رئیس مجلس نمایندگان امریکا توافق هسته ای را محکوم کرد
وی خاطرنشان کرد: توافق هستهای با ایران به جای آنکه جهان را به مکانی کمخطرتر تبدیل کند ایران را که بزرگترین حامی تروریسم است از طریق با ثبات کردن و مشروع ساختن حکومتش جسورتر خواهد ساخت.
نوافق هستهای 1+5 با ایران به رغم برخورداری از حمایت دولت اوباما و برخی نمایندگان دموکرات در کنگره آمریکا و همچنین گروهها و فعالان ضدجنگ با مخالفت تعدادی از نمایندگان سرشناس جمهوری خواه در کنگره این کشور مواجه شد.
به گزارش ایسنا به نقل از روزنامه نیویورک تایمز در این راستا جان بوئنر رییس جمهوری خواه مجلس نمایندگان آمریکا توافق هستهای با ایران را محکوم کرد.
وی در بیانیهای در وب سایت خود در واکنش به این توافق گفت: مردم آمریکا و همپیمانان ما روی باراک اوباما برای آنکه به قولش پایبند باشد حساب باز کرده بودند، اما به جای آن رییس جمهور کشور ما اهداف خودش را رها کرده است. توافق او در قالب برداشته شدن تحریمها، میلیاردها دلار به ایران پول میدهد و همچنین زمان و مکان لازم را نیز برای ایران فراهم میکند تا به آستانه گریز هستهای برای تولید بمب اتمی دست پیدا کند و همه این کارها بدون هیچ گونه تقلبی انجام دهد.
وی خاطرنشان کرد: توافق هستهای با ایران به جای آنکه جهان را به مکانی کمخطرتر تبدیل کند ایران را که بزرگترین حامی تروریسم است از طریق با ثبات کردن و مشروع ساختن حکومتش جسورتر خواهد ساخت.
همچنین اد رویس رییس جمهوری خواه کمیته امور خارجی مجلس نمایندگان آمریکا نیز عنوان کرد که توافق هستهای با ایران با اقناعی دشوار در کنگره روبرو خواهد شد.
وی در بیانیهای خاطرنشان کرد: در حالی که دولت آمریکا اطمینان فراوان خود را به خبر توافق امروز ابراز کرده، توافقهای موقت سابق را پس از بررسیهای کنگره حفظ نشدهاند.
این نماینده جمهوری خواه وعده داد تا با دموکراتها در کمیته تحت امرش برای توافق هستهای با ایران که وی آن را یکی از قابل ملاحظهترین توافقها در دهههای اخیر خواند همکاری کنند.
همچنین باب کورکر سناتور جمهوری خواه رییس کمیته روابط خارجی سنا نیز که یکی از مهم ترین نمایندههای کنگره به حساب میآید با وجود اظهار تردید درباره توافق هسته ای با ایران آن را رد نکرد.
وی نیز در بیانیهای گفت: من میخواهم توافق را به طور دقیق بخوانم و آن را به طور کامل درک کنم اما از موضع تردید عمیق درخصوص اینکه این توافق عملا هدف جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هستهای را عملی میسازد کار خود را آغاز میکنم.
وی خاطرنشان کرد: کنگره در روزهای آینده باید این توافق را مورد موشکافی قرار دهد و به این پاسخ برسد که آیا اجرای این توافق ارزش برچیدن نظام تحریمهایی که ما با زحمت فراوان آن را ساختیم و ایجاد آن بیش از یک دهه طول کشید را دارد یا خیر؟
همزمان با این مواضع لیندزی گراهام یکی دیگر از سناتورهای مهم جمهوری خواه نیز در واکنش به توافق هستهای با ایران گفت که به شدت از این توافق سرخورده شده است.
وی که نخستین کاندیدای ریاست جمهوری جمهوری خواهان است که درباره توافق هستهای با ایران اظهارنظر می کند در مصاحبه با شبکه اماس ان بی سی اظهار کرد: همه آن چیزی که می توانم بگویم این است که هدف ما این بود که برنامه هستهای آنها را برچینیم. به جای آن ما تضمین کردیم که آنها تبدیل به یک کشور هستهای خواهند شد.
گراهام مدعی شد که توافق هستهای با ایران به مثابه حکم اعدام احتمالی برای اسراییل و اعلام جنگ علیه کشورهای عرب خلیج فارس است و هشدار داد که این توافق میتواند رقابت تسلیحاتی هستهای در خاورمیانه به راه بیاندازد.
