یک گزارش وارده

بانوان روستایی حافظان هویت های بومی

قاسم منصور آل کثیر

شاید تعجب آور باشد اما زنان روستایی روند طبیعی اجتماعی شدن را سیر می کنند. آنها با ورود به عرصه کار همواره از تاثیرگذارترین افراد در تولیدات روستایی به شمار می آیند.

اگر در ادامه این روند یعنی پس از ورود به اشتغال، تحصیل نیز همراه با اشتغال بود می توانستیم آنها را نمونه رشد و توسعه به روز جهان به حساب آوریم. هر چند هستند دخترانی که وارد کار شدند و پس از مدتی نیز به تحصیل در زمینه کشاورزی، هنرهای طبیعی و... پرداختند که موفقیت هایی را نیز به دنبال داشتند.

به عقیده جامعه شناسان روند اجتماعی شدن در جامعه ایرانی نسبت به جامعه غربی روندی معکوس دارد. در غرب اجتماعی شدن زنان ابتدا از طریق ورود گسترده آنها در بازار کار صنعتی اتفاق افتاد و سپس آنها با ورود به دانشگاه ها توانستند سرمایه فرهنگی لازم برای دستیابی به مشاغل بالاتر اجتماعی را به دست بیاورند.

در حالی که در ایران با موقعیتی تقریبا معکوس روبه رو هستیم. یعنی سرمایه فرهنگی افزایش یافته ولی ورود به بازار کار عقیم مانده است. افزایش سرمایه فرهنگی به زنان امکان برخورداری از استقلال مالی از طریق یافتن فرصت های شغلی بالاتری را می دهد و از این رو آنها را در نهاد خانواده مستقل می کند.

اما دغدغه کنونی زن شهری همراه با استقلال مالی او، سست شدن نهاد خانواده در مرحله نخست و بالارفتن نرخ طلاق در وهله بعدی است. پیام اصلی روز جهانی زنان روستایی این است که حمایت از زنان روستایی یکی از بهترین راه های به دست آوردن دسترسی پایدار به منابع غذایی و مبارزه با فقر است.

متاسفانه این روز زیر سایه برنامه های سیاسی قرار گرفته و به فراموشی سپرده شده است. زنان روستایی در پهنه فرهنگی کشورمان دارای استعدادهای فراوان در زمینه های هنری، صنایع دستی و... هستند.

در کشور ما وجود تکثر فرهنگی فراوان باعث شده که زنان اقوام مختلف این پهنه، همچون زنان کرد، لر، عرب، بلوچ، ترکمن و... هر کدام هنر و فعالیت منطبق با موقعیت اجتماعی و جغرافیایی خود را داشته باشند.

بی شک با تدقیق و تامل بر این استعدادها می توان زمینه رشد و شکوفاتر شدن سرمایه فرهنگی عملی در کنار سرمایه فرهنگی آکادمیک که هم اکنون در سطح مطلوبی در بین دختران است را داشته باشیم اما هم اکنون مشکلات زنان روستایی به نسبت مردان روستایی و زنان و مردان شهری بسیار بیشتر است.

15 اکتبر، روز جهانی زنان روستایی فرصتی برای شناسایی و تقویت حضور زنان روستایی در عرصه های مختلف است. بانوان روستاهای کشورمان حافظان هویت های بومی، دانش سنتی و هنری محیط خود هستند.

وجود آنان برای توسعه کشاورزی، امنیت غذایی و تغذیه همچنین مدیریت منابع طبیعی حیاتی است. زنان روستایی بیشترین کار کشاورزی را در کشورهای در حال توسعه انجام می دهند اما بدترین وضعیت کاری را با درآمد کم و حمایت اجتماعی ناچیز یا هیچ تحمل می کنند.

توجه به زنان روستایی در برنامه توسعه به افزایش بهره وری برابر با افزایش در تولید ملی کمکی شگرف می کند. با توجه به روند طبیعی رو به رشدی که این زنان روستایی دارند، فرهنگ فعالیت های جمعی آنان نیز در روستاها زبانزد است.

وجود تعاونی های روستایی فراوان که به صورت خودجوش و با همکاری و کار گروهی توسط این بانوان مدیریت می شوند گواه بر این ادعا دارد که استعداد کار فرهنگی جمعی و گروهی در روستاها به مراتب از شهرها بیشتر است.

در نهایت می توان گفت کم توجهی به این استعدادهای نهفته بی شک ضربه یی بر پیکره فرهنگی بانوان وارد می کند. اما شاید روند زنانه شدن جهان در آینده به داد این هنرهای زنانه برسد.