اخبار میراث فرهنگی استان

مواظب باشید بافت آجری دزفول به بافت سنگ مرمری تبدیل نشود!

مجتبی گهستونی سخنگوی انجمن دوستداران میراث فرهنگی تاریانا خوزستان با اشاره به اینکه تخریب خانه های فرسوده و احداث واحدهای آپارتمانی در شهر دزفول به منظور ساخت و ساز و به صرفه بودن به سرعت در حال شکل گیری است گفت: علی رغم تلاش بسیار زیاد سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری دزفول در مرمت بخشی از خانه ها و گذرها و ساباط های این شهر اگر به حفاظت و نگهداری از بافت تاریخی و ارزشمند آجری دزفول توجه بیشتری نشود این بافت آجری تغییر ماهیت و شکل خواهد داد و به بافت سنگ مرمری تبدیل می گردد.

دزفول شهری است که با داشتن صدها اثر ملی ارزشمند همانند دیگر شهرهای تاریخی خوزستان گنجینه‌ای فراملی از خانه‌های آجری در خود به یادگار گذاشته و از کالبدی کاملا فشرده برخوردار است. اما در سالهای اخیر به دلیل شتاب برای ساخت بناهای نوساز این خانه‌های آجری در حال محو شدن از بافت قدیمی شهر هستند.

بافت قدیم شهر در کنار رودخانه دز و دارای وسعتی معادل 244 هکتار و شامل 28 محله قدیمی در هم تنیده ای است که به سبب اقلیم خاص دزفول، کوچه های باریک و سر پوشیده ای با نام ساباط پیوستگی بین محلات را بیشتر نشان می دهد چرا که معماری دزفول با آجر و آرایه های آجری عجین شده است.

محله قلعه به ظاهر قدیمی ترین محله دزفول است چون در زمان ساسانیان برای حفاظت از پل ساسانی ساخته شده بر روی رودخانه دز قلعه ای بنا شد که محله قلعه بازمانده همان دژ و قلعه است.

در مناطق گرمسیری، آجر به دلیل مشکل کاربرد سنگ به دلیل انتقال حرارت و با به صرفه بودن، خوش دست بودن، قابلیت اجرا و قابلیت به کارگیری در تمامی بخش های بنا به ویژه کارایی فراوان در برپا کردن پوشش های وسیع و بلند را دارد.

در این باره، سخنگوی انجمن دوستداران میراث فرهنگی تاریانا خوزستان به خبرنگار مهر گفت: تخریب خانه های فرسوده و احداث واحدهای آپارتمانی در این شهر به منظور ساخت و ساز و به صرفه بودن به سرعت در حال شکل گیری است و متاسفانه این غده سرطانی از حاشیه ها و سطح شهر پا را فراتر گذاشته و وارد بافت تاریخی ارزشمند این شهر شده در حالی که از سوی سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری دزفول تلاش های گسترده ای برای مرمت و احیاء بناها، گذرها، حمام ها و ساباط های با ارزش معماری انجام گرفته است.

مجتبی گهستونی گفت: برای اثبات این حقیقت کافی است نگاهی به کوچه های فاطمیه قلعه در محله تاریخی مجدیان دزفول (کوی آیت الله معزی) انداخت چون دقت در به کارگیری سمبول ها در معماری دزفول صرفا برای زیبا سازی سطوح به کار گرفته نشده، بلکه معانی شکل ها و نقش ها حتی بر جنبه تناسب ها و زیبایی شناسی ظاهری تفوق داشته است.

وی گفت: خانه مومنی در محله مجدیان، خانه ی پهلوی ولی با سبک قاجاری، خانه شمسی فر در محله کرناسیون، بناهای تجاری بازار قدیم در ظلع پشت مسجد معزی (راسته باروت کوبان) و... تنها چند نمونه از این تخریب های زنجیره ای بوده که به تازگی با امضا و رای مساعد کمیته فنی میراث فرهنگی دزفول انجام شده است.

دبیر انجمن تاریانا بیان کرد: در قدیمی ترین نقطه بازار دزفول (کوی آیت الله معزی) در همجواری با باشکوه ترین ساباط های قاجاری به نام (دکه سعید یا درکه سعید) نمونه ای دیگر از این خانه های ارزشمند تخریب و سپس توسط یکی از سرمایه داران کلان برای استفاده تجاری در چند نقطه ساخته شده که علاوه بر اجرای نمای نامربوط کامپوزیت با ارتفاعی حدود 20 متر نسبت به نقض خط آسمان و حریم هوایی بازار قدیم شهر اقدام کرده است.

به نظر می رسد در صورتی که روند تخریب و تغییر در بافت تاریخی دزفول روز افزون شود دیگر نمی توان به بافت آجری این شهر فخر فروخت و آن را شهر آجری دانست.