این سناتور جمهوری ایران را بزرگترین کشور حامی تروریسم در جهان خواند و گفت: توافق هستهای با ایران خطرناکترین و غیرمسئولانهترین اقدام است.
گراهام که یکی از شناختهشدهترین جنگ طلبان کنگره آمریکا است از این کنگره خواست تا این توافق را رد کند و گفت: تا زمانی که ایرانیها رفتارشان را تغییر ندهند وی حتی یک پنی به ایرانیها پول نخواهد داد.
وی تصریح کرد: این توافق یک توافق وحشتناک است، چنین توافقی همه چیز را بدتر خواهد کرد و من این نگرانی را دارم که یک دهه پر از آشوب را به راه انداختهایم.
این واکنش گراهام در حالی مطرح شد که در مقابل وی نانسی پلوسی رهبر اقلیت دموکرات مجلس نمایندگان آمریکا در مواجهه با این واکنشها مجبور شده حد وسط را پیش بگیرد.
وی در پی توافق هستهای با ایران آنچه را که رهبری جسورانه و تیزبینانه اوباما خواند تحسین کرد اما گفت که درباره ایران خیالپردازی نمیکند.
گراهام اظهار داشت: یک ایران مسلح به سلاح هستهای برای آمریکا، برای اسراییل و برای جهان غیرقابل پذیرش است.
وی افزود: محدودیتها و بازرسیهای تهاجمی بهترین طرح بلندمدت برای جلوگیری از ساخت سلاح هستهای توسط ایران است. کنگره آمریکا به طور دقیق جزئیات توافق هستهای را بررسی خواهد کرد.
این موضع گیریها در حالی مطرح شدهاند که کنگره آمریکا قرار است بررسی توافق هستهای با ایران را که موجب اختلاف نظر عمیق میان رهبران جمهوری خواه و دموکرات کنگره شده است آغاز کند.
رهبران جمهوری خواه کنگره اعلام آمادگی کردهاند که پیش از به نتیجه رسیدن جزئیات این توافق آن را رد کنند. براساس قانونی که ماه مه سال جاری تصویب شد کنگره آمریکا 60 روز وقت دارد تا به بررسی جزئیات توافق میان ایران و کشورهای 1+5 پرداخته و سپس برای تصویب یا رد آن رای گیری انجام دهد و یا اینکه هیچ کاری در قبال توافق انجام ندهد.
باراک اوباما رییس جمهور آمریکا میتواند هرگونه قطعنامه در رد این توافق را وتو کند و کنگره نیز برای لغو وتوی وی نیازمند رای اکثریت دوسومی است. با این حال بسیاری از حامیان بالقوه این توافق میگویند دورنمای اینکه اکثریت کنگره یک چنین توافق بینالمللی حساسی را رد کنند میتواند آسیبی واقعی در پی داشته باشد.
در این میان دنیس راس یک مذاکره کننده پرسابقه خاورمیانه که در دوره نخست دولت اوباما ناظر سیاست گذاری ایران در کاخ سفید بود در یک پست الکترونیکی اعلام کرد که توافق هستهای با ایران دارای نقاط قوت و نقاط ضعف آشکاری است. وی که اخیرا نامهای به منظور ابراز نگرانی درباره توافق هستهای با ایران نوشت در پست الکترونیکی خود گفت از جمله نقاط قوت توافق با ایران این است که ما قطعا 10 تا 15 سال زمان برای دور نگه داشتن سلاح هستهای از ایران خریدهایم. با این حال نقاط ضعف اصلی این توافق شامل این هستند که ایران در سال پانزدهم یک کشور در آستانه هستهای خواهد بود و شکاف میان ایران و سلاح هستهای کوچک است.
همچنین در مقابل همه مخالفتهای ابراز شده در آمریکا از توافق هستهای با ایران گروههای چپگرا شامل بسیاری از فعالان ضد جنگ در این کشور که به باراک اوباما کمک کردند به ریاست جمهوری برسد امروز اعلام کردند که از این توافق هستهای دفاع خواهند کرد.
آنا گالاند مدیر اجرایی جنبش چپگرای MoveOn.org گفت: مذاکرات دیپلماتیک میان ایران کشورهای 1+5 منجر به یک قطعنامه قدرتمند و قابل راستیآزمایی با ایران شد.
وی خاطرنشان کرد که اعضای این جنبش برای دفاع از این توافق و جلوگیری از اقدام مخالفانش در کشاندن آمریکا به یک جنگ مرگبار و پرهزینه دیگر خواهد جنگید. این گروه توافق هسته ای با ایران را یک موفقیت تاریخی در سیاست خارجی برای دولت اوباما خواند و گفت: از همه نمایندگان کنگره میخواهد از آن پشتیانی کنند.
