خبرگزاری مهر، گروه استانها: چند روز بعد از عید فطر، ثریا و اشکان پس از سال‌ها انتظار پای سفره عقد می‌نشینند تا زندگی جدیدی را آغاز کنند. زنان و مردان ایل که برای شادباش و تبریک به روستا آمده‌اند در حالی که لباس‌های محلی را به تن کرده، در یک حلقه بزرگ با صدای تشمال می‌رقصند.
صدای عاقد میان هلهله دختران ایل شنیده نمی‌شود. در حالی که دو دختر جوان قند بالای سر عروس می‌سابند، یکی از آنها با صدای بلند می‌گوید «عروس رفته گل بچینه». ناگهان قبل از اینکه عاقد برای بار سوم بپرسد «آیا وکیلم؟» همزمان با صدای شلیک اسلحه برنو، زمان از حرکت می‌ایستد. دیگر کسی صدای کسی را نمی‌شنود. با صدای جیغ زنان ایل، همه دوان دوان، بیرون می‌روند. جسد غرق خون قباد، برادر ۲۵ ساله ثریا روی زمین افتاده است. در چشم به هم زدنی مراسم عروسی نوعروس ایل، به مراسم عزای برادرش تبدیل می‌شود.
این تنها یک نمونه از صدها نمونه دیگری است که اسلحه غیرمجاز جان مردم را گرفته است. موارد متعدد دیگری می‌توان ذکر کرد که افراد و قبایل مختلف استان خوزستان مستقیما به روی هم آتش گشوده و ده‌ها خانواده را بی‌سرپرست و ده‌ها خانواده دیگر را داغدار کرده‌اند.
رسم تیراندازی در مجالس عزا و عروسی در استان‌هایی چون خوزستان، بوشهر، ایلام، کهگیلویه و بویراحمد، چهارمحال و بختیاری و زنجان همچنان گاهی اجرا و باعث بروز اتفاقات ناگواری شده و خانواده‌های بسیاری داغدار می‌شوند.
این رسم غلط مصیبت‌های بسیاری را موجب شده و عروسی‌های زیادی را به عزا تبدیل و غم عزاداری‌هایی را مضاعف کرده است. اگرچه این عمل، بارها توسط نیروهای انتظامی ممنوع اعلام‌شده، اما همچنان ادامه دارد.
عزا در عروسی
آمار افرادی که در مراسم عروسی و به دلیل سنت غلط تیراندازی‌های هوایی کشته می‌شوند، یک مورد و دو مورد نیست. هر کدام از شب‌هایی که یک مراسم عروسی به مراسم عزا تبدیل می‌شود، شبی از هزار و یک شب، داستانی غم‌انگیز است.
در یکی از شب‌های اردیبهشت ۱۳۹۶مرکز فوریت‌های۱۱۰ تماسی مبنی بر اینکه فردی در شهرستان کارون در استان خوزستان، در یک مراسم عروسی تیر خورده است، دریافت کرد. به گفته سرگرد صالح مطهری‌راد ماموران پلیس و یگان‌های امدادی بلافاصله در محل حاضر شدند و مشخص شد که در مراسم عروسی فردی حین تیراندازی یک نفر دیگر را مصدوم کرده است. اگرچه مصدوم که جوانی ۲۸ ساله بود توسط نیروهای امدادی به بیمارستان سینا منتقل شد ولی بر اثر شدت جراحات وارده جان خود را از دست داد.
گلوله فقط برای سینه دشمن است
ضیاء که پدر بزرگش بیش از چهار دهه شیخ یکی از طوایف عرب بوده به خبرنگار مهر می‌گوید: ما بارها بر روی این موضوع تاکید کرده‌ایم که هر گونه اسلحه‌ای باید از کانال‌های قانونی در اختیار مردم قرار گیرد و تنها در زمینهای که در مجوز سلاح ذکر شده استفاده شود. با اینحال هنوز هستند کسانی که بدون در نظر گرفتن همه این موارد به تیراندازی در مراسم شادی و عزا می‌پردازند. البته ما نیز با این موضوع کاملا مخالف هستیم.
