سرویس بین الملل «انتخاب»؛ اینترسپت نوشت: دولت ایالات متحده آمریکا بالاخره جزئیات گزارش 28 صفحه ای کنگره مربوط به ارتباط احتمالی دولت عربستان سعودی با هواپیما ربایان یازده سپتامبر را منتشر کردبه گزارش «انتخاب»، بر اساس این سند، کمک های متعددی از سوی سعودی به هواپیما ربایان ارائه شده که این کمک ها شامل یافتن مدرسه آموزش خلبانی و حمایت های مالی زمانی که هواپیما ربایان وارد آمریکا شده اند است. بسیاری از یافته های گزارش هنوز کاملا بررسی نشده چرا که بسیاری از نهادهای نامبرده در این گزارش از همکاری سر باز زده انداما این گزارش، لابی گران تحت حمایت سعودی و رسانه های تحت حمایت آنها را از تکرار این ادعا که افشای جزئیات سند 28 صفحه ای حدس و گمان ها پیرامون دست داشتن سعودی در حمله تروریستی 11 سپتامبر را رد میکند بازنداشته است. چندین رسانه که توسط روابط عمومی دولت عربستان سعودی کنترل می شوند در بوق و کرنا کرده اند که این اسناد می تواند به عنوان یک دفاعیه تمام درها را برای هر گونه ادعایی مبنی بر دخالت دولت سعودی در ترور 11 سپتامبر ببندد.فرن تاونسند ، مقام سابق دولت بوش در ویدئویی مربوط به سند 28 صفحه ای که در شبکه های اجتماعی منتشر شده است گفته ، سوال در باره دخالت عربستان سعودی در حادثه یازده سپتامبر باید به طور کامل کنار گذاشته شود . این ویدئو توسط فوکوس واشنگتن در سری مصاحبه هایی با مدیریت یکی از لابی گران حمایت شده توسط دولت سعودی برای تحت تاثیر قرار دادن سیاست گذاران آمریکایی ساخته و منتشر شده است. توییتر سفارت عربستان در آمریکا این ویدئو را باز نشر کرده استدیگر رسانه های مرتبط با دولت سعودی از این سند 28 صفحه ای تحت عنوان "راحت شدن از ادعای دخالت عربستان در حادثه 11 سپتامبر" یاد کرده اند . اندرو بوئن نویسنده شبکه خبری العربیه مدعی شده که سند منتشر شده این توطئه را که عربستان سعودی از هواپیما ربایان حمایت کرده خنثی میکندیکی دیگر از ستون نویسان العربیه نیز به نام ترکی الدخیل یک قدم فراتر گذاشته و در وصف سند 28 صفحه ای در مقاله ای تحت عنوان " جاده یازده سپتامبر از تهران شروع شده است" مدعی شد افشای این اطلاعات سوالات را در مورد ایران افزایش می دهداین گزارش 28 صفحه ای هیچ اطلاعاتی در مورد ایران ندارد و برعکس آنچه الدخیل ادعا کرده، گروه های نظامی تحت حمایت ایران نظیر حزب الله در جنگ با القاعده هستندشبکه خبری العربیه انگلیسی توسط خانواده سلطنتی عربستان سعودی کنترل میشود . همان طور که قبلا گزارش شد این شبکه به سرعت در پاسخ به سایر مباحثه های مربوط به سعودی ، برای تبلیغ روایت دولت عربستان از انتشار این گزارش وارد عمل شده است.
سرویس بین الملل «انتخاب»؛ المانیتور نوشت: در حالی که روز 15 جولای در تهران رو به پایان بود ، جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران در تماس تلفنی با همتای ترک خود چاوش اغلو که دولتش با تهدید جدی کودتا و سقوط مواجه بود صحبت کرد .
به گزارش «انتخاب»، همزمان علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران در خط دیگر با مقامات امنیتی آنکارا در تماس بود. همزمان قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه قدس جمهوری اسلامی ایران و ارتش منطقه ای ایران درگیر تحلیل سناریوهای احتمالی در منطقه بود .
یکی ار مقامات ایرانی به المانیتور گفت: این اطلاعات دیگر بر کسی مخفی نیست . ظریف و شمخانی و سلیمانی دستورهایی را از بالا اجرا میکردند . همه ایران به شدت نگران بودند. ترکیه کشور همسایه است. رجب طیب اردوغان و دولتش شریک قدرتمند ایران هستند. ملت های ما پیمان برادری قوی ای دارند. بنابراین این کوچکترین کاری بود که برای نشان دادن همبستگی مان میتوانستیم بکنیم. بنابراین تلاش کردیم در شرایطی حساس به آنها پیشنهاد کمک کنیم
بعد از گذشتن چند ساعت از آغاز کودتا ، شورای عالی امنیت ملی برای بحث درباره تحولات ترکیه تشکیل جلسه داد که توسط رئیس جمهور هدایت می شد و در این جلسه شمخانی کودتا را محکوم کرد و این را به اطلاع رسانه ها رساند .