گالاند گفت: قانع کردن سناتورها و نمایندهها برای حمایت از توافق هستهای با ایران اولویت نخست اعضای جنبش MoveOn.org در 60 روز آینده خواهد بود. همچنین یک ائتلاف گروههای ملی گرای آمریکا موسوم به ائتلاف Win Without War نیز اعلام کرد که یک کمپین ملی را در حمایت از این توافق به اجرا درخواهد آورد.
استفان مایلز یکی از مدیران این ائتلاف در بیانیهای گفت توافق هستهای با ایران یک توافق خوب و یک فرصت تاریخی برای پیروزی بدون جنگ است.
وی ادامه داد: متاسفانه مخالفان هرگونه توافق با ایران در کنگره برای برهم زدن این توافق و قراردادن کشور ما در مسیر یک جنگ دیگر در خاورمیانه از هیچ تلاشی دریغ نخواهند کرد. ما پیش از این نیز چنین نمایشی را شاهد بودهایم و میدانیم که پایان آن چطور است. ما در حالی که آنهایی که ما وارد جنگ با عراق کردند تلاش میکنند به جنگ با ایران بکشانند بیکار نخواهیم نشست.
سیاری:در سفر به روسیه به اهداف خود دست یافتیم
فرمانده نیروی دریایی ارتش کشورمان گفت:ما چه تحریم باشیم، چه تحریم نباشیم به دنبال افزایش سطح آمادگی خود هستیم.
به گزارش مشرق، امیردریادار حبیب الله سیاری امشب (دوشنبه) درحاشیه مراسم افطاری بازنشستگان نیروی دریایی در جمع خبرنگاران خاطرنشان کرد: ما به دنبال ارتقای آمادگی خود برای مقابله با هرگونه تهدید با هر شدت و از سوی هرکسی هستیم.
وی در ادامه افزود: ما به وسیله بومی سازی تجهیزات خود هر روز بر موفقیتهای خود میافزاییم و سلاح های جدید و مطابق با فناوری روز تولید می کنیم. اکنون ما انواع شناورها، اژدرها و رادارها را تولید کرده یا در حال تولید آنها هستیم. تحریم باشد یا نباشد ما توان رزمی خود را ارتقا میدهیم. چه بسا خیلی جاها تحریم موجب خلاقیت ما هم شده است.امیر سیاری در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اینکه نیروی دریایی در طول سال رزمایشهای تخصصی، سطحی، زیر سطحی، موشکی و جنگال را انجام میدهد خاطرنشان کرد: بعد از ماه رمضان رزمایش ما آغاز میشود که این رزمایش در منطقه دوم ولایت برگزار میشود.
فرمانده نیروی دریایی همچنین درباره ناوگروه سی و پنجم نیروی دریایی گفت: این ناوگروه هم اکنون درخلیج عدن و تنگه باب المندب حضور دارد و ماموریت این ناوگروه تامین امنیت خطوط مواصلاتی کشور و برقراری امنیت برای شناورهای تجاری ماست. اکنون حضور نیروی دریایی موجب تامین امنیت منطقه شده و سایر کشورها حضور نیروی دریایی را در منطقه خلیج عدن برای تامین امنیت موثر میدانند.
وی درباره سفر اخیر خود به کشور روسیه نیز گفت: این سفر با سه هدف برگزاری اجلاس 5 جانبه کشورهای حاشیه دریای خزر، دیدار با فرماندهان نیروی دریایی کشورهای همسایه و بازدید از نمایشگاه دریایی کشور روسیه انجام گرفت که ما به هر سه هدف خود رسیدیم و در این سفر از تجهیزات جدید نیروی دریایی روسیه از جمله موشکها و قایقهای آنها بازدید کردیم. اکنون نیروی دریایی روسیه حساب ویژهای بر روی نیروی دریایی ما باز کرده است. این سفر با دعوت فرمانده نیروی دریایی کشور روسیه انجام گرفت.
فرمانده نیروی دریایی درپایان در پاسخ به این سوال که آیا درباره خرید تجهیزات نظامی از روسیه مذاکرهای انجام شد،گفت: این مذاکرات را وزارت دفاع انجام میدهد، ما فقط درباره نحوه همکاری و تعامل پیشنهاد خود را ارائه میکنیم. ما در سفر به کشور روسیه به تمام اهداف خود دست یافتیم.