وی می‌افزاید: اگر چه عده‌ای با استفاده نادرست از اسلحه‌هایی که در اختیار دارند، موجب به وجود آمدن مشکل شده‌اند ولی نباید از یاد برد که فلسفه اصلی وجود این تسلیحات چیز دیگری است و تاریخ این کشور مملو از مردانی است که شأن اسلحه را دانسته و با مسئولیت‌پذیری کامل، اسلحه به دست گرفته‌اند. رئیس‌علی دلواری در بوشهر، باقر خان و ستار خان در شمال غرب، نبرد المنیور مردم عرب در جنوب، میرزا کوچک‌خان در شمال و ده‌ها نمونه دیگر، مواردی هستند که مردانی سلاح به دست، از وجب به وجب خاک این کشور دفاع کرده‌اند. حماسه مردم مرزنشین در جنگ ایران و عراق را نیز نمی‌توان از یاد برد. گلوله باید سینه دشمن را بدرد نه اینکه برای تفریح و رو به آسمان شلیک شود.
تیراندازی به خیابان‌ها کشیده شده
معاون اجتماعی فرماندهی انتظامی خوزستان نیز در زمینه استفاده بیش از حد از سلاح در مراسم جشن و عزا می‌گوید: این رسم در گذشته در روستاها اجرا می‌شد اما اکنون بیشتر در خیابان‌ها و سطح شهر دیده می‌شود.
سرهنگ علی قاسم‌پور با بیان اینکه رسم غلط تیراندازی در مراسم جشن و عزا نزد مردم بومی فلسفه خاصی دارد، اظهار می کند: حذف این رسم غلط تنها با اقدامات ناجا ممکن نمی‌شود بلکه چندین دستگاه باید به منظور برچیده شدن رسم غلط تیراندازی در مراسم پای کار بیایند و همکاری کنند و از سوی دیگر مردم نیز باید بدانند که تیراندازی در مراسم عملی نادرست است.
سرهنگ قاسم‌پور با اشاره به تلفات بسیار زیاد ناشی از تیراندازی در مراسم در خوزستان تصریح می کند: افراد بسیار زیادی شامل مرد، زن و حتی کودک بر اثر تیراندازی در مراسم قوم یا قبیله خود کشته شده‌اند و طوایف زیادی به علت این رسم غلط تلفات داده‌اند.
ورود سران اقوام و قبایل
معاون اجتماعی نیروی انتظامی خوزستان با اشاره به برگزاری جلساتی توسط ناجا با سران و بزرگان اقوام و قبیله‌های مختلف استان برای حذف رسم تیراندازی در مراسم عنوان می‌کند: امسال بر اثر اجرای این رسم نادرست در مراسم فاتحه‌خوانی و جشن تلفات بسیاری داده‌ایم و اقوام با اجرای این رسم، افراد زیادی را از بین خودشان ازدست‌داده‌اند.
قاسم‌پور می‌افزاید: خسارات بسیاری بر اثر تیراندازی در مراسم به مردم وارد شده و این موضوع موجب رعب و وحشت اهالی ساکن در آن مناطق است.
وی در خصوص اقدامات ناجا برای حذف رسم تیراندازی در مراسم جشن و عزا بیان می‌کند: ناجا در مناطق مختلف طرح‌های پاکسازی بسیاری را به‌منظور خلع سلاح اجرا کرد و همچنین اقدامات بسیار خوبی در این زمینه توسط مقامات قضایی انجام شد اما تا زمانی که افکار اقوامی که این رسم را دنبال می‌کنند، عوض نشود، این رسم غلط برچیده نخواهد شد.
معاون اجتماعی فرماندهی انتظامی خوزستان می‌افزاید: این اقوام باید بدانند که تیراندازی در مراسم تنها موجب متضرر شدن خانواده آنها می‌شود، در غیر این صورت ناجا هر چه بیشتر اقدام به جمع‌آوری سلاح‌های این‌گونه اقوام کند آنها بیشتر به سمت خرید اسلحه روی می‌آورند. باید در ذهن این اقوام پذیرفته شود که آوردن اسلحه به شهر موجب ایجاد رعب و وحشت در منطقه و وقوع جنایت می‌شود؛ بنابراین باید از نظر فکری هم در این زمینه کارهایی انجام شود.
رسم تیراندازی در مراسم از قدیم و عمدتا در روستاها اجرا می‌شد و این رسم غلط در آن زمان در شهر و در خیابان‌های شهر وجود نداشت علی قاسم‌پور عنوان می کند: رسم تیراندازی در مراسم از قدیم و عمدتا در روستاها اجرا می‌شد و این رسم غلط در آن زمان در شهر و در خیابان‌های شهر وجود نداشت اما اکنون تیراندازی در مراسم را بیشتر در شهرها مشاهده می‌کنیم و تیراندازی اخیر در ماهشهر و آبادان نیز در سطح شهر انجام شده است.
