سلام خوزستان
انتشار اخبار سیاسی- اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی خوزستانسلام خوزستان
انتشار اخبار سیاسی- اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی خوزستانیک گزارش علمی و خواندنی
آقای وزیر نیرو بخوانید
معیارهای جهانی در انتقال آب بین حوضه‌ای
گروه جامعه: وزیر نیرو در نخستین نشست خبری خود در پاسخ به پرسشی مبنی بر تصمیم وزارت نیرو در مورد انتقال آب از کارون به زاینده رود با توجه به مخالفت‌ها و استقبال‌های صورت گرفته، اظهار کرد: دوستان در خوزستان حساسیت‌هایی و در اصفهان نگرانی‌هایی دارند؛ زاینده‌رود خشک شده و تامین آب شرب اصفهان به سختی انجام می‌شود.
داریوش بهمئی *
چیت‌چیان افزوده است: «برای انتقال از حوضه‌ای به حوضه دیگر مقررات و اصول سختگیرانه‌ای گذاشته شده که باید رعایت شود و غیر از نیاز شرب آب منتقل نخواهد شد. اصولی که در انتقال آب رعایت می‌شوند نه تنها اصول در نظر گرفته شده در ایران بلکه اصولی هستند که در سازمان یونسکو مصوب شده و در چارچوب آن باید عمل شود بنابراین در صورت نیاز انتقال آب از حوضه‌ای به حوضه دیگر وزارت نیرو مسئله را باید در شورای عالی آب مطرح کند تا پس از در نظر گرفتن ابعاد زیست محیطی، اجتماعی، اقتصادی و... به تصویب برسد.»
این اظهارات جناب وزیر، زمینه‌ای شد برای یادآوری برخی از معیارها و استانداردهای جهانی در طرح‌های انتقال آب بین حوضه‌ای:
معیارهای یونسکو در مورد طرح‌های انتقال آب بین حوضه ای
* معیار 1: ناحیه مقصد بایستی، در صورت استفاده از منابع جایگزین تأمین آب و تمامی اقدامات منطقی برای کاهش تقاضای آب، باز هم در تأمین نیازهای فعلی و پیش بینی شده، کمبود جدی داشته باشد.
* معیار 2: توسعه آتی حوضه مبدأ نبایستی به سبب کمبود آب، با محدودیت چشمگیر روبرو شود، اگر حوضه مقصد، زیان‌های وارده به حوضه مبدأ را جبران کند، طرح انتقال ممکن است توجیه پذیر باشد.
* معیار 3: ارزیابی جامع پیامدهای زیست محیطی بایستی نشان دهد که سطح معقولی از قطعیت وجود دارد که طرح انتقال،به شکل اساسی کیفیت زیست محیطی را در حوضه مبدأ یا مقصد تخریب نمی‌کند. چنانچه هزینه‌های جبران خسارت زیست محیطی فراهم شود، طرح انتقال ممکن است توجیه پذیر باشد.
* معیار 4 : ارزیابی جامع پیامدهای اجتماعی-فرهنگی بایستی نشان دهد که سطح معقولی از قطعیت وجود دارد که طرح انتقال، سبب بروز اختلال اساسی اجتماعی-فرهنگی در حوضه مبدأ یا مقصد نخواهد شد. با این حال طرح انتقال، چنانچه پرداخت غرامت برای جبرای زیان‌های اجتماعی- فرهنگی فراهم شود، ممکن است توجیه پذیر باشد.
* معیار 5: منافع خالص ناشی از اجرای طرح بایستی عادلانه میا ن حوضه‌های مبدأ و مقصد تقسیم شود.
معیارهای انتقال آب بین حوضه‌ای از دیدگاه توسعه پایدار
* تاثیر پروژه در طرح آمایش سرزمین.
* زیرساخت بودن پروژه در منطقه.
* تاثیر پروژه در مهار و کنترل آب‌های جاری و به ویژه آب‌های مشترک مرزی.
* وابستگی صنایع و کشاورزی و شرب به آب انتقالی در دو حوضه مبدأ و مقصد.
* بررسی پتانسیل‌های موجود در حوضه مبدأ.
* بهبود اراضی کشاورزی و افزایش تولیدات، کارآفرینی و ایجاد اشتغال و جلوگیری از بیکاری.
