اخبار روز خوزستان

گزارش فارس به بهانه «روز هوای پاک»

آرام می‌آید و جان می‌برد 

خبرگزاری فارس: موضوع اثرات زیانبار گرد و غبار و آثار مهلک آن روی شهروندان در میان تایید و تکذیب در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.

به گزارش خبرگزاری فارس از اهواز، هستند کسانی که روزانه گرد و غبار را می‌بلعند و آرام آرام بی‌آنکه کسی بداند فرسوده می‌شوند و اضافه کنید به این ماجرا، نبود تجهیزات و خیل مبتلایان را.
در غیبت مطالعات دقیق علمی درباره این پدیده نمی‌توان به جرات علت چنین بیماری‌هایی را به طور مستقیم به گرد و غبار نسبت داد، اما نمی‌توان انکار کرد که این ذرات ریز با ریه آدمی چه می‌کند. 
موضوع اثرات زیانبار گرد و غبار و آثار مهلک آن روی شهروندان در میان تایید و تکذیب در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی مقدار 20 میکروگرم از این ریزگردها منجر به بروز مشکلات جدی تنفسی و مرگ می‌شود. حالا تصور کنید این میزان 70 برابر شود. چگونه ممکن است به مرگ شهروندان منجر نشود؟ در همین حال رئیس سازمان حفاظت محیط زیست کشور می‌گوید هیچ گزارشی وجود ندارد که حتی یک نفر بر اثر آلودگی هوا کشته شده باشد.
 
* یک دهه گرد وغبار۱۰ سال از وقوع پدیده گرد و غبار در خوزستان می‌گذرد. این پدیده در سال ۸۰ در شهرستان‌های آبادان، خرمشهر و شادگان آغاز شد. در این سال گرد و غبار شش نوبت با حداکثر غلظت دو هزار و ۱۰ میکروگرم بر مترمکعب اتفاق افتاد و حداکثر زمان وقوع آن ۴۸ ساعت بود، در حالی که ۱۵۰ میکروگرم بر مترمکعب حد مجاز آلودگی است. این پدیده بعد از چهار سال تمام شهرهای خوزستان، پس از هفت سال پنج استان و در حال حاضر ۱۸ استان کشور را درگیر کرده و به یک معضل ملی تبدیل شده است.
 در سال ۸۸، این پدیده ۶۶ نوبت با حداکثر غلظت ۴۶ برابر حد مجاز آلودگی و پایداری ۱۴۴ ساعت و در سال‌ ۸۹، ۴۲ نوبت با حداکثر غلظت ۳۸ برابر حد مجاز و پایداری ۷۶ ساعت به وقوع پیوست. حداکثر شدت این پدیده در سال جاری تا ۷۰ برابر حد مجاز در فروردین ماه گزارش شده است.
 
*۵۵ روز پاک؛ ۲۸روز خطرناکشاخص دیگری نیز برای سنجیدن آلودگی هوا وجود دارد. بر اساس شاخص استاندارد آلودگی و کیفیت هوا (PSI) از صفر تا ۵۰ نشانه هوای پاک، بین ۵۰ و ۱۰۰ نشان‌دهنده هوای سالم، ۱۰۰ تا ۲۰۰ نشانه هوای ناسالم، ۲۰۰ تا ۳۰۰ نشانه هوای بسیار ناسالم و بیشتر از ۳۰۰ خطرناک است. شاخص PSI گرد و غبار نشان می‌دهد اهواز، که با گزارش سازمان جهانی بهداشت در مهر ماه ۹۰، همه آن را به عنوان آلوده‌ترین شهر جهان می‌شناسند، از ابتدای امسال تا آذر ماه یعنی طی ۲۷۶ روز تنها ۵۵ روز هوای پاک را تجربه کرده است.
در این ۹ ماه اهواز ۹۰ روز سالم، ۷۴ روز ناسالم، ۲۹ روز بسیار ناسالم و ۲۸ روز خطرناک را از سر گذرانده است.
 