قاسم‌پور با تاکید بر لزوم فرهنگ‌سازی در زمینه نادرست بودن رسم تیراندازی در مراسم عنوان می‌کند: این رسم مختص به یک منطقه یا قوم خاص نیست بلکه در قومیت‌های مختلف عرب، لر و بختیاری وجود دارد. ناجا حتی‌الامکان افرادی که در مراسم تیراندازی می‌کنند را در فرصت مناسب شناسایی و دستگیر می‌کند و در این زمینه با افراد مخل نظم برخورد خواهد کرد.
نهادینه شدن خشونت در جامعه
زهرا شریفی، کارشناس امور اجتماعی و مددکار خانواده نیز به خبرنگار مهر می‌گوید: وجود اسلحه غیرمجاز تمامی تلاش‌های کارشناسان و نهادهای متولی را برای ایجاد آرامش در میان جامعه از بین برده و بی‌اثر کرده است. در بسیاری از موارد ما و همکاران روانشناس‌مان به طور مکرر با مواردی مواجه می‌شویم که کودکی بر اثر ترس ناشی از صدای تیراندازی‌های شبانه و یا درگیری‌های قومی، قبیله‌ای دچار لکنت زبان، شب‌ادراری، کابوس و بی‌خوابی شده است.
این کارشناس امور اجتماعی بر ضرورت انجام مطالعات علمی درباره چرایی گرایش جوانان به خشونت و اسلحه غیرمجاز تأکید می‌کند و می‌گوید: بررسی ریشه‌ای و دقیق چرایی گرایش جوانان به این موضوعات، می‌تواند تأثیر به سزایی در متوقف کردن سیر افزایش و عادی‌سازی خشونت در جامعه داشته باشد.
شریفی علاوه بر اینکه از مسئولان ذیربط تقاضا می‌کند برای حفظ امنیت جانی و روانی مردم، اقدامات جدی و ریشه‌ای برای جمع‌آوری تسلیحات غیرمجاز و نیز حذف علل علاقه قشر جوان به استفاده از سلاح از جمله مواردی که منجر به احساس خودکم‌بینی، قدرت‌نمایی، هیجان‌های کاذب ناشی از فیلم‌های سینمایی جنگی و ضعف جسمانی می‌شوند، انجام دهند، نسبت به «نهادینه شدن خشونت» در جامعه هشدار می‌دهد.
وی می‌گوید: تکرار یک اتفاق، درجه حساسیت افراد و جامعه را نسبت به آن کمتر می‌کند به همین دلیل اگر چاره‌ای برای وجود اسلحه غیرمجاز در استان اندیشیده نشود، بیم آن می‌رود کودکان و نوجوانان که در واقع پدران و مادران نسل‌های آینده هستند، حساسیت خود را به وجود اسلحه در جامعه ازدست‌داده و در یک چرخه معیوب، این موضوع می‌تواند به «نهادینه شدن خشونت» در جامعه بیانجامد.
چرخه خشونت‌آموزی در جامعه
سکینه جعفری، کارشناس ارشد روانشناسی بالینی، رواج خروج و گرایش جوانان به رفتارها و کنش‌های خشونت‌آمیز را نتیجه فرایندی می‌داند که در آن به‌صورت ناخواسته افراد مختلف جامعه، به خشونت ترغیب شده و آن را می‌آموزند.
وی دراین‌باره می‌گوید: تحقیقات مختلف روانشناسی نشان داده مشاهده صحنه‌های خشونت‌آمیز، گرایش به پرخاشگری را در بینندگان بالا می‌برد. در حال حاضر حجم قابل‌توجهی از مشاهدات برنامه‌های ماهواره‌ای به فیلم‌های سینمایی و سریال‌هایی اختصاص دارد که در آن صحنه‌های خشونت‌آمیز به‌طور مکرر تکرار می‌شود. سهل و آسان نشان دادن کشتار و قتل و هرگونه جنایت با سلاح سرد و گرم، ترس از جنایت را در بیننده را فرومی‌ریزد. درواقع هنگامی‌که بیننده ساعت‌های متوالی، چنین برنامه‌هایی را می‌بیند، به‌مانند این است که در کلاس آموزشی ترویج خشونت حاضرشده است. این تأثیرپذیری بر روی کودکان و نوجوانان بیشتر و قابل تامل‌تر است.