نقش هر یک از بازیگران صحنه کوبورگ چه بود؟
فیلیپ هاموند وزیر امور خارجه انگلیس در جریان مذاکرات هسته ای وین، کار چندان سختی پیش روی خود نداشت! او در جلسات و مذاکرات صورت گرفته، تابع و متغیری وابسته به ایالات متحده آمریکا بود.
به گزارش مشرق، سرانجام ۱۹ روز ماراتن هسته ای نفس گیر میان ایران و اعضای ۱+۵ در هتل کوبورگ شهر وین به پایان رسید.رفت و آمد مکرر دیپلمات ها، وزرا، معاونین وزرا، هیات های کارشناسی و... در هوای نسبتا شرجی پایتخت اتریش و آن هم در میان گرد و خاک و هیاهوی برخاسته از نبرد رسانه های حاضر در محل مذاکرات با یکدیگر، مختصات این آوردگاه بزرگ دیپلماتیک و رسانه ای را تشکیل می داد.در این میان، بررسی عملکرد کلی هر یک از اعضای ۱+۵ می تواند در ترسیم تصویر نهایی مذاکرات و بررسی آنچه طی ۱۹ روز اخیر گذشته است، نقش مهمی ایفا کند:
اول) حرکت سینوسی آمریکایی ها با چاشنی «دبه»!حرکت سینوسی و نامتعادل مقامات آمریکایی در طول مذاکرات هسته ای، آن هم با چاشنی دبه و عقب نشینی مکرر از مواضع و تصمیمات مشترک، نه تنها منجر به ایجاد وقفه در مذاکرات، بلکه بارها منجر به کشانده شدن ماراتن هسته ای تا مرز شکست شد.عدم اختیار کافی جان کری وزیر امور خارجه ایالات متحده آمریکا در قبال نقاط اختلافی و تصمیم گیری حول آنها سبب شد تا بارها تصمیم های مشترک اتخاذ شده پس از مشورت با اوباما و سوزان رایس مشاور امنیت ملی ایالات متحده وتو شود و جو سنگین و بازدارنده ای را در مذاکرات ایجاد کند.
دبه کردن آمریکایی ها تا آخرین دقایق مذاکرات و در قبال موضوعات مختلفی مانند مکانیزم رفع تحریم های شورای امنیت، مکانیزم رفع تحریم های تسلیحاتی ایران، بازرسی های آژانس بین المللی انرژی اتمی، سانتریفیوژهای فردو و... ادامه داشت. دبه هایی که به نظر می رسد نه تنها طی روزها، ماه ها و سال های گذشته، بلکه در آینده و بر سر اجرای توافق نهایی نیز ادامه خواهد یافت.
دوم) فابیوس این بار قدرت مانور نداشتوزیر امور خارجه فرانسه در ابتدای مذاکرات سعی کرد خود را به عنوان فردی تاثیرگذار در ماراتن وین به مخاطبان و رصدگران مذاکرات معرفی نماید. او در ابتدای ورود خود به محل مذاکرات، بر لزوم بازرسی از اماکن نظامی و هسته ای ایران برای رسیدن به توافق نهایی تاکید کرد.همچنین او محدودیت هایی را نیز برای حق تحقیق و توسعه ایران متصور شد. اظهارات فابیوس در ابتدا، تصور بر هم زدن بازی نهایی توسط پاریس را در میان برخی مخاطبان پررنگ کرد.
با این حال فشار شدید کمپانی ها و شرکت های فرانسوی به کاخ الیزه و نگرانی از عواقب و تبعات سیاسی ناشی از بر هم زدن پازل تفاهم هسته ای، دستان فابیوس را به شدت بسته بود.با این حال دغدغه های موجود در خصوص معاملات تسلیحاتی کلان سوسیالیست های پاریس با اعراب و رژیم صهیونیستی لحظه ای وزیر فرانسوی را آرام نمی گذاشت. فابیوس در ماراتن وین سعی داشت این دو بازی را به صورت موازی مدیریت کند. رویکردی نامتوازن که اولاند و فابیوس در مواردی بسیار قدرت کنترل آن را از دست دادند.
سوم) اشتاین مایر؛ دیپلماتی آرام با ظاهری پرتلاطموزیر امور خارجه آلمان بنا به محدودیت هایی که مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا از یک سو و آنگلا مرکل صدر اعظم آلمان از سوی دیگر، برای او وضع کرده بودند، فرصتی برای ابراز تمایل خاص خود مبنی بر اعلام توافق هسته ای با ایران پیدا نکرد.
