گزارشی از میراث استان

آیا جعفر مهرکیان کلگه زرین را نجات بخشی می کند؟

با توجه به وعده رییس پژوهشکده باستان شناسی که گفته در صورت صحت ضرورت کاوش سربریده مرد باستانی به تنه‌اش می‌رسد و همچنین تجربه و شناخت جعفر مهرکیان باستان شناس مطرح خوزستانی به دوره الیمایی پیش بینی می شود که او به مسجدسلیمان بیاید تا عملیات نجات بخشی را برای کلگه زرین انجام بدهد.

در نخستین روز از کشف سر تنذیس مرد باستانی در کلگه زرین نخستین خبر از سوی سخنگو انجمن دوستداران میراث فرهنگی تاریانا خوزستان در رسانه ها منتشر که بازتاب بسیاری در محافل باستان شناسی داشت. خبرگزاری میراث با پیگیری های خود تلاش کرد تا جلوی هرگونه اتفاق ناخوشایندی را بگیرد. در میان سازمان میراث فرهنگی در خوزستان و تهران ناچار شد که هرچه سریع تر وارد عمل شود.

خبرگزاری میراث خبر نوشت: کشف ناگهانی سر مجسمه تاریخی کلگه زرین مسجد سلیمان بار دیگر زنگ‌های هشدار برای کاوش این محوطه فراموش شده را به صدا در آورد. باستان شناسان پس از کشف این اثر بار دیگر بر ضرورت حفاری علمی در این محوطه تاکید کردند. رییس پژوهشکده باستان‌شناسی نیز وعده داد که در صورت قطعیت این ضرورت، کاوش این محوطه آغاز می‌شود.

صبح روز پنجشنبه 23 آذر، وقتی بیل‌های مکانیکی شهرداری مسجدسلیمان، خاکبرداری و عملیات راهسازی با هدف تعریض جاده مسیر بهداری کلگه را آغاز کرد، درست در 200 متری آثار باقیمانده از آتشکده باستانی "کلگه زرین" مسجدسلیمان، سر یک مجسمه باستانی کشف شد.

کشف ناگهانی سر این مجسمه بار دیگر بر اهمیت تاریخی این محوطه صحه گذاشته و ضرورت کاوش آن را به مسئولان سازمان میراث فرهنگی یادآوری کرد.

این مسئله که همزمان با برگزاری یازدهمین همایش باستان شناسی شده بود، برای نخستین بار در حضور "عباس مقدم"، رییس پژوهشکده باستان شناسی مطرح شد.

مقدم، درباره این کشف اطلاعات چندانی نداشت. با این وجود، وعده داد که در صورت بررسی این مجسمه و ضرورت کاوش، حتما در این زمینه رسیدگی شده و قطعا باستان شناسان برای کاوش راهی این محوطه می‌شوند.

او توضیحات بیشتر در این مورد را به یکی دیگر از باستان شناسان به نام " جعفر مهرکیان" محول کرد.

کلگه زرین، خاستگاه رازهای الیمایی

«کلگه زرین، یکی از محوطه‌های تاریخی مسجد سلیمان به شمار می‌رود که کشف مجسمه تاریخی در آنجا چندان بعید نیست. این کشف اتفاقا ضرورت کاوش‌های باستان‌شناسی در این محوطه را یادآوری می‌کند.»

«جعفر مهرکیان»، باستان شناس و یکی از متخصصان دوره الیمایی با بیان این مطلب، در گفت و گو با chn، توضیحاتی کوتاه درباره تاریخ این محوطه داده و یادآور شد که سال گذشته پورفرخی، رییس میراث فرهنگی خوزستان درباره آغاز کاوش‌های این محوطه تاریخی قول‌هایی داده بودند و اکنون با کشف این محوطه تاریخی امیدوارم که این وعده اجرایی شود.

به گفته مهرکیان، کلگه به تعداد بسیاری در منطقه بختیاری وجود دارد اما کلگه زرین دارای اهمیت ویژه‌ای است. اهمیتی که در معنای تحت الفظی این نام نهفته است. به این صورت که " کل" یعنی خرابه، " گه" یعنی گاه و جاه ( جای)، یعنی یک محل خرابه. بنابراین "کلگه زرین" یعنی محلی که شاید روزی روزگاری یک شی زرین در آن پیدا شده باشد.

این باستان شناس با بیان اینکه پیش از انقلاب به طور اتفاقی یک شی در این محوطه به دست آمد، درباره این اثر تاریخی توضیح داد: «کلگه در شکل ظاهری یک صخره بوده که به صورت تپه درآمده است. در جان صخره یک بنایی به وجود آمده که به شکل یک تراس است. روی آن نقش یک انسان، یک کودک در مقابلش، یک گاو و طرح یک پرنده بالای سر آن دیده می‌ شود. این اثر پس از بازدید دکتر سرافراز، تمیز شده و در معرض دیدن قرار گرفته است.»

به اعتقاد مهرکیان، این اثر به یک نقش اسطوره ای اشاره دارد. به نظر می‌رسد، پدر می‌خواهد بچه را قربانی کند و در این زمان است که یک پرنده می‌آید و گاو را می‌آورد. در واقع یک گاو به جای بچه با هدایت آن پرنده در راه این انسان قرار داده می‌شود.»

او بر این باور است که این نقش یک اشاره آیینی و مذهبی و خبر از یک نیایشگاه دوره پارتی یا ایلیمایی می‌دهد. این مکان یک نیایشگاه به شکل صفه است همچون نیایشگاه‌های دیگر در مسجد سلیمان یعنی بردنشانده و قلعه بردی که از همسان‌های ساخته شده از کلان سنگ‌های خشکه چین به صورت سکوهای پلکان دار هستند.

به گفته او، اینکه در این محوطه تاریخی مجسمه پیدا شده به هیچ عنوان عجیب نیست. در دوره الیمایی بیش از دوره‌های دیگر مجسمه سازی رواج داشته است.

مهرکیان بار دیگر بر اهمیت کاوش‌ها در این منطقه تاکید کرده و یادآور شد که مدیر میراث فرهنگی خوزستان نیز پیشتر در مورد این نیاز صحبت کرده بود و امیدوار است که این مسئله به شدت از سوی مسئولان پیگیری شود.