یک تحلیل سیاسی

الازهر و مفتیان سعودی ؛از تضاد تا همکاری 

خبرگزاری فارس: در حالی که اغلب کارشناسان خاورمیانه از تشدید اختلاف سلفی ها و اخوانی ها بعد از انقلاب مصر در این کشور خبر دادند ،مرکز الازهر به عنوان خاستگاه اخوانی ها میزبان نشستی شده تا از حمایت جریان سلفی و نیز حاکمان ثروتمند سعودی اطمینان حاصل کنند.

وضعیت دشوار ناشی از حملات سنگین جبهه سکولارها و نیز بازماندگان حکومت مبارک به حکومت محمد مرسی ، اخوانیهای مصر را بر آن داشته تا به رقیب سلفی خویش دست اتحاد بدهند.

سلفیها و وهابی ها که با حمایت همه جانبه عربستان در حزبی بنام النور جمع شدند در انتخابات پارلمانی سال گذشته مصر به مبارزه با اخوانی ها برخاستند که نتیجه آن گرفتن 20 درصد از کرسی های مجلس توسط این گروه بود

دو جریان سلفی و اخوانی به رغم آنکه در مقاطعی از تاریخ بویژه بعد از عزیمت سید قطب(پایه گذار اخوان المسلمین) به عربستان همسویی داشته اند اما طی سه دهه دوران حکومت مبارک و ائتلاف دیکتاتوری مصر با سعودیها ، اختلاف نگرشهای جدی میان آنها بروز کرد به گونه ای که در این مدت اخوانی ها پرچمدار دفاع از مبارزه جهادی علیه اسرائیل شدند اما علمای وهابی به توجیه مشی مصالحه ریاض پرداخته یا در قبال آن سکوت پیشه کردند. این اختلاف نظر بعد از تولد شاخه القاعده که که در سازمان خود ترکیبی از شاگردان اخوانی و سلفی را جای داد و علم مبارزه با حضور بیگانگان در سرزمینهای اسلامی از جمله جزیره العرب را بر داشت به اوج رسید.

اما اکنون خبر می رسد که الازهر برای نزدیک کردن این دو جریان مدعی خاورمیانه فعال شده است

در ضیافت اخیر الازهر شماری از علمای وهابیت از جمله محمد العریفی مفتی ضد شیعه این جریان حضور یافتند

گفته می شود أحمد الطیب شیخ و رییس دانشگاه الازهر ،الشیخ محمد العریفی استاد دانشگاه عربستان سعودی و مبلغ وهابیت و عبدالله النفیسی معاون شیخ الازهر و برخی از مقامات دولتی سخنرانان این نشست بودند. از همین روست که برخی ناظران مصری گرفته اند اخوانی ها و الازهر مصر بعد از رفراندوم قانون اساسی با سلفیهای مصر(حزب النور) متحد شده و برای مواجهه با جبهه نیرومند سکولارها و لیبرالها اختلافات سنتی خود را کنار گذاشته اند و به نظر می آید نشست اخیر در دانشگاه الازهر با همین هدف انجام می گیرد

البته آنگونه که رسانه های عربی توصیف کرده اند دوستیها و علایق میان العریفی و الطیب قبل از این شکل گرفته بود زمانی که العریفی یک خطبه تبلیغاتی در وصف مصر در اوج بحران ایراد کرد و در آن مصر را «ام المجاهدین ، امّ الدنیا و مرکز نزول پیامبران» نامید و همین خطبه موجب شد شیخ الازهر پیام تلگراف و سپاس به وی تقدیم دارد

العریفی پیش از این به دلیل ایراد خطبه های ضد شیعی و نیز دشنام گویی به مراجع دینی از جمله آیت الله سیستانی با بایکوت دولتهای کویت و عراق روبرو شد و حتی مقام های سعودی مدعی شدند که وی را تنبیه کرده و مدتی از ایراد خطبه منع کرده اند

البته برخی از ناظران نیز معتقدند که هدف این همسویی جدید میان دو جبهه سلفی و اخوانی رویارویی با بلوک قدرتمند شیعه از لبنان تا ایران است. به باور این ناظران،دو جریان اخوانی ها و سلفی ها با آنکه بعد از انقلابهای عربی بویژه دو جنبش مصر و تونس خود را در مقام فاتحان انقلاب دیدند اما هر دو در مرحله تثبیت و تاسیس نظام با بحران ها و چالشهای جدی مواجه شده اند.

یک رشته از موانع آنها به مقاومت و ترس شدید جریان های لیبرال بر می گردد که تفکر سلفیها در عرصه حکومت را مساوی طالبانیسم می بینند اما مانع دیگر آنها از پرچمداری جریان شیعه بویژه در عرصه مقاومت خاورمیانه بویژه دفاع از فلسطین و لبنان بر می گردد. برهمین اساس گفته می شود با ائتلافی که در حال حاضر سعودیها، قطریها و ترکیه تشکیل داده اند اخوانیون و سلفیون امیدوارند که بتوانند دست کم در بحران سوریه مانع از غلبه و پیروزی علویها شوند

در این راستا گفته می شود که سعودیها برای جلوگیری از نزدیکی بیشتر ایران به مصر انقلابی ارتباطات جدیدی را با مرکز الازهر شروع کرده و العریفی را ماموریت تحت الشعاع قرار دادن سفر مهم وزیر خارجه ایران به قاهره نزد احمد الطیب فرستاد

حبیب فوزی

منبع: سیاست ما