در اواخر جنگ سرد، دولت حافظ اسد قراردادی را برای خرید 48 فروند از هواپیماهای سوخو 24 به امضاء رساند و در دهه 90 میلادی نیز 24 فروند از این هواپیما را دریافت کرد. در دوره بشار اسد نیز ارتش روسیه، تعدادی از این نوع هواپیما را تحویل ارتش سوریه داد.
به گزارش سرویس دفاع و امنیت مشرق، از آغاز شروع درگیری ها در کشور سوریه، نیروی هوایی این کشور یکی از ارکان اصلی در دفاع از مناطق مهم این کشور، حمله به گروه های تروریستی و ایجاد پشتیبانی هوایی برای نیروهای زمینی این کشور بوده است و علی رغم مدت زمان زیادی که از این تحولات می گذرد، طی یک سال اخیر و با توجه به تحولات پیش آمده در محور مقاومت، نیروی هوایی سوریه با توان بیشتری نیز در عملیات های حضور پیدا کرده است.
اما در ناوگان نیروی هوایی سوریه یک پرنده خاص حضور دارد که به نوعی بیش از دیگران، کابوس تروریست ها شده و علی رغم عملیات های متعدد، هنوز هم در حکم یکی از آماده ترین هواپیماهای نیروی هوایی سوریه محسوب می شود؛ هواپیماهای سوخو 24 سوریه هواپیمای پر کار این روزهای ارتش سوریه برای نبرد علیه تروریست هاست.
با افزایش پیروزیهای محور مقاومت و قریب الوقوع بودن تحقق یکی از بزرگترین پیروزی های ارتش سوریه یعنی آزادسازی حلب، نقش و تاثیر این پرنده مشهور بیش از پیش به چشم آمده و مورد توجه قرار گرفته است.
فنسر از کجا آمد؟
گول ظاهرا قدیمی سوخوی 24 را نخورید. این پرنده توانای روس با این که طراحی آن به نوعی به دهه 1960 باز می گردد از جمله تواناترین هواپیماهای تهاجمی در دنیا محسوب می شود. سوخوی 24 که در سازمان ناتو به عنوان "شمشیر باز" شناخته می شود یک هواپیمای تهاجمی با بال های متغیر است که به صورت اختصاصی برای نفوذ در سیستم های دفاعی ناتو در ارتفاع پایین طراحی و ساخته شده است.
سوخو 24 توان حمل 8 تن مهمات را داشته و میتواند طیف بسیار گستردهای از انواع مهمات هدایت شونده و غیر هدایت شونده را با خود حمل کند. در این هواپیمای روسی دو نفر خدمه حضور دارند که صندلی آنها در کنار هم قرار دارد.
فنسر در حقیقت پاسخ شوروی سابق به هواپیمای بمب افکن ضربتی F-111 ساخت آمریکا در دوران جنگ سرد بود. تخصص اصلی فنسر روسی نفوذ در ارتفاع پایین و بمباران دقیق اهداف مورد نظر است. دقت بالا در هدفگیری و توان پرواز مافوق صوت در ارتفاع بسیار پایین از جمله توانایی های خاص این هواپیمای روسی است.
شمشیر باز دمشقی، یادگار اواخر جنگ سرد
دولت سوریه در زمان جنگ سرد از دوستان شوروی سابق به حساب می آمد و در اکثر اوقات سلاحهای خود را از روسیه تهیه می کرد. در اواخر جنگ سرد، دولت وقت حافظ اسد قراردادی را برای خرید 48 فروند از این هواپیما به امضاء رساند و در بین سالهای 1990 و 1991 میلادی 24 فروند از این هواپیما را دریافت کرد. دریافت باقی هواپیماها به دلیل بروز برخی از مشکلات مالی بین دو کشور متوقف شد.
منابع غربی ادعا می کنند در سالهای بعد ناوگان فنسرهای سوری به دلیل نبود پشتیبانی مناسب از طرف کشور سازنده روزگار چندان خوبی نداشتند و ساعت پروازی خلبانان سوری این هواپیما نیز شدیدا کاهش یافته بود. منابع اطلاعاتی غربی معتقد هستند با کمک لیبی در دهه 1990 وضعیت ناوگان فنسرهای سوری بهبود پیدا کرد.
لیبی کمک های مالی لازم را به سوریه کرده بود تا این کشور بتواند قطعات مورد نظر خود را از اوکراین یا آن کشور تهیه کند و از طرفی سوریها هم به لیبی برای فعال نگاه داشتن ناوگان فنسرشان کمک مشاورهای کردند. برخی حتی مدعی هستند که لیبی به عنوان تشکر از اقدامات سوریها، یک فروند سوخو 24 ام آر مخصوص شناسایی و جنگ الکترونیک و شناسایی را به سوریها هدیه کرد. البته آمار رسمی یا تصویر مشخصی از این هواپیما در سوریه در دسترس نیست.
سوخو 24 سوری در حال ارتقا در روسیه
سوریه در سال 2009 میلادی، قراردادی را برای ارتقاء بمب افکن های سوخو 24 خود به استاندارد MK2 به امضاء رساند. منابع غربی معتقد هستند حداقل 15 فروند از فنسرهای سوریه ارتقاء پیدا کرده و تا سال 2013 به ارتش این کشور تحویل داده شدند.
این هواپیماهای ارتقاء یافته با ورود به صحنه نبرد سوریه عملیات های بسیار گسترده ای را انجام داده و این مدل به نوعی یکی از آماده ترین مدلهای هواپیما در ناوگان سوریها بوده است.