*جای خالی علمگر چه مسئولان وجود مواد خطرناک و سمی از جمله مواد رادیواکتیو را در ذرات گرد و غبار انکار می‌کنند، اما بر اساس گزارش محققان، وجود انواع مواد از جمله ایزوتوپ‌های سنگین سرب و مواد رادیواکتیو در این ذرات اثبات شده است. با توجه به وقوع مکرر گرد و غبار در سال‌های اخیر، می‌توان نتیجه گرفت که در معرض مدام این پدیده قرار گرفتن تبعات جبران ناپذیری برای سلامت انسان و دیگر موجودات خواهد داشت.
مسئولان استان همیشه از اعلام آمارهای رسمی افزایش بیماران و مرگ و میر طفره می‌روند، اما افزایش سالانه ۱۵ هزار بیمار و بالا رفتن آمار مراجعه بیماران از ۲۰ به ۶۰ درصد به بیمارستان‌ها و مراکز درمانی گاه‌گاهی از زبان آن‌ها شنیده می‌شود.
یک پزشک فوق تخصص ریه و مجاری تنفسی می‌گوید: آلودگی هوا یک فاکتور همزمان است و نقش مستقیم در مرگ و میر ندارد؛ به این معنی که با تشدید بیماری باعث مرگ افراد می‌شود. 
اسماعیل ایدنی ادامه داد: اگر چه تشدید بیماری‌های تنفسی از جمله آسم و برونشیت و بیماری‌های قلبی و عروقی در روزهایی که هوا آلوده است یا پدیده گرد و غبار رخ می‌دهد مسلم است، اما جای مطالعات علمی در این زمینه خالی است و تا کنون آمارگیری علمی در مورد نسبت افزایش مرگ و میر و بیماری‌ها در اثر آلودگی هوا و به ویژه گرد و غبار انجام نشده است به همین دلیل نمی‌توان در این باره نظر قطعی داد.
وی تاکید می‌کند: با توجه به تعداد روزهایی که با پدیده گرد و غبار درگیر هستیم ضروری است مسئولان چاره اندیشی کنند.
این عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز همچنین می‌گوید: متاسفانه تجهیزات درمانی استان برای بیماری‌های تنفسی، چه در بخش دولتی و چه در بخش خصوصی، کم است؛ در حالی که با توجه به اینکه استان صنعتی است و ریسک بیماری‌های تنفسی بالاست باید تجهیزات متناسب با تهدید‌ها تامین شود.
ایدنی با اشاره به کاربرد مطالعات علمی در مورد اثرات ریزگرد‌ها اظهار می‌کند: در صورت انجام این تحقیقات و اثبات میزان تاثیر آلودگی هوا بر مردم خوزستان، می‌توان از طریق بیمه‌های درمانی و افزایش حمایت‌ها، بخشی از بار مالی درمان را از روی دوش خانواده‌ها برداشت. می‌توان کشورهای دخیل در این پدیده را از طریق سازمان‌های بین‌المللی به جبران خسارت وادار و یا بخشی از هزینه را از طریق سازمان بهداشت جهانی تامین کرد.
 
*باز هم کمبود پولمعاون پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی اهواز با تاکید بر اینکه مطالعات اثرات ریزگرد‌ها ضرورت دارد و باید در اولویت قرار گیرد، می‌گوید: مطالعاتی برای بررسی تاثیر پدیده گرد و غبار از سال ۸۹ در این دانشگاه آغاز شده است. این مطالعات همه جانبه و در چند بخش پیش بینی شده از جمله تاثیر این پدیده بر ارگان‌های مختلف بدن، بررسی عوامل میکروبی و عوامل رادیواکتیوی، تاثیر بر منابع آب و خاک و... است.
مصطفی فقهی می‌افزاید: برای انجام این مطالعات حدود یک میلیارد تومان اعتبار مورد نیاز است. پیش از این قرار بود استانداری خوزستان در تامین اعتبار این مطالعات کمک کند اما هیچ کمکی صورت نگرفت و این مطالعات به دلیل مشکل مالی به کندی پیش می‌رود.
وی تصریح می‌کند: به دلیل کمبود اعتبارات مجبور شدیم که از تجهیزات با قابلیت کمتر استفاده کنیم و بخش‌هایی از تحقیقات به دلیل مشکل مالی آغاز نشد.
فقهی ریزگرد‌ها را مشکل همه استان می‌داند و اظهار می‌کند: برای حل آن باید همه دستگاه‌ها و سازمان‌ها مشارکت کنند. پیشنهاد دادیم که از سهم یک درصد پژوهشی صنایع به اتمام این مطالعات کمک شود اما هنوز نتیجه‌ای حاصل نشده است.
به گفته وی، با اتمام مطالعات و اثبات اثرات زیانبار این پدیده بر سلامت و اقتصاد مردم می‌توان اعتبارات ملی را افزایش داد و برخی ضوابط را به طور مثال در ساختمان سازی تغییر داد اما اشکال اصلی این است که آمار علمی نداریم و همه چیز در حد نظریه است.
 
