فعالیت‌های پژوهشی توسط واندنبرگ، شیدمن، ویوار، هنریک رایت پیش از انقلاب صورت گرفته و بعد از آن آقای مصطفی عبداللهی، جعفر مهرکیان، علیرضا سردری و ایوب سلطانی در حوزه بررسی و شناسایی و ثبت فعالیت‌هایی را انجام دادند.
در بررسی‌های گذشته آثاری از دوره پارینه سنگی میانه، از مناطقی همچون دشت گل، چلوار، آب زر مشاهده شد. ضمن اینکه توالی تاریخی تا دوران  متاخر اسلامی در اندیکا جریان داشته است. اما بیشترین آثار در دوره ایلیمایی مشاهده می‌شود. اما تاکنون هیچگونه تعیین حریمی در این شهرستان صورت نگرفته است.