گزارشی از وضعیت اسفناک رودخانه کارون

کارون درحال‌احتضار و ماهیان برق گرفته‌اش!

کد مطلب : 9771

 

طبق تعریف اکوسیستم واحد طبیعی است که در بر گیرنده گیاهان،جانوران و موجودات زنده ریز و عوامل غیر زنده در یک ناحیه است که با یکدیگر در ارتباط می باشند. از جمله عوامل غیر زنده می توان به دما،آب،نور،شوری،فشار،وضعیت شیمیایی آب و خاک و فاکتورهای زنده ای که با دیگر موجودات زنده در تقابل اند شامل رقابت، شکارگری،انگلی و همسفرگی نام برد. اکوسیستم‌ها به دو دسته خشکی و آبی تقسیم می شوند،چون روی سخن ما اکوسیستم‌های آبی است بیشتر بر تعاریف ساده ای از آن تمرکز شده است،طبق تعریف اکوسیستم‌های آبی مستقر در پهنه‌های آبی بوده و موجودات زنده آن به یکدیگر و محیط آبی که در آن زندگی می کنند وابسته اند. اجزاء اکوسیستم به یکدیگر پیوسته و مرتبط بوده و به شکل یک شبکه اند. ماهیت یک اکوسیستم این است که در آن همه چیز به یکدیگر متصل است. هر تغییری بر روی هر جزء بر روی همه اجزاء اکوسیستم چه به صورت مستقیم وچه به صورت غیر مستقیم تاثیر دارد. بطور مثال بطور مثال کاربرد آفت کش‌های گیاهی که اثر ثانویه بر روی حشرات گوشتخوار دارد. یا ایجاد تالاب به منظور پاکسازی فاضلاب شهری یا رواناب کشاورزی، موش‌ها و دیگر حیوانات را جذب می کند. در تقسیم بندی انواع اکوسیستم آبی می توان گفت اگر این تقسیم بندی بر اساس وضعیت شیمیایی باشد به دو دسته آب‌های شیرین و آب‌های شور تقسیم می شوند و اگر بر اساس شرایط شکل گیری ابتدایی آن باشد به سه دسته اقیانوس ها،دریاچه‌ها و رودخانه‌ها تقسیم می شوند،در اکوسیستم رودخانه ای شرایط مختلف و کارکرد‌های گوناگون آن بر روی تنوع گونه‌های گیاهی و جانوری تاثیر زیادی دارد و هر چه چرخه‌های زیستی بیشتری در آنها تشکیل شده باشد نشان از غنای گونه ای آن می باشد،تشکیل این چرخه‌ها بصورت طبیعی بوده و ممکن است طی دهها، صدها و هزاران سال بوجود آمده باشند،هر گونه تغییر و یا دخل و تصرف در این چرخه‌ها که بطور خواسته یا ناخواسته صورت گیرد بر حیات و ممات این سیستم تاثیر مسقیم داشته و موجب اختلال یا نابودی آنها می شود و زیست گیاهی و جانوری آنها را به خطر می اندازد. قصد ورود به معضلات زیست محیطی رودخانه کارون را که دلیل آن ورود انواع پساب‌های مضر شهری،صنعتی و گاها خطرناک شیمیایی و معدنی است ندارم زیرا به قدر کافی در این خصوص بحث شده و هم مطالب زیادی نوشته شده و البته گوش شنوایی جهت اقدامات اساسی نبوده است.

 

 

گروه جامعه- نوید قائدی: رودخانه بیمار و رو به احتضار «کارون» با نیم نفسی که در جریان دارد هنوز مکان و ماوای تعدادی موجود ریز و درشت است، گرچه تنوع و تعداد آنان بشدت کاهش یافته ولی با همین شرایط سخت سازگار شده اند و حیات دارند و چرخه‌های ضعیفی در حال جریان دارد، همگان به یاد دارند روزگاری در دهه سی هجری شمسی کوسه هایی عظیم در این روخانه در حرکت بودند ولی امروز به ندرت حتی می‌توان یک ماهی در حد ۵۰ سانت در آن یافت! همانطور که در گفتار خلاصه فوق آمد به هر دلیل چرخه‌های زیستی آسیب ببینند حیات و ممات موجود فرادستی هم به خطر می‌افتد و بدلیل نبود مواد غذایی مناسب از تعدادشان کم یا منقرض خواهند شد.

یکی از خطرناکترین اقداماتی که در طول سالیان گذشته علاوه بر دیگر صدمات زیست محیطی اتفاق افتاده صید ماهیان با شوک‌های الکتریکی و برق دهی می‌باشد که موجب شده تعداد بیشماری ماهی در ابعاد و اندازه‌های گوناگون تلف شوند و فرصت رشد بیشتری را نداشته باشند.

عمق فاجعه این جا می‌باشد که این شوک دهی چرخه‌های موجودات دیگر را هم (ریز و درشت) به خطر انداخته و آنها را نابود می‌نماید، گاهاً دیده شده از هزاران ماهی که با برق تلف می‌شوند فقط تعداد انگشت شماری قابل مصرف بوده و بقیه در کنار رودخانه یا درون آب ریخته می‌شوند، جالب است که بدانید بیشتر این عملیات در حریم شهری رودخانه کارون انجام می‌گیرد،چنانچه این روزها غروب در حریم هایی خلوت از رودخانه یا پل‌ها قدم بزنید و کمی دقت نمائید این موضوع قابل رویت است،علیرغم اینکه این موضوع بارها از طریق جراید استانی و گاهاً کشوری اعلام شده ولی اقدام‌های خوب و مناسبی در این زمینه صورت نگرفته،گواه ما استمرار انجام این تخلف بزرگ و نابخشودنی است.

متاسفانه مدتی است در بین مسئولین باب شده تا موضوعی در جراید یا رسانه‌ها اعلام می‌گردد با توجه به حجم و بزرگی مسئله بصورت تبلیغی چند صباحی از نتیجه اقدامات در جراید و رسانه‌ها حرف زده می‌شود که نشان دهند کار در حال انجام و پیگیری است و مشکلات در حال حل شدن است ولی ای کاش رهرو آهسته و پیوسته می‌رفت نه با شتاب و عجله، زیرا بعد از مدتی دوباره کارها رها و بدست فرموشی سپرده می‌شوند.
چنانچه شهروندان اهوازی در هوای مناسب غروب این روزها قدم زنان از روی پل‌های رودخانه دوست داشتنی کارون عبور نمایند شاهد دیدن چنین صحنه‌های دردناکی خواهند بود. این روزها همه شاهد افول و مرگ تدریجی رودخانه ای هستیم که روزگاری همه چیز داشت: کشتیرانی، خروش، کوسه و ماهیولی امروز چه دارد و اگر فکری نشود فردا چه خواهد داشت؟