یک گزارش غم انگیز

جایی که توقیف ۶۲۰۰ متخلف هم افاقه نمی‌کند:

۱۳۰ کشته در تصادفات چند روز؛ حادثه یا سهل انگاری؟

در حالی که افزایش جریمه‌های رانندگی، در نظر گرفتن نمره منفی برای رانندگان خاطی، جلوگیری از رفت‌وآمد خودروهای دارای نقص فنی و ایمنی و مواردی از این دست به عنوان مؤثر‌ترین تمهیدات پلیس برای کاهش تصادفات در نظر گرفته شده، کافی است چند روز تعطیل فرا برسد تا آمار تصادفات منجر به فوت و جرح سر به آسمان گذارند؛ تا جایی که توقیف چند هزار خودروی متخلف هم نمی‌تواند مانع بروز حادثه‌ای هم‌عرض یک زلزله مخرب شود!

زمانی که افزایش جریمه‌های رانندگی اعمال شد، منتقدان این قانون، عمدتا از دو نگاه به آن خرده می‌گرفتند؛ نخست این که جریمه‌های در نظر گرفته شده بسیار سنگین هستند و تناسبی با درآمد متوسط جامعه ندارند و دوم آنکه رویکرد افزایش جریمه را با توجه به فرهنگ ترافیکی رایج در کشورمان به مسکنی تشبیه می‌کردند که دیر یا زود، اثرات آن پایان خواهد یافت؛ آیا تلفات سنگین تعطیلات اخیر، مؤید این دیدگاه‌هاست؟

به گزارش «تابناک»، به گفته فرمانده پلیس راهور، از آغاز موج سفر‌ها به مناسبت فرا رسیدن عید فطر، از چهارشنبه گذشته تا دیروز، ۱۳۰ نفر از هم‌وطنانمان در تصادفات جاده‌ای جان باختند تا در قیاس با آمار فوتی‌های زلزله مخرب آذربایجان شرقی، بار دیگر دریابیم که حوادث مترقبه در کشورمان به مراتب بیش از انواع غیر مترقبه ویرانگر هستند.

این در حالی است که سرهنگ محمدرضا مهماندار، در ادامه با اشاره به رخداد ۸۹ فقره تصادف فوتی و ۶۱۶ فقره تصادف جرحی در این تعطیلات می‌افزاید: «در این مدت، نزدیک شش هزار و دویست دستگاه خودرو و موتورسیکلت متخلفان توقیف و گواهینامه ۲۶۰ راننده متخلف ـ که میزان نمره منفی آن‌ها به بیش از ۳۰ نمره رسیده بود ـ نیز ضبط شده است»؛ با یادآوری این نکته که طرح ویژه پلیس راهنمایی و رانندگی برای تعطیلات عید سعید فطر تا پایان امروز ادامه داشته که تعبیر آن می‌تواند نتیجه ناخوشی چون افزایش تلفات را در پی داشته باشد.

وی با اشاره به اینکه برابر اعلام قبلی، در این مدت با تخلفاتی مثل تجاوز به چپ، سبقت غیرمجاز و رفت‌وآمد در شانه خاکی به طور جدی برخورد کرده‌اند، گفت: «همچنان خستگی و خواب آلودگی، بی‌توجهی به جلو و عدم توانایی در کنترل وسیله نقلیه با بیش از ۳۵ درصد، بیشترین علت وقوع تصادفات بوده است و پس از آن تخطی از سرعت مجاز با ۲۱ درصد و انحراف به چپ با ۱۷ درصد در صدر علل رخداد تصادفات بوده‌اند».

فرمانده پلیس ‌راه کشور در پایان از احضار رانندگانی که تخلفات حادثه‌ساز و تجاوز به چپ داشته و یا شانه خاکی رفته‌اند، خبر داده و گفت: «برابر اعلام قبلی، این دسته از رانندگان متخلف از طریق دوربین‌های ثبت تخلف، دوربین‌های نظارتی، ماموران کنترل نامحسوس و بازرسان کنترل نامحسوس شناسایی شده‌اند و پس از پایان تعطیلات احضار شده و خودروی آن‌ها توقیف می‌شود».