این در حالی بود که فرانک والتر اشتاین مایر و آلمانی ها نسبت به فرانسه و انگلیس میل بیشتری به توافق هسته ای با ایران داشتند.
اشتیاق ویژه کمپانی های آلمانی نسبت به سرمایه گذاری در ایران و منافع اقتصادی خاص آلمان، میل درونی اشتاین مایر برای توافق با ایران را بیش از پیش تقویت می کرد. با این حال او ناچار بود در چارچوب همان ضرب آهنگ و هارمونی مشترک ترسیم شده از سوی تروییکای اروپایی حرکت کند تا به قول فدریکا موگرینی، در میان اعضای تروییکای اروپایی القای چندگانگی نشود.
چهارم) حرکت کاخ باکینگهام در سایه کاخ سفیدفیلیپ هاموند وزیر امور خارجه انگلیس در جریان مذاکرات هسته ای وین، کار چندان سختی پیش روی خود نداشت! او در جلسات و مذاکرات صورت گرفته، تابع و متغیری وابسته به ایالات متحده آمریکا بود. نخستین و قطعی ترین حامی واشنگتن در هر گونه دبه هسته ای، دولت دیوید کامرون در انگلیس و وزیر امور خارجه این کشور یعنی فیلیپ هاموند بود.فیلیپ هاموند در جریان مذاکرات هسته ای تقریبا سردترین ارتباط رسانه ای را در میان سایر وزرای اروپایی با خبرنگاران داشت و سعی کرد در مقابل آنها زیاد آفتابی نشود! هاموند به خوبی می دانست که در مقابل سوالات و پرسش های خبرنگاران مبتنی بر دلایل پیروی مطلق از سیاست های آمریکا در مذاکرات هسته ای، پاسخ قانع کننده ای برای ارائه ندارد.
پنجم) لاوروف این بار نماد توافق نهایی بود وزیر امورخارجه روسیه در این دور از مذاکرات، دو بار به وین آمد تا در مذاکرات هسته ای ایران و اعضای ۱+۵ حضور فعالی ایفا کند. این بار سرگی لاوروف به عنوان پیام آور تفاهم نهایی مورد شناسایی تحلیلگران و خبرنگاران حاضر در محل مذاکرات قرار گرفت.
در روزهای پایانی مذاکرات وین، حضور یا عدم حضور سرگی لاوروف در محل مذاکرات هسته ای به معیار و شاخصی برای سنجش احتمال وقوع یا عدم وقوع توافق هسته ای میان طرفین تبدیل شده بود. لاوروف در میانه مذاکرات اعلام کرده بود که تنها در صورت پیشرفت در مذاکرات و نزدیک شدن طرفین به توافق نهایی به محل مذاکرات باز خواهد گشت.
نکته مهم دیگر اینکه لاوروف بر سر دو موضوع نحوه بازگشت تحریم های شورای امنیت و همچنین چگونگی رفع تحریم های تسلیحاتی ایران منازعه و چالش سختی با اعضای غربی ۱+۵ داشت.
ششم) حرکت متوازن چینی ها در میدان مذاکرات هسته ایچینی ها قبل از حضور در محل مذاکرات هسته ای، نقشه راه خود را در این میدان مشخص کرده بودند. نقشه راهی که مقامات پکن در اجرای آن دردسر زیادی پیش رو نداشتند. وانگ ئی وزیر امور خارجه چین نیز به مانند سرگی لاوروف در دو مقطع زمانی مختلف (طی ۱۹ روز اخیر) در محل مذاکرات حضور پیدا کرد. حرکت چینی ها در محل مذاکرات بر پایه «همگامی با روسیه» و مواردی مانند «مخالفت با بازگشت فوری و خودکار تحریم های شورای امنیت» تنظیم شده بود. دستور العملی که چینی ها تا آخرین لحظه مذاکرات آن را در میدان پیاده کردند.
بنابراین می توان به جرات ادعا کرد که این بار مقامات چینی نسبت به دیگر ادوار مذاکرات هسته ای نقش پررنگ تری پای میز مذاکرات ایفا کردند.منبع:
مهراندیشکده آمریکایی:
اگر آمریکا توافق هستهای را به دلایل سیاست داخلی رد کند، نظام تحریمهای بینالمللی فرو خواهد ریخت چرا که روسیه و چین و حتی دولتهای اروپایی به سمت رفع تحریمها حرکت خواهند کرد.