تیز کردن مجدد شمشیرهای دمشقی
ارتقاء ام 2 یا در اینجا ام کا 2 که بر روی هواپیماهای سوخو 24 سوری صورت گرفته است چندین مرحله را شامل می شود که البته مهمترین آن نصب سامانه SVP-24 بر روی این هواپیماها به شمار می آید.
این سامانه با استفاده از اطلاعات مربوط به مختصات هدف مورد نظر و کمک ماهوارههای مکان یابی گلوناس روسی زمان، سرعت و ارتقاع مناسب برای رها کردن بمب را به خلبان اعلام کرده و خطای بمب های غیر هدایت شونده را تا حد قابل توجهی کاهش می دهد.
برخی منابع کارشناسی اعلام کرده اند که با استفاده از این سامانه خطای بمب های مورد نظر به 3 الی 5 متر می رسد. هواپیماهای سوخو 24 و 25 و همچنین بمب افکن های بک فایر روسی پیش از این به این سامانه مجهز شدند.
توان حمل مهمات جدید مثل موشک های ضد رادار KH-31 و یا موشک های کروز KH-59 یا بمب های هدایت ماهواره ای KAB-500S از جمله دیگر توانایی های مدل ارتقاء یافته سوخو 24 است.
فنسرها در نبرد
در طول این چند سال جنگ نزدیک به 4 الی 5 فروند از فنسر های سوری به دلیل آتش ضد هوایی معارضین، نقص فنی و یک مورد در نزدیک سرزمین های اشغالی با آتش موشک های پاتریوت اسراییلی از دست رفت.
سوخو 24 سوری بر فراز ادلب
این هواپیماها همچنان با وجود این آسیب ها حملات خود را ادامه دادند و البته با ورود مستقیم روسیه به این جنگ توان هوایی بر ضد نیروهای تکفیری، افزایش پیدا کرد. بر اساس اخبار رسیده در اوایل تا اواسط سال 2016 میلادی سوری ها تعدادی سوخو 24 جدید از روسیه دریافت کردند که این هواپیماها از انبارهای ارتش روسیه خارج و به سوری ها تحویل شده است.
همچنین محمولههای سنگین از بمبهای سقوط آزاد روسی مثل گونه های FAB-250M در کنار سامانه هدایت SVP-24 و همچنین کار بر روی آموزش پرسنل سوری خصوصا برای حملات شبانه فنسرهای سوری را به سلاحی بسیار مرگبار علیه تکفیری ها بدل کرده است.
سوخو 24 روسی مجهز به بمبهای سقوط آزاد
چندین مورد از میان برد فرماندهان کلیدی تروریستها، خصوصا در منطقه حلب، نابودی کاروانهای تدارکاتی از سمت ترکیه برای تروریستها و یکی از آخرین شاهکارهای فنسرهای سوری، نابودی یک انبار مهمات در بخش های اشغالی حلب بود که با هماهنگی با واحدهای اطلاعاتی سوری به انجام رسیده و نقش مهمی را پیروزی های اخیر ارتش این کشور در نبرد حلب داشته است.
هیاهوی بیهوده برای کمرنگ کردن قدرت سوخوهای سوری
اوایل بهار امسال بود که یک خبرنگار مستقر در سوریه در شبکه اجتماعی توئیتر مدعی شد که «شش فروند "سوخو-24 " نیروی هوایی ارتش ایران برای کمک به عملیات آزادسازی حلب در ماه گذشته به این کشور اعزام شده اند». این خبر دورغین که با بازتاب فراوانی از سوی رسانه های صهیونیستی و عربی همراه بود، باعث شد تا دوباره این بوق های تبلیغاتی به ترویج ادعای دخالت نظامی ایران در کشور سوریه بپردازند.
در این مطلب آمده بود که "ایران از اواخر اسفند ماه سال گذشت، شش فروند جنگنده سوخو-24 را به پایگاه هوایی T4 (معروف به تیاس) اعزام کرده است". "تیاس" منطقه ای در استان حمص سوریه است که در مرکز این کشور واقع شده و قبلا اتحاد جماهیر شوروی سابق از این پایگاه نظامی برای استقرار جنگنده هایش استفاده می کرد و در طول نبرد سوریه نیز برخی پروازهای عملیاتی از طریق این فرودگاه انجام می شد.
این شایعه در بطن خود نشان از اهمیت و ارزش سوخو 24 های سوری داشته و در عین اینکه در تلاش بود به دروغ پای تجهیزات نیروی هوایی کشورمان را به سوریه بکشد، از طرفی دیگر، به تضعیف نقش و تلاش خلبانان و نیروهای فنی ارتش این کشور می پرداخت؛ هرچند که کمک های مشاوره ای کشورمان در همه ابعاد زمینی، هوایی و دریایی پشتیبان ارتش سوریه بوده و موضوعی قابل کتمان نیست.
ضربات پی در پی فنسرهای سوری در کنار فنسرهای روسی در نبردهای اخیر به حدی بالا بوده که نام این هواپیما به صورت خاص در بسیاری از رسانه ها و تحلیل های فنی غربی به صورت پررنگ مطرح شده و بسیاری از نویسندگان غربی بارها به بهانه های گوناگون انگشت اتهام و فشار را به سمت این هواپیما گرفته اند چراکه به خوبی فهمیده اند که ضربات این شمشیر باز چقدر موثر بوده و خواهد بود!