این کارشناس ارشد بر نقش روابط خانوادگی و تأثیر مستقیم آنها بر رفتارهای فرد تأکید کرده و می‌افزاید: با توجه به کاهش تعاملات واقعی بین اعضای خانواده و ایجاد فاصله و کمبود صمیمیت در خانواده، گرایش افراد به فضاهای مجازی روزبه‌روز بیشتر می‌شود. در خود فرورفتگی، به انزوا رفتن و برآورده نشدن نیازهای اساسی افراد در خانواده، آنها را بیشتر به سمت خشم سوق می‌دهد.
جعفری در ادامه می‌گوید: هیجانات و تخلیه نامناسب آنها می‌تواند از موضوعات بسیار مهمی باشد که باید در بررسی دلایل روی آوردن افراد به خشونت موردبررسی قرار گیرد. تیراندازی و استفاده از اسلحه نمونه واضحی از چرخه معیوبی است که فرد در آن هیجان و خشونت را می‌آموزد ولی آموزش‌های کافی درباره راهکارهای صحیح تخلیه هیجان دریافت نمی‌کند. فضاسازی مناسب برای تخلیه هیجان، نهادینه‌سازی آموزشی مهارت‌های زندگی و کنترل خشم، به‌ویژه در خانواده‌ها و افراد در سنین مختلف، ایجاد بسترهای آموزشی برای خانواده‌ها از مهم‌ترین عوامل کاهش‌دهنده خشم و تخلیه مناسب آن است. به بیان ساده‌تر خانواده و فرد باید به راهکارهای مناسب برای برخورد باخشم و تخلیه مناسب آن تجهیز شوند.
برخورد جدی پلیس با اسلحه‌داران غیرمجاز
پیش‌ازاین بارها مقامات امنیتی استان درباره سلاح‌های غیرمجاز هشدار داده و از دارندگان آنها خواسته بودند نسبت به تحویل این سلاح‌ها اقدام کنند.
سرهنگ علی حاتمی، رئیس پلیس امنیت استان خوزستان در فروردین ۱۳۹۶ گفته بود: استفاده از سلاح جنگی و شکاری ازنظر قانون جرم بوده و برای استفاده‌کنندگان مجازات خواهد داشت.
حاتمی با تأکید بر اینکه برخی رسوم غلط باعث استفاده از اسلحه در مراسم عروسی و عزا شده و بارها وقوع حوادث تلخ ازجمله قتل در این مراسم‌ها رخ‌داده است، اعلام کرده بود: هرگونه استفاده از سلاح شکاری در مراسم‌های جشن و عزا ممنوع بوده و با استفاده‌کنندگان برخورد خواهد شد.
استفاده غیرمجاز از سلاح های شکاری مجوزدار ممنوع است
رئیس پلیس امنیت استان خوزستان همچنین تأکید کرده بود که استفاده غیرمجاز از سلاح‌های شکاری مجوزدار ممنوع است و اگر فردی از سلاح شکاری مجوز دار به‌صورت غیرقانونی استفاده کند، مجوز آن لغو می‌شود.
حاتمی عنوان کرده بود که پلیس امنیت خوزستان به دارندگان سلاح‌های جنگی و شکاری هشدار می‌دهد که استفاده از این سلاح‌ها خلاف قانون بوده و با افرادی که از این نوع سلاح‌ها استفاده کنند، به‌شدت برخورد می‌شود.
وی همچنین هشدار داده بود با افرادی که در مراسم عروسی و عزا اقدام به تیراندازی می‌کنند، به علت ایجاد تبعات امنیتی برخورد می‌شود.
چند ماه بعد و زمانی که اشکان و ثریا از یکی از خیابان‌های شهر می‌گذشتند، صفی از ماشین‌ها را دیدند که بوق‌زنان نوعروس دیگری را بدرقه می‌کردند. ثریا که داغ برادر موهایش را در جوانی سفید کرده بود، ناگهان در میان هلهله مردم و بوق‌های ممتد ماشین‌ها، جوانی را دید که از پنجره یکی از خودروها خود را بیرون کشید و اسلحه‌اش را رو به آسمان گرفت. ثریا همه توان خود را جمع کرد و فریاد کشید برادرم قباد....
/