*حکایت همچنان باقیستدرگیر شدن پایتخت با پدیده گرد و غبار در سال ۸۸ باعث شد توجه مسئولان به این مشکل معطوف شود. دولت برای اثبات اینکه مشکل را پیگیری کرده آیین نامه مقابله با اثرات زیانبار ریزگرد‌ها را در مرداد ماه ۸۸ تصویب و تکالیفی برای دستگاه‌های اجرایی در قالب اقدامات کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت تعیین کرد که با گذشت دو سال از این مصوبه لااقل در خوزستان اغلب بندهای آن اجرا نشده است. به جای ارتقای آگاهی و آموزش مردم و تلاش برای کاهش اثرات این پدیده مسئولان سعی در تغییر استانداردهای آلودگی هوا دارند.
سیدجعفر حجازی استاندار خوزستان اسفند ماه ۸۹ در مورد معیار اعلام تعطیلی در زمان وقوع پدیده گرد و غبار گفته در صورتی که میزان آلایندگی از یک هزار و ۵۰۰ میکروگرم بر مترمکعب (۱۰ برابر حد مجازآلودگی) فرا‌تر رود مدارس ابتدایی، در صورت افزایش غلظت آلایندگی از دو هزار میکروگرم بر مترمکعب (۱۳ برابر حدمجاز) مدارس در تمام مقاطع و تمام مراکز آموزشی و در صورت بالا رفتن غلظت گرد و غبار تا بیش از سه هزار میکروگرم بر مترمکعب (۲۰ برابر استاندارد آلودگی) تمام ادارات خوزستان تعطیل می‌شود. البته تعداد روزهای تعطیل در زمان گرد و غبار نشان می‌دهد که حتی این استاندارد ساختگی هم رعایت نشده است.
سید شریف حسینی نایب رئیس مجمع نمایندگان خوزستان در این باره می‌گوید: اثرات آلودگی هوا مشکلات تنفسی، آسم، آلرژی و تنگی نفس بوده و بر مهاجرت مردم تاثیر داشته. انتظار داشتیم بعد از اعلام سازمان بهداشت جهانی مسئولان توجه بیشتری به این وضعیت کنند، اما گویا برای مسئولان آلودگی هوای اهواز و سلامتی مردم چندان اهمیتی ندارد.
نماینده مردم اهواز در مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه مسئولان باید به مردم گزارش دهند چه اقداماتی در این مورد انجام داده‌اند، می‌افزاید: معضل آلودگی هوای اهواز از طریق دولت‌های نهم و دهم و سازمان حفاظت محیط زیست پیگیری و بار‌ها در صحن علنی هم مطرح شد. تا به حال چهار تذکر به رئیس جمهور به صورت کتبی و دو تذکر شفاهی به ایشان داده‌ام. به غیر از این هم اکنون در بودجه سال ۹۰ مبلغ یک میلیون دلار برای مقابله با گرد وغبار اختصاص یافته است. این مسائل ثابت می‌کند موضوع آلودگی هوای اهواز اولویت دولت نیست.
و اما ...
در حال حاضر آرزوی مردم اهواز آن است که گرد و غبار به تهران هم برسد، تا شاید برایش چاره‌اندیشی شود.
و هنوز بعد از یک دهه مسئولان فقط در «روز هوای پاک» یادشان می‌آید که بیایند و گزارش دهند که چنین و چنان کردیم.
اما گرد و غبار همچنان می‌آید...
---------------------------
گزارش از نادره وائلی‌زاده