گروه جنگ نرم مشرق- «پروژه ایران» در گزارشی با عنوان «سنجش دغدغهها و اطمینانهای توافق هستهای با ایران» به بررسی وضعیتهای مختلف بازی مذاکرات هستهای آمریکا با ایران پرداخته و آن را در حالتهای انجام و عدم انجام توافق، مورد بررسی و تدقیق قرار داده است.
در بخشی از این گزارش اینطور تبیین شده است که اگر آمریکا توافق هستهای را به دلایل سیاست داخلی رد کند، نظام تحریمهای بینالمللی جاری پژمرده شده و فرو خواهد ریخت چرا که روسیه و چین و حتی دولتهای اروپایی به سمت رفع تحریمها و تجارت حرکت خواهند کرد، و با این کار آمریکا را با اهرم تحریمهای دوطرفه (که به احتمال زیاد تاثیرگذاری آن با وجود دیگر بازیگران تحلیل میرود) و نقش اندک استفاده از روابط تجاری به عنوان مشوقی احتمالی برای تبعیت ایران، تنها خواهند گذاشت.
این گزارش می افزاید: اگر آمریکا به دلیل مخالفت کنگره قادر به نهایی کردن معامله نباشد. در این صورت ایران در نظر جامعه جهانی به عنوان کشوری شناخته خواهد شد که برای حل موضوع تمامی سعی خود را کرده است.
همچنین بخش دیگری از این گزارش آشکارا نسبت به افزایش میزان اطلاعات آمریکا از تأسیسات هستهای ایران اذعان کرده و مینویسد در صورت حمله نظامی: خسارت بسیار بیشتری نسبت به آنچه سه سال قبل تخمین زده بودیم به برنامه هستهای ایران وارد خواهد شد، چرا که اکنون اطلاعات بسیار بیشتری در مورد این برنامه در اختیار داریم.
آنچه که در ادامه میآید خلاصهای از مهمترین مسائل بررسی شده در این گزارش است:
بخش اول
در این بخش هشت دغدغه اصلی به طور خلاصه بررسی میشود که رئوس آن به شرح زیر است:
- وضعیت برنامه هستهای ایران
· فعالیتها، توانمندی، و نیات ایران؛
ایران از زمان شروع در اواخر دهه 1990 دارای برنامه ساخت سلاح بود که در سال 2003 متوقف شد.
توانمندی پایه و دانش ساخت سلاح را دارد، اما اورانیوم غنیشده لازم برای ساخت را ندارد.
تصمیمی برای کسب سلاح هستهای نگرفته است.
· مفهوم این یافتهها در توافق هستهای چیست؟
این که ایران زمانی دارای برنامه هستهای نامشروع بود تقویتکننده این احتمال است که ممکن است دوباره این گزینه را مد نظر بگیرد و لذا تأکیدی بر اهمیت بازرسیها است.
این که ایران هنوز تصمیمی برای ساحت مجدد سلاح هستهای نگرفته است خبری خوب است. این بدان معنی است که تصمیم ایران برای تولید سلاح هستهای نیازمند تغییر در سیاست کنونی آن است، و لذا زمان توافقی که میتواند ایران را در جایگاه بدون سلاح خود نگه دارد، فرا رسیده است.
· دغدغهها؛
ممکن است یافتههای جامعه اطلاعاتی در خصوص ایران اشتباه باشد.
· اطمینانها؛
جامعه اطلاعاتی از اشتباهات گذشته خود درس گرفته است و دارای ابزارهای جدید و قدرتمندی است.
· دغدغهها؛
آیا طرف آمریکایی امتیازهای زیادی میدهد؟ اکثر منتقدان معتقدند که مذاکره با ایران اشتباه و سادهلوحانه است چرا که ایرانیان فریبکار بوده و هیچ وقت به توافق خود پایبند نمیمانند.
· اطمینانها؛
نتایج مذاکرات دو سال گذشته تا کنون مثبت، در مورد بسیاری از نکات کلیدی، و بهتر از آنچه پیشبینی میشد بوده است.
بسیاری از تحلیلگران هم به لحاظ سطح جزئیات و هم استحکام مفاد عدم اشاعه، شگفتزده شدهاند.
· ارزیابیها؛
نحوه قضاوت در مورد موفقیت مذاکرات؟ موفقیت یا شکست مذاکرات را تنها میتوان با پیامدهای آتی آن بررسی کرد. اما حداقل دو نوع آزمایش وجود دارد:
فرآیند بده بستان. هر دو طرف برای کار بر روی بخشهای حساس مناقشه پیشنهادهایی را ارائه کردهاند. ایران و 1+5 توافق کردهاند که فردو یک سوم سانتریفیوژهای کنونی را حفظ کند، ولی اجازه غنیسازی اورانیوم را نداشته باشد.
