گزارش یک بحران

سدهای ساخته شده در بالادست خوزستان،دشت های این استان را خشک کرده است

اهواز -ایرنا-مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان گفت: در سال های گذشته وقوع سیلاب های فصلی موجب تر شدن زمین و رشد گیاهان می شد اما ساخت سدهایی در بالادست خوزستان و ذخیره کردن آب ها ،دشت های خوزستان را خشک کرده است.

ˈاحمد رضا لاهیجان زادهˈ دوشنبه در همایش علمی بررسی کانون های ریزگردها، عوامل، اثرات و راهکارهای مقابله با آنها که در محل اداره کل محیط زیست خوزستان برگزار شد افزود: منشاء ریزگردهای اخیر در این استان داخلی است.

وی با اشاره به اینکه فعالیت شرکت های نفتی در تالاب هورالعظیم مورد تایید محیط زیست نیست گفت:این فعالیت ها با استاندارد جهانی فاصله زیادی دارد و برای حفاری چاه های نفتی بخش زیادی از این تالاب خشک شده است.

مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان افزود: در جلسه هیات دولت مقرر شد برای حل این مشکلات اعتبارات مورد نیاز برای تثبیت 30 هزار هکتار شن های روان و سه هزار هکتار مالچ پاشی تامین شود.

وی گفت: همچنین در جلسه روز گذشته هیات دولت معین شد که یک هزار و 700میلیارد ریال اعتبار در بودجه سال 94 اختصاص داده شود.

وی از تهیه بسته حمایتی درهیات دولت برای مقابله با ریزگردها خبر داد و اظهار کرد:این بسته تهیه شده و در سفر رییس سازمان محیط زیست به خوزستان جزییات آن بررسی می شود.

مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان در خصوص منشاء گردو غباراخیر در خوزستان بیان کرد: از نهم تا 22 بهمن،منشاء گرد و غبار از منطقه ای در شهرستان ماهشهر بوده و گردو غبار خارج از استان نیز موجب تشدید این پدیده شد. 

مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان خاطرنشان کرد: از سوی دیگر در حاشیه هندیجان، 80 هزار هکتار مساحت شنزار وجود دارد که عامل گرد و غبار خوزستان است.

*تاثیر گرد و خاک ها بر افزایش سرطان

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز نیز با بیان اینکه گرد و غبار یک عامل آلاینده شیمیایی است و موجب سرطان می شود، گفت: آمار مراجعه کنندگان بیمارستان شفا اهواز از سال 75 تا 91 ، 500 درصد افزایش یافته است. 

ˈکاوه جاسبˈ بیان کرد: تعداد مراجعه کنندگان به بیمارستان تخصصی سرطان شفا در سال 75، 223 نفر بود که این رقم تا سال 91 به 998 نفر رسیده است، در حالی که جمعیت خوزستان در این مدت تنها 25 درصد افزایش یافته است. 

وی افزود: وقوع گرد و غبار در فاصله سال های 80 تا 91، تا 80 درصد افزایش یافته که بی شک عوارض ناشی از این پدیده پس از چند سال در قالب سرطان و سایر بیماری ها بروز پیدا کرده وعواقب آن در سال های آینده نمایان می شود. 

استاد دانشگاه علوم پزشکی اهواز با بیان اینکه بیماری سرطان بر اثر دو عامل ارثی و محیطی بوجود می آید گفت: گزارش های داخلی و خارجی از وجود برخی فلزات سنگین در گرد و غبار خبر می دهد که در سال 87 تحقیقاتی دراین باره توسط دو استاد دانشگاهی خوزستان نیز انجام شد.

جاسب افزود: آمار مبتلایان جدید سرطان در خوزستان و شاخص های آلودگی محیطی مانند آب و هوا آنقدر نگران کننده است که حتی اگر مطالب ذکر شده در حد یک فرضیه باشد باید تحقیقات و بررسی لازم در این زمینه انجام شود. 

*حفاری های میدان نفتی آزادگان بدون ملاحظات زیست محیطی 

مشاور مدیرعامل شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب نیزبا اشاره به اینکه اکنون در میدان نفتی آزادگان بدون ملاحظات زیست محیطی، حفاری و استخراج نفت انجام می شود گفت: این نوع حفاری ها موجب خشک شدن تالاب هورالعظیم شده است. 

ˈحسن امیری بختیارˈ افزود: میدان نفتی آزادگان با تولید بیش از 30 میلیارد بشکه نفت جزو بزرگترین میدان های نفتی توسعه نیافته در جهان است.

وی گفت:هم اکنون 42 چاه نفت در این تالاب حفر شده و 10 دکل برای استخراج نفت در این میدان احداث شده است. 

