بهداشت و سلامتی

بایدها و نبایدهای فشار خون

درصد زیادی از جمعیت دنیا مبتلا به فشار خون هستند و به موازات بالا رفتن سن، شیوع فشار خون نیز بالا می‌رود. گرچه فشار خون در حد ملایم تا متوسط عموما علائم شدید و حادی ایجاد نمی‌کند و زندگی عادی فرد بیمار به هم نمی‌خورد، ولی کنترل فشار خون برای پیشگیری از آسیب‌های دراز مدت این بیماری بر سیستم قلب و عروق لازم است.

 وقتی صحبت از فشار خون می‌شود، اولین چیزی که به نظرمان می‌رسد، نمک است. گاهی آنقدر راجع به نخوردن نمک و مضرات آن صحبت می‌شود که این سؤال در ذهن پیش می‌آید که اصولا چرا بشر نمک را در کنار غذایش استفاده می‌کند.

وقتی به تاریخچه نمک مراجعه می‌کنیم، می‌بینیم این ماده آنقدر محبوب بوده که در برخی مناطق اروپایی، نمک را در ازای حقوق کارمندان به آنان می‌دادند و کلمه دستمزد یا «salary» احتمالا از کلمه «salt» که به معنای نمک است، مشتق شده است البته این موضوع برای ما ایرانی‌ها که از دیر باز در سراسر کشورمان به دریاچه‌های نمک دسترسی داشته‌ایم خیلی قابل تصور نیست.

به هر حال بشر با دسترسی به نمک و رسیدن به دانش فرآوری این ماده، آن را به سرسفره‌ها آورد و متاسفانه از آن بی‌رویه استفاده کرد و آنچه ما اکنون به عنوان مضرات این ماده مهم و حیاتی می‌شناسیم در واقع مربوط به استفاده نابجا از آن است.

حدود 60 درصد بیماران دچار فشار خون اگر نمک مصرفی‌شان را در حد متوسط کم کنند، درمان فشار خونشان بهتر صورت خواهد گرفت.برای این منظور غذاها را باید با نمک مختصر پخت و از افزودن نمک به غذا بر سرسفره اجتناب کرد. همچنین از غذاهای شور مثل انواع ترشی‌ها و شوری‌ها هم اجتناب شود.

متاسفانه برخی افراد به اشتباه نمک را از پخت غذا حذف و زندگی عادی بیماران فشار خونی را مختل می‌کنند. باید دانست که حذف کامل نمک از غذا فقط در چند بیماری لازم است که مهم‌ترین آنها نارسایی شدید قلبی همراه ورم سراسری است.

همان‌گونه که گفته شد در حدود 40 درصد موارد، کم کردن نمک کمک چندانی به کنترل فشار خون نمی‌کند و بیمار فقط با استفاده از داروها باید به کنترل فشار خون همت کند.

موضوع مهم دیگر در مورد فشار خون این است که نباید فشار خون را در فردی که مدت‌های متمادی دچار فشار خون بالا بوده است، ناگهانی و خیلی زیاد پایین آورد، زیرا رگ‌های مغزی در چنین افرادی به فشار خون بالا عادت کرده‌اند.

به عنوان مثال اگر قرار باشد فشار خون پیرمردی را که سال‌هاست فشار 19 روی 13 دارد کنترل کنیم، باید آن را بتدریج پایین بیاوریم و در روزهای اول فقط حق داریم آن را 25 درصد کاهش دهیم و به عبارتی آن را به 16 روی 11 برسانیم البته طی روزها و هفته‌های آینده می‌توانیم این فشار خون را به حد ایده‌آل برسانیم.

 

همه چیز درباره یک سرطان شایع

دفع خون شایع‌ترین علامت سرطان روده بزرگ است.

 سلامت نیوز: کارشناس گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی همدان گفت: دفع خون از دستگاه گوارش شایع‌ترین علامت سرطان روده بزرگ است.

دکتر شراره نیک‌ سیر افزود: سرطان روده بزرگ چهارمین سرطان شایع در ایران است، سرطان‌های روده بزرگ از پولیپ‌های غددی منشأ می‌گیرند. پولیپ رشد غیر‌طبیعی توده‌های خوش‌خیم در جدار اعضای بدن است. تبدیل پولیپ به سرطان یک فرایند چند مرحله‌ای است که از تجمع تغییرات ‍ژنتیکی ناشی می‌شود و حداقل ۱۰ سال طول می‌کشد تا پولیپ به سرطان تبدیل شود.

وی علل بیماری و عوامل افزایش خطر ابتلا را سن بالا، سابقه فامیلی، پولیپ غددی و سندروم‌های ارثی دانست.

وی با بیان اینکه بعد از ۵۰ سالگی شانس ابتلا افزایش می‌یابد، گفت: در صورت ابتلای یک نفر از بستگان درجه اول و یا دو نفر از بستگان درجه دوم شانس ابتلا به این بیماری ۲ تا ۳ برابر افزایش می‌یابد همچنین در صورت ابتلای یک نفر از بستگان درجه اول که قبل از سن ۵۰ سالگی مبتلا شده باشد، خطرابتلای فرد ۳ تا ۴ برابر افزایش می‌یابد.

دکتر نیک‌سیر پولیپ غددی را به ویژه اگر بزرگ یا متعدد باشند، یکی از علل سرطان روده بزرگ خواند و افزود: ۵ تا ۱۰ درصد افرادی که به سرطان روده بزرگ مبتلا می‌شوند، نقایص ژنتیکی دارند که منجر به بروز سرطان در سنین پایین‌تر می‌شود.

وی بیان کرد: یافتن خانواده‌های دارای نقایص ژنتیک در سنین پایین‌تر برای شروع زودتر اقدامات غربالگری و پیشگیری اهمیت دارد.