خرسندی تمامی طرفین در مورد اینکه اهداف اصلی نائل شده است.
· پیشینه؛
سؤال این است که آیا 1+5 و آژانس اتمی میتوانند با تمهیدات موجود در توافق به انضمام ابزارهای فنی ملی، 1) نقضهای توافق را شناسایی کنند و 2) هرگونه نقضی را قبل از اینکه ایران قادر به جمعآوری مواد احتمالی و کافی برای ساخت سلاح را داشته باشد، شناسایی کنند تا آمریکا و دیگران فرصت کافی برای واکنش داشته باشند.
· دغدغهها؛
دولتهای به درستی نگران نقضهای احتمالی ایران هستند چرا که ایران قبلاً تعهدات انپیتی خود را قبل از 2003 و با تحقیق بر روی سلاحهای هستهای نقض کرده است.
· اطمینانها؛
رییس اطلاعات ملی آمریکا بارها اشاره کرده است که ایران جهت ساخت سلاح هستهای تصمیمی نگرفته است.
این ادعا که ایران توافق موقت ژنو (JPOA) را نقض کرده است نادرست است.
ایران تحتنظرترین کشور در جهان است.
جامعه اطلاعاتی آمریکا به این نتیجه رسیده است که آژانس اتمی در طول زمان هرگونه نقض مستقیم توافقنامه را شناسایی خواهد کرد و اینکه جامعه اطلاعاتی میتواند تأسیسات اعلامنشده را شناسایی کند.
· ارزیابیها؛
خطر میانمدت در این موضوع خاص چندان زیاد نیست، با توجه به این حقیقت که رییس اطلاعات ملی به این نتیجه رسیده است که ایران بدنبال سلاح هستهای نیست. با این حال پس از بازه زمانی 15 الی 20 سال خطرات میتواند افزایش یابد، یعنی زمانی که نسل جدید رهبران ایران بتوانند تصمیم بگیرند تا میزان برنامه هستهای صلحآمیز خود را گسترش دهند.
· دغدغهها؛
واکنشها به نقض توافق ایران، آهسته خواهد بود.
روسیه یا چین میتوانند مانع اقدام شورای امنیت شوند یا در هرگونه مفاد بازگشتپذیری فوری که قبلاً توافق شده است شرکت نکنند.
اجرا پیچیده خواهد بود اگر ایران در طول زمان متوسل به نقضهای کوچک بسیار (تاکتیک سالامی) شود.
واکنش نهایی بینالمللی به موضوع بسیار ضعیف خواهد بود.
· اطمینانها؛
هدف توافق اطمینان دادن از این است که نقضی صورت نمیگیرد. و در صورت بروز آن، اطمینان دهد که واکنش به آن محکم خواهد بود. با این حال احتمال نقض ایران وجود دارد و نقض اساسی توافق در آینده را نمیتوان کنار گذاشت.
هزینه اقتصادی بالایی که میتواند با تحریمهای مجدد آمریکا برای ایران به همراه داشته باشد.
خطر امنیتی بالایی که میتواند از سوی حمله نظامی اسرائیل و آمریکا برای ایران به وجود آورد.
روسیه تمایلی به داشتن یک دولت سلاح هستهای جدید در مرزهای خود ندارد و خواستار تجارت با ایران است.
عربستان و اسرائیل به دنبال نخستین نشانههای نقض ایران خواهند بود و قویاً برای واکنشی شدید فشار خواهند آورد.
تحریمهای بانکی را میتوان به سرعت دوباره تحمیل کرد.
انجام نقضهای کوچک بسیار (تاکتیک سالامی) توسط ایران مشکل خواهد بود چرا که طرفین مراقب چنین چیزی هستند.
· ارزیابیها؛
خطر نقض توافق توسط ایران وجود دارد اما آمریکا نباید مذاکره در خصوص توافقات عدم اشاعه را کنار بگذارد.
نداشتن توافق ـ به انضمام عدم اقدام نظامی ـ دست ایران را باز خواهد گذاشت تا مسیر خود را تغییر داده و به سمت بمب رود. استراتژیهای جایگزین ـ تحریمهای بیشتر و یا اقدام نظامی ـ مورد بحث قرار گرفتهاند و به دلیل بیتأثیری یا نارس بودن کنار گذاشته شدهاند.
جهت به حداقل رساندن خطر نقض، هم بازدارندگی و هم تداومپذیری باید به حداکثر رسانده شوند.