وی اظهار کرد: استخراج نفت در هورالعظیم با خشک کردن هور انجام می شود در حالی که می توان با ایجاد سکوهای فلزی بدون خشک کردن تالاب، از زیر آب، نفت استخراج کرد که این اقدام اکنون در دریای خزر و خلیج فارس در حال انجام است.

امیری بختیار ادامه داد: کارخانه تولید سکوهای فلزی در خرمشهر واقع است که می تواند به آسانی این سکوها را در اختیار شرکت های استخراج نفت میدان نفتی آزادگان قرار دهد. 

وی در خصوص میدان نفتی یاران در این تالاب گفت: میدان نفتی یاران نیز در نقطه مرزی قراردارد که برنامه ریزی شده برای استخراج نفت از هورالعظیم 20 چاه زده شود که در آینده اجرا می شود. 

وی گفت: با استفاده از روش های نوین استخراج نفت، می توان تاسیسات کنونی مخرب در هورالعظیم را تا 70 درصد کاهش داد که از جمله این روش ها، فراورش نفت در خارج از محدوده تالاب و حفاری چاه های نفت در یک سامانه است تا کار به نحوی انجام گیرد که هیچ گونه پسماند حفاری وارد تالاب نشود.

وی ادامه داد: در میدان آزادگان نیز باید به گونه ای برنامه ریزی شود تا تاسیسات جانبی در خارج از تالاب احداث شود تا بتوان از بروز مسایل زیست محیطی در تالاب جلوگیری کرد.

* زمان اجرای عملی طرح های مطالعاتی درباره گرد و غبار است

رییس بنیاد نخبگان خوزستان نیز با اشاره به اینکه تاکنون در خوزستان مطالعات مدونی در زمینه ریزگردها انجام شده گفت: این مطالعات آماده است و اکنون زمان اجرا است و متولیان امر باید به فکر اقدام عملی باشند.

ˈعلیرضا زراسوندی ˈافزود:در سال 86 تنها هفت هزار هکتار از اراضی خوزستان موجب گرد و غبار می شد اما اکنون به 200 هزار هکتار رسیده است.

وی بیان کرد: حفاری شرکت های چینی در هورالعظیم برای استخراج نفت و خشک کردن آن از عوامل دیگر وقوع پدیده ریزگردها در خوزستان است،

در حالی که شرکت های متولی این امر می توانستند از روش های حفاری در آب استفاده کنند.

زراسوندی گفت: به طور کلی ریزگردها پدیده ای طبیعی هستند که در اثر برخورد نادرست انسان با طبیعت اتفاق افتاده است و اگر شرایط این گونه ادامه یابد، روزهای خاکی بیشتر و با شدت و ماندگاری بیشتر خواهیم داشت.

وی خاطرنشان کرد: برای مقابله با پدیده ریزگردها ابتدا باید سهم و حق آبه تالاب ها را مشخص کرده زیرا تا زمانی که تالاب ها آبدار نشده باشد گرد و غبار نیز ادامه خواهد داشت.

وی ادامه داد: دولت باید برای حل مشکل ریزگردها اعتباراتی در بودجه هر ساله در نظر گیرد.

*بارش باران شرط لازم برای کاهش گرد وغبار 

رییس اداره بیابانزدایی و تثبیت شن های روان اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خوزستان نیز اظهار کرد: شرط لازم و کافی برای مقابله با ریزگردها رطوبت و بارندگی است. 

ˈالبرز اسماعیل پورˈ افزود: خوزستان در معرض دو پدیده نو ظهور ایجاد ماسه زارها ناشی از تپه های ماسه ای و دیگری ریزگردها یا گرد و غبار است که خشکسالی در دهه اخیر موجب فوران این دو پدیده شده که به محض وزش باد طغیان می کنند.

وی بیان کرد: مالچ پاشی تنها بر روی شن زارها جواب می دهد و این کار بر ریزگردها نتیجه ای نخواهد داشت. 

مدیرکل هواشناسی خوزستان نیز با اشاره به اینکه هر عامل هوایی که وارد خوزستان شود گردوغبار را به دنبال دارد گفت: شهرستان های ماهشهر و هندیجان کانون اصلی بروز گردو غبار اخیر هستند.

ˈکوروش بهادری ˈبیان کرد: از جمله راهکارهای کاهش گرد و غبار می توان به آبدار کردن تالاب هورالعظیم،تقویت ایستگاه های سنجش هوا،تقویت سامانه ناوبری فرودگاه ها ،ایجاد طرح های کوتاه مدت آبخیزداری و کنترل کانون های انتشار گرد و غبار اشاره کرد.