خبر سیاسی

الجزیره؛ رویای جهانی امیر قطر

امیرنشین قطر تلاش می‌کند با هزینه‌های سرسام آور برای شبکه الجزیره در بخش‌های سیاسی و ورزشی سیطره خبری خود را علاوه بر کشورهای عربی بر کشورهای اروپایی نیز گسترش دهد تا به وسیله آن اهداف خود در منطقه و جهان دست یابد.

به گزارش ایران دیپلماتیک، بعد از قیام های مردمی در کشورهای عربی و توسعه آن ها شبکه خبر رسانی الجزیره هم سعی دارد مقداری از عقب نشینی های خود کاسته و اعتبار کاسته شده خود را افزایش دهد. خانواده حاکم بر قطر که دوباره بر این شبکه دست گذاشته است بعد از این سعی دارد برای گسترش نفوذ خود در فرانسه روی موضوع ورزش متمرکز شود. بعد از فرانسه باقیمانده مناطق اروپا و بی تردید استرالیا و سپس آمریکا دیگر مناطقی هستند که در چشم اندازهای این شبکه قرار دارند. برای این که بتوان به مقر الجزیره در قطر که تدابیر امنیتی در آن بسیار تقویت شده است وارد شد باید ثابت نمود که "بی خطر هستید". یکی از روزنامه نگاران این شبکه به نام "علی" می گوید: مواضع الجزیره در باره سوریه، این شبکه را به یکی از اهداف تبدیل کرده است ولی خوشبختانه تدابیری جایگزین اتخاذ شده اند که حتی در صورت بمباران مقر الجزیره هم برنامه های این شبکه قطع نخواهند شد. الجزیره ورزشی آخرین بخش از این "امپراطوری خبری" است که این روزها پانزدهمین سالروز تاسیس خود را گرامی می دارد. شبکه خبری که حسنی مبارک دیکتاتور مصر آن را "قوطی کبریت" می نامید از چند وقت پیش به این طرف به جان همه رژیم های عربی لرزه انداخته است. این شبکه دارای یک "قطب خبری" است که به زبان های انگلیسی و عربی برنامه پخش می کند و در قالب هفده شبکه خبری زیر مجموعه که 15 کانال آن پولی است و یک شبکه دیگر که به جوانان اختصاص دارد نقش فعالی در دنیای خبر امروز ایفا می کند. بعد از خرید بازی های جام قهرمانی اروپا و اعلام آغاز به کار شبکه خبری ورزشی فرانسه زبان در ماه مه 2012 اروپا نقطه بعدی است که در نگاه این جزیره کوچک ولی ثروتمند دارای منابع غنی گاز قرار گرفته است. شبکه الجزیره موتور محرکه خواسته ها و بلند پروازی های شیخ حمد بن ثانی آل خلیفه است که برخی او را "خیال پرداز و برخی دیگر او را قدرت طلب" می خوانند. بعد از کنار زدن پدر خود در سال 1996 وی به دنبال آن بود که به همسایه خود یعنی عربستان سعودی ثابت کند وجود دارد و سپس شبکه الجزیره به عنوان "ابزار دیپلماسی" و اهرم نفوذ قطر به کار گرفته شد. این شبکه به سرعت به عنوان "صدای اعراب" مورد توجه قرار گرفت و انحصار "سی. ان.ان" و بی. بی. سی. را شکست. گوش کردن به اخبار این برنامه جزو برنامه های دائمی بسیاری شد ولی به تدریج تملق گویی از گروه های تندرو اسلام گرای مقداری از اعتبار این شبکه کاست. این شبکه بود که اسامه بن لادن آن را برای اعلام خبرهای مربوط به حملات یازده سپتابر برگزیده بود و برای همین شبکه هم بود که در زمان سقوط صدام در سال 2003 سازمان سیا اسنادی از ارتباط با دیکتاتور عراق را منتشر نمود. در پی این موضوع امیر قطر رئیس الجزیره را عوض کرد و " وضاح خنفر " یک فلسطینی نزدیک به جنبش حماس را در راس شبکه قرار داد. ولی انحراف های این شبکه به همین حد محدود نمی شد. در سال 2004 و زمانی که میشل بارنیه وزیر خارجه فرانسه از دوحه درخواست آزاد سازی گروگان های فرانسوی در عراق را مطرح می کرد، خنفر بعد از ضبط یک برنامه تلویزیونی به دیدار او آمده و پیشنهاد می کند که یک بازنگری دیگر در اظهارات انجام شود که این کار به گوش گروگان گیران که با یکی دیگر از خبرنگاران الجزیره در بغداد در ارتباط بودند خوش صدا کرد. با آغاز انقلاب ها و بیداری اسلامی در مصر و تونس و لیبی و یمن و غیره این رادیو به ابزاری خبری – تصویری از اعلام مواضع در این کشورها تبدیل شد و به گفته خبرنگار این شبکه در قاهره دوربین های الجزیره 24 ساعت روی میدان " تحریر " متمرکز و روشن بودند و فقط با جوانان مصاحبه می شد و توجهی به محتوای اخبار نمی شد. شبکه الجزیره با وجود نزدیک به یک میلیارد دلار بودجه سالانه ولی باز هم با ضرر مالی مواجه است. این مسئله اهیمتی ندارد زیرا عملا این شبکه کار تبلیغی انجام نمی دهد و به دولتی سخاوتمند متصل است که حاضر است برای هر روز آموزش هر یک از حقوقدانان خود در پاریس مبلغ 1800 یورو بپردازد. در راهروهای این شبکه کسی حق ندارد با روزنامه نگاران خارجی سخن بگوید، ولی در اوقات فراغت مقداری زبان ها باز شده و ازبی اعتبار شدن این شبکه و آنتن آن در کشورهای عربی حرفی به میان می آید. امیر قطر متوجه شده است که باید مقداری سخت گیری کند و گرنه الجزیره اثر گذاری های خود را از دست خواهد داد. در سپتامبر گذشته؛ خنفر تغییر کرد و اکنون به عنوان یک حقوق بگیر ساده کار می کند و شاید منتظر است ماموریت جدیدی در قالب یک گروه رسانه ای " پان عرب " که قرار است تاسیس شود به او داده شود. شبکه الجزیره دارای 6 هزار کارمند است و شیخ حمد بن جاسم که مهندس صنایع نفتی است ریاست آن را به عهده دارد. او اعتقاد دارد الجزیره باید همانی باشد که قبلا هم بود. یعنی "صریح، روشن و دقیق". او در دیدار خود با خبرنگاران بر این موضوع تاکید کرده و ابراهیم هیلال یکی از مسئولین سابق این شبکه دستور داده است همانند بی بی سی حداکثر مدت اطلاع رسانی درباره یک موضوع به دو دقیقه خلاصه شود. برای این که لحن خبری این شبکه هم به مردم محافظه کار قطر برنخورد، دستور داده شده است مقداری "اسلام گرا" باقی بماند و فقط در صورتی روی آمریکایی ها و فعالیت های شان مثلا در لیبی یا سوریه متمرکز شود که قطر هم کنار آمریکا فعال نشان داده شود. در بخش الجزیره ورزشی در سال های اخیر به دلیل برخی فسادها در خرید فیلم های مستند تغییرات مدیریت وجود داشته و "محمد بونب" مدیر این شبکه برکنار شد. به گزارش ایران دیپلماتیک آنها با این که قصد دارند فضای باز سابق را بر شبکه حکمفرما کنند ولی با استفاده های افراطی و نادرست از شبکه فیس بوک و دام های موجود در آن هم منع شده اند و این دستور رسما به خبرنگاران الجزیره ابلاغ شده است. ولی این شبکه با این که استفاده از مجرب ترین خبرنگاران و تحلیلگران دنیا را در دستور کار خود دارد گرفتار بازی اختلاف های شیعه و سنی، مصری و تونسی یا غربی و شرقی شده است. البته اگر نگوییم خود اعضای خانواده سلطنتی هم دچار تفرقه و اختلاف دیدگاه شده اند. در الجزیره این اعتقاد هست که دادن آنتن به مخالفان در کشورهای عربی نتیجه بخش بود و آمدن اخوان المسلمین  به عرصه سیاسی نتیجه این فعالیت ها بوده است. بعد از افتتاح شبکه انگلیسی الجزیره، این شبکه سیاست های خود را به سوی ورزش هدایت کرده است؛ زیرا شبکه معتقد است اخبار ورزشی به مراتب از اخبار سیاسی خنثی تر هستند و بررسی های صورت گرفته رد باره این شبکه در فرانسه هم نشان داده اند که در فرانسه تصویر خوبی از الجزیره وجود ندارد. و حرکت در این مسیر و گرفتن مدیریت برنامه های ورزشی و پخش اخبار مسابقات اروپایی از طریق این شبکه می تواند در این بهبود چهره موثر واقع شود. بعد از تصویب برگزاری مسابقات جام جهانی فوتبال در سال 2022 در قطر تلاش برای حرکت در این مسیر افزایش یافته است. پوشش جام قهرمانی هندبال در سال 2015 هم از دیگر برنامه های این شبکه در خصوص ورزش است. ورزش، سیاست و پول مسایلی هستند که با هم ارتباطی نزدیک دارند فقط باید نوع بهره برداری از آن را تنظیم نمود. مسیری که دولتمردان قطری خوب تشخیص داده اند. پاری سن ژرمن مسیری بود که قطر برای افزایش نفوذ خود در فرانسه انتخاب کرد و این کار به عنوان آزمایشگاه برای قطر عمل می کند اگر جواب بدهد قطر سعی می کند یک کلوب دیگر اروپایی را برای نفوذ به دیگر مناطق این قاره به کار گیرد. شاید استرالیا و آمریکا دیگر مقصد قطری ها از طریق ورزش باشد.