وی افزود: شایع‌ترین علامت سرطان روده بزرگ دفع خون از دستگاه گوارش است که می‌تواند به صورت وجود خون مخفی در مدفوع، خونریزی از روده، تیره شدن مدفوع و کم خونی فقر آهن غیر قابل توجیه ظاهر شود.

کارشناس گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های معاونت بهداشتی دانشگاه با تاکید بر لزوم توجه تغییر در عادات روده‌ای از ‌جمله کاهش قطر مدفوع، اسهال یا یبوست طول کشیده، احساس عدم تخلیه کامل روده بعد از دفع، درد شکم، نفخ، کاهش وزن غیرقابل توجیه گفت: صرف وجود این علائم به تنهایی به معنای داشتن سرطان روده بزرگ نیست ولی بدان معنی است که مراجعه به پزشک ضرورت دارد.

وی با اشاره به راه‌های پیشگیری اظهار کرد: رژیم غذایی صحیح، داشتن فعالیت بدنی منظم، پرهیز از مصرف غذاهای پرچرب (به خصوص چربی حیوانی)، کاهش میزان مصرف گوشت قرمز، افزایش مصرف روزانه میوه و سبزی و حداقل ۳۰ دقیقه فعالیت بدنی متوسط ۵ روز در هفته توصیه می‌شود.

نیک‌سیر همچنین بر عدم مصرف سیگار، عدم مصرف الکل و تشخیص سرطان در مراحل اولیه با انجام آزمون‌های غربالگری تأکید کرد.

وی در ادامه با بیان اینکه غربالگری، جستجوی سرطان در افراد بدون علامت است، گفت: از زمانی که نخستین سلول‌های غیر‌طبیعی شروع به رشد به صورت پولیپ می‌کنند، ۱۵ -۱۰ سال طول می‌کشد تا به سرطان روده بزرگ تبدیل شوند.

کارشناس گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های معاونت بهداشتی دانشگاه افزود: تعداد زیادی از بیماران در مراحل اولیه سرطان بدون علامت هستند، با انجام غربالگری می‌توان سرطان‌های روده بزرگ را در مراحل اولیه که بیماری قابل درمان است پیدا کرد، همچنین در برخی از افراد با برداشتن پولیپ‌ها حین کولونوسکوپی می‌توان قبل از اینکه شانس بدخیمی پیدا کنند از ابتلا به سرطان پیشگیری کرد.

وی درباره کولونوسکوپ گفت: یک وسیله آندوسکوپی است که توسط آن پزشک می‌تواند تمام روده بزرگ را مشاهده کرده و برداشت پولیپ‌ها و نمونه‌برداری از ضایعات مشکوک را در همان مرحله انجام دهد. به منظور ارزیابی کامل روده بزرگ، لازم است روده بزرگ به اندازه کافی تمیز و تخلیه شده باشد که امکان بررسی هر نوع ضایعه مقدور باشد. اگر نتیجه کولونوسکوپی طبیعی باشد، نوبت بعدی انجام آن ۱۰-۵ سال بعد است که بستگی به نظر پزشک معالج دارد.

نیک‌سیر با اشاره به نحوه درمان سرطان روده بزرگ تصریح کرد: اگر بیماری در مراحل اولیه تشخیص داده شود شانس بهبودی و طول عمر بیماران بیشتر و روش‌های درمانی به کار رفته ساده تر و کم عارضه‌تر خواهد بود.

وی خاطر‌نشان کرد: روش‌های درمانی شامل جراحی، شیمی درمانی و اشعه درمانی است که بسته به مرحله تشخیص بیماری از یک یا هر سه روش استفاده می‌شود.

 

علل شایع سردرد در ساعات اولیه صبح

وی با تاکید بر اینکه اینکه آرتروز گردن از علل شایع سردرد در سنین مختلف است، گفت: بسیاری از افراد در مراحل اولیه آرتروز گردن و زمانی که از آرتروز خود اطلاعی ندارند دچار سردرد می شوند.دکتر هادی شجاعی با اشاره به اینکه سردرد یکی از مشکلات شایعی است که اغلب افراد پس از خواب شبانه تجربه می‌کنند، گفت: در بسیاری از موارد افراد به دنبال کشف علت سردرد به هر بیماری ممکن است فکر کنند، غافل از اینکه استفاده از بالشت نامناسب علت اصلی سردرد است.
 
وی با تاکید بر اینکه اینکه آرتروز گردن از علل شایع سردرد در سنین مختلف است، گفت: بسیاری از افراد در مراحل اولیه آرتروز گردن و زمانی که از آرتروز خود اطلاعی ندارند دچار سردرد می شوند. این متخصص طب فیزیکی در ادامه با تاکید بر اهمیت انتخاب بالشت مناسب جهت پیشگیری از دردهای ناحیه سر و گردن گفت: اسپاسم و گرفتگی عضلات ناحیه گردن و پشت سر از علل شایع سردرد در ساعات اولیه صبح است که به علت استفاده از بالشت نامناسب ایجاد می شود. دکتر شجاعی در خصوص مشخصات بالشت مناسب گفت: اندازه و ضخامت بالشت باید به گونه‌ای باشد که تمامی گردن و شانه‌ها روی بالشت قرار گیرد و هنگامی که سر روی بالشت است و فرد در حالت رو به بالا خوابیده است، سر کاملا در امتداد بدن قرار گیرد.
 
وی تاکید کرد: در مواردی که بالشت بلند یا خیلی کوتاه باشد و سر بالاتر یا پایین تر از ناحیه تنه قرار گیرد، گرفتگی عضلات سر و گردن باعث ایجاد سردردهای صبحگاهی می‌شود.