* بررسی کیفیت آب در حوضه مبدأ از سرچشمه تا پایین‌دست و آخرین برداشت‌کننده‌های آب و برآورده‌سازی نیاز زیست محیطی محل تخلیه اعم از دریا، تالاب و....
* بررسی تغییرات سطح استابی در حوضه مبدأ و نشست اراضی در صورت پایین افتادن سطح آب‌های زیرزمینی.
* اثرات پروژه بر حذف و یا تخریب جاذبه‌های گردشگری.
* برقراری عدالت اجتماعی در تخصیص آب حوضه‌ای و الزام محرومیت زدایی از حوضه‌های مبدأ و مقصد.
* رخداد آثار سو اجتماعی و مهاجرت بی‌رویه از حوضه مبدا و تمرکز در حوضه مقصد با توجه به وجود آب.
مدیریت بهم پیوسته منابع آب در طر ح‌های انتقال آب بین حوضه ای
از آنجا که طرح‌های انتقال آب بین حوضه‌ای مستقیما مدیریت حوضه مبدا و حوضه مقصد را تحت تاثیر قرار می دهد، می تواند بهبود و یا تنزل شرایط اجتماعی-اقتصادی و زیست محیطی در هر یک از دو حوضه را به دنبال داشته باشد. به منظور کاهش مخاطرات این طرح ها، شناسایی جنبه‌ها و ابعاد مختلف طرح و تصمیم گیری بر اساس اطلاعات همه جانبه اجتناب ناپذیر است.
فلسفه طرح‌های انتقال آب بین حوضه‌ای این است که فقط آب مازاد حوضه مبدا منتقل شود و در آن حقآبه‌های فعلی و آینده و محیط زیست حوضه مبدا در اولویت باشد. همچنین سیستم‌های آبی حوضه مبدا تحت تاثیر قرار نگرفته، مصر ف کنندگان این حوضه با بهره برداری از آن مخالفت نداشته باشند و آب منتقل شده فقط برای برآورده کردن تقاضاهای فعلی مصرف باشد تا تضمین کند که سفره‌های آب زیرزمینی و منابع آب سطحی در یک الگوی پایدار مصرف می شوند و هرگز برای تامین نیازهای توسعه زمین و توسعه کشاورزی استفاده نخواهند شد.
اعمال مدیریت تقاضا در طر ح‌های انتقال بین حوضه‌ای ضروری است. تقاضای جدید آب شهری و صنعتی و نگرانی های زیست محیطی مرتبط با تامین و مصرف آب، فشارهایی را برای معرفی سیاست‌های جدید مدیریت آب بوجود آورده است. تقاضاهای آینده، دلیل مجاز بودن انتقال‌های بین حوضه‌ای نمی‌باشد، بلکه ابتدا باید در سیاست تامین، مدیریت تقاضا در نظر گرفته شود، اگر کمبود آبی را بتوان با مدیریت تقاضا و با هزینه‌های معقول حل نمود، به انتقال آب بین حوضه‌ای نیازی نخواهد بود.
جناب آقای چیت‌چیان به عنوان عالی‌ترین مقام دولت در بخش منابع آب می‌توانند پیگیری بفرمایند، آیا در طرح‌های انتقال آب از سرشاخه‌های کارون معیارهای فوق رعایت شده‌اند یا خیر؟! هر چند با نگاهی به مسائل منابع و مصارف آب حوزه آبریز کارون به سادگی می‌توان جواب را گرفت. عدم تخصیص آب به کشاورزان حاشیه کارون در چند سال گذشته، کاهش کیفی و کمی آب مصارف شهری و روستایی حوضه کارون به خصوص کلانشهر اهواز و نیز آبادان و خرمشهر، عدم تخصیص آب جهت احداث پرورش آبزیان، کاهش بالای 50 درصدی مخازن سدهای کارون و بالاخره بیلان به شدت منفی منابع و مصارف کارون که مطمئنا جناب وزیر استحضار دارند، فقط چند مورد از دلایل حساسیت‌های کارشناسان و مسئولین به انتقال آب از حوضه کارون می‌باشد. کاش نتایج مطالعات اولیه برخی از طرح‌های انتقال آب در اختیار رسانه‌ها قرار گیرد تا رعایت معیارها و استانداردها را مردم نظاره کنند!