- گذشته هستهای ایران: بعد احتمالی نظامی (PMD)
· دغدغهها؛
بدون حسابرسی تمام عیار از برنامه هستهای پیشین ایران، ممکن است مبنای لازم برای تأیید وجود نداشته باشد.
لازمه بازرسیها «هر زمان، هر مکان» از تأسیسات نظامی ایران.
- اثرات توافق بر تکثیر در خاورمیانه
· دغدغهها؛
ایران برنامه غنیسازی محدودی را حفظ خواهد کرد که میتواند دیگر کشورهای منطقه را ترغیب کند تا خواستار معاملهای مشابه برای خود شوند.
· دغدغهها؛
ایران تبدیل به یک کره شمالی دیگر خواهد شد. ایران میتواند نمونه کره شمالی را دنبال کند: خیلی ساده توافق را نادیده بگیرد، راه خود را برود، و تصور کند که جامعه بینالملل یا کشورهای عضو نخواهند توانست واکنشی نشان دهند.
8. آینده برنامه هستهای ایران: پس از 15 سال
· دغدغهها؛
توافق در واقع میتواند راه را برای بمب ایرانی باز کند، و ایران قادر خواهد بود در طول زمان توافق دست به تحقیق و توسعه در مورد سانتریفیوژهای پیشرفته بزند و لذا خواهد توانست قابلیتهای غنیسازی بلندمدت خود را تقویت کند.
بخش دوم؛ فواید و هزینههای اقدام نظامی
· اقدام نظامی در صورت شکست مذاکرات
مذاکرات میتواند به دو دلیل اساسی شکست بخورد:
رهبری ایران تصمیم بگیرد که توافق نهایی را نپذیرد. در این صورت اقدام نظامی آمریکا همچنان هزینههای بالایی در بر خواهد داشت و احتمالاً جامعه جهانی به جز چند کشور منطقه مخالف استفاده از زور خواهند بود.
دولت آمریکا تصمیم دیگری بگیرد یا به دلیل مخالفت کنگره قادر به نهایی کردن معامله نباشد. در این صورت ایران در نظر جامعه جهانی به عنوان کشوری شناخته خواهد شد که برای حل موضوع تمامی سعی خود را کرده است.
· اقدام نظامی پس از توافق و در صورت تلاش ایران برای ساخت سلاح هستهای
در این صورت خسارت بسیار بیشتری نسبت به آنچه سه سال قبل تخمین زده بودیم به برنامه هستهای ایران وارد خواهد شد، چرا که اکنون اطلاعات بسیار بیشتری در مورد این برنامه در اختیار داریم.
تأثیر بیشتری در چهارچوب اطمینان بخشیدن به همپیمانان و نیز منع اشاعه در آینده در پی دارد.
هزینههای سیاسی پایینتری دارد.
هزینههای بیشتری در چهارچوب مقابله به مثل ایران و روابط بلندمدت آمریکا در منطقه در پی دارد.
بخش سوم؛ مواجه با ایران پس از توافق
· یک توافق و دو روایت
دو روایت از توافق از سوی دو طرف سبب ایجاد تشویش و بیاعتمادی در آمریکا و ایران میشود.
· اطمینان از تبعیت در بافت بیاعتمادی
دههها بیاعتمادی سبب بروز مناقشاتی در خصوص تبعیت میشود.
توافق بر اساس اعتماد نخواهد بود بلکه بر اساس بازرسیهای سرزده و تحمیلی میباشد.
محدود کردن ظرفیت ایران برای ساخت تأسیسات هستهای مخفیانه همچنان مسئلهای مهم و مشروع باقی خواهد ماند، چه با توافق و چه بدون توافق.
جامعه اطلاعاتی بینالمللی مراقب برنامه ایران خواهد بود.
· مخالفت و موافقت در داخل ایران و آمریکا
· روابط دوجانبه آمریکا و ایران پس از توافق
لازمه ارتباطات دیپلماتیک فوری.
روابط دیپلماتیک اولیه کنار گذاشته میشود اما بروز منافع جدید امکانپذیر است.
صدور بیانیه مشترک در خصوص روابط آمریکا و ایران.
رسیدگی به مسائل و مناقشات خارج از زمینه هستهای ضروری خواهد بود.
چالشها و فرصتهای منطقهای.
دو سال دیپلماسی هستهای امکاناتی را فراهم میآورد و چالشهای تازهای را ایجاد میکند.
· اهرم: نقش تحریمها و تجارت
تحریمها به تنهایی نمیتواند اهرم باشد.
اهرم قرار دادن روابط تجاری و اقتصادی.