بدین ترتیب کارنامه عجیب و غریب و البته سیاهی از عملکرد ترافیکی‌مان در چند روز گذشته شکل می‌گیرد که قابل تعمیم به کل سال نیز هست؛

سرعت غیرمجاز	60 هزار مورد
عدم استفاده از کمربند ایمنی	50 هزار مورد
سبقت غیرمجاز	12 هزار مورد
تجاوز به چپ در جاده‌ها	بیش از 7 هزار و 500 مورد
توقیف و انتقال به پارکینگ‌	سه هزار و 200 دستگاه خودرو متخلف
توقیف و انتقال به پارکینگ‌	سه هزار دستگاه موتورسیکلت متخلف
ضبط گواهینامه	260 راننده متخلف
مهمترین علل رخداد تصادف	خستگی و خواب آلودگی، عدم توجه به جلو و عدم توانایی در کنترل وسیله نقلیه با بیش از 35 درصد تخطی از سرعت مجاز با 21 درصد انحراف به چپ و سبقت غیر مجاز با 17 درصد
تصادف فوتی	89 فقره در 19 فقره تصادف، 25 تن در صحنه کشته شدند.
تصادف جرحی	616 فقره در 202 فقره تصادف جرحی 315 تن از هموطنان مجروح شدند.
مهمترین تصادفات	پنجشنبه، 26 مرداد - در خراسان شمالی محور بجنورد به آشخانه بر اثر انحراف به چپ یک دستگاه کامیون ولوو و برخورد آن با یک دستگاه وانت مزدا و پراید 7 تن در صحنه کشته و 4 تن مجروح و به بیمارستان منتقل شدند. یکشنبه، 30 مرداد - برخورد 5 دستگاه وسیله نقلیه در محور اهر - تبریز به دلیل انحراف به چپ یک دستگاه پراید؛ در این حادثه 5 تن در صحنه کشته شدند.

این در حالی است که شهریور ماه امسال از نظر سفرهای تابستانی دارای ویژگی خاص و متفاوت از سال‌های گذشته است، چرا که در یک ماه باقی مانده از تعطیلات تابستانی، به رغم پشت سر گذاشتن تعطیلات پنج روزه عید فطر، تعطیلی پنج روزه اجلاس سران جنبش عدم تعهد در تهران هم در پیش است که افزایش شمار سفر‌ها را در پی خواهد داشت تا جایی که به گفته سردار اسکندر مؤمنی، رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی نیروی انتظامی، بیشترین حجم سفر در شهریور ‌ماه امسال پیش‌بینی می‌شود که حتی با سفرهای انجام شده در نوروز هم برابری می‌کند.

بدین ترتیب، فاجعه خاموشی در حال تکوین است که پلیس با ‌‌نهایت توانش برای مقابله با آن به میدان آمده و قانونگذار هم با وضع جرایم سنگین، به جنبه بازدارندگی رانندگان از تخلف، توجه نموده اما فارغ از سهم خودروهای نا‌ایمن و یا جاده‌های غیر استاندارد، بزرگ‌ترین مانع در تحقق آن، من و شمایی هستیم که پشت فرمان خودرو می‌نشینیم؛ امثال مایی که هم به کیفیت خودرو‌ها و جاده‌ها ـ البته بحق‌ ـ ایراد وارد می‌دانیم اما به رغم آگاهی از مبلغ گران جریمه، حتی در بستن کمربند ایمنی هم تعلل می‌کنیم؛‌‌ همان جایی که پنجاه هزار کمربند بسته نشده به چشم مأموران راهنمایی و رانندگی نشسته است و خدا می‌داند که چه مقدار از آن نادیده مانده است.

کافی است بار دیگر به جدول تخلفات ثبت شده در چند روز ـ و نه چند ماه یا سال ـ اخیر نگاهی بیندازیم تا دستمان بیاد که چند تخطی از سرعت مجاز، چه میزان سبقت غیر مجاز و... به آمار راه یافته‌اند تا یادمان بیاید که خیلی‌هایمان بار‌ها و بار‌ها راهکار مقابله با تلفات سنگین جاده‌ای را فرهنگ سازی دانسته‌ایم؛ براستی برای مقابله با این حجم از تخلف چه کاری باید انجام داد تا فرهنگ سازی لقب بگیرد؟

توقیف شش هزار و دویست وسیله نقلیه متخلفان در چند روز را چگونه می‌توان توجیه کرد وقتی که بدانیم این آمار بزرگ هم نتوانسته که مانع از آسیب رسیدن و جان باختن هزار نفر از هم‌وطنانمان شود؟

آیا گاه آن نرسیده که این کارنامه سیاه را پیش چشم گذاریم تا شاید رویکردمان در سفر از زمان رسیدن به مقصد به سالم رسیدن تغییر کند؟

بیایید گام نخست را با حذف برخی پرسش‌های رایج از ادبیات ترافیکی‌مان آغاز کنیم؛ پرسش‌هایی مانند: «تا فلان جا چند ساعت راه است؟» یا «کی می‌رسیم» و... .