بکی از سیاست مداران ایرانی به المانیتور گفت: کودتا در ترکیه چیزی نیست که ایران آن را تحمل کند . این درست است که ما اختلافاتی با ترکیه در مساله سوریه و گاهی در عراق داریم اما حقیقت این است که هرگز یک تقابل مستقیم بین ایران و ترکیه وجود نداشته است. برعکس روابط دو جانبه دو کشور همواره در بهترین سطح برقرار بوده. به علاوه ایران با هرگونه تغییر از طریق زور مخالف است به ویژه زمانی که یک دولت دموکراتیک را هدف قرار بدهد .
این مقام سیاسی ایرانی همچنین گفت: مهمترین چیز تجربه ای است که اردوغان از این کودتا کسب کرد و فرصتی شد تا موقعیت خود را در همسایگی سوریه درک کند.
در واقع مقامات ایرانی نظیر علی اکبر ولایتی به قضیه سوریه در میانه ی سخنانشان علیه کودتا در ترکیه اشاره کردند. ولایتی در محکومیت کودتا گفت: امیدوار است ترکیه همین قدر به رای مردم سوریه و تصمیمگیری آنها برای آینده شان احترام بگذارد.
در پنج سال گذشته مقامات ایرانی در تلاش بودند تا در مساله سوریه مشارکت داشته باشند و حتی با وجود عدم توفیق دست از تلاش برنداشتند.
اما چرا ایران نگران کودتا در ترکیه بود؟
یک مقام ایرانی به المانیتور گفت: ثبات منطقه در صورت موفقیت کودتا با تهدید مواجه است، به علاوه چنین تحرکات و اقداماتی می توانست آغازگر درگیری های داخلی باشد . او گفت هر تحولی در ترکیه میتوانست تمام منطقه شامل ایران و اروپا و قفقاز و همچنین کشورهای عربی را تکان دهد.
برخی چهره های محافظه کار و روزنامه نگاران عکس العمل دیگری را در قبال تحولات ترکیه نشان دادند
یک چهره محافظه کار به المانیتور گفت: بسیاری از کسانی که در منطقه تحت تاثیر جنگ سوریه هستند معتقدند رفتن اردوغان تاثیر مثبتی نه تنها در ایران بلکه در عراق و سوریه و لبنان خواهد داشت
منایع خبری در پس پرده گفت اند که بسیاری از عکس العمل دولت ایران قبل از هر دولت دیگری در جهان در حمایت از دولت قانونی ترکیه تعجب کرده اند.
مساله دیگری که ثبات و امنیت ترکیه در چرخش منابع ملی و امنیت ملی ایران ایجاد میکند این است که با روی کار بودن یک دولت اسلام گرا در آنکارا ، روابط دو جانبه ایران و آنکارا در طی دهه گذشته بهبود یافته است و راهی را برای حل مسائل منطقه ای و اختلافات فراهم آورده است .
به علاوه در اوج تحریم های هسته ای ایران، ترکیه نقش حیاتی ای را در کاهش فشار همسایه های شرقی اش بر ایران بازی کرد .
اردوغان به طور خاص هزیته هایی را در "طرح طلا برای نفت" پرداخت کرد و متهم به ایجاد رخنه در شبکه تحریم های علیه ایران شد. در اجرایی شدن برجام دو کشور قصد دارند حجم مبادلاتشان تا سقف 30 میلیارد دلار سه برابر کنند.
در کنار محکومیت کودتا در انظار عمومی ، آیا ایران نقش مستقیمی را در خنثی کردن کودتا بازی کرد ؟ آیا برای مثال با اشتراک گذاشتن اطلاعات به اردوغان برای حفظ سلطنتش کمک کرد ؟
یک مقام ایرانی دیگر نوعی تشابه بین کودتای موفق 28 مرداد در ایران و کودتای ترکیه یافت . او گفت: آنچه ما میدانیم این است که این حرکت به دست خارجی ها اتفاق افتاد. چون اردوغان امروز به دنبال بازی نقش موثرتری در منطقه است آنها به دنبال سرنگونی او هستند.
این مقام ایرانی گفت این پیغام به مقامات امنیتی ترکیه منتقل شد: از مردم بخواهید تا یایان خیابان ها را ترک نکنید .
وی اضافه کرد: این کودتا می تواند موج های متعددی را ایجاد کند . این کودتا در سال 1953 در ایران نیز رخ داد و زمانی که اولین کودتا شکست خورد ، آنها دومی را آماده کرده بودند و بالاخره پیروز شدند.
سرویس بین الملل «انتخاب»؛ گاردین نوشت: نیمه های شب در پایتخت ترکیه بود که تنها دو ساعت و نیم از تلاش برای کودتا می گذشت و گروهی نه نفره از وزرای ارشد که در اتاق کنفرانسی در ساختمان نخست وزیری جمع شده بودند به این نتیجه رسیدند که به پایان خود کار نزدیک شده اند.
به گزارش «انتخاب»، به گفته ی یکی از حاضران در اتاق، یکی از وزرا می گفت: ممکن است موفق شوند و همه ما امشب بمیریم. بیایید برای مرگ آماده مرگ باشیم. همه ما امشب به قتل می رسیماین وزیر بادیگارد هایش را با بهانه آوردن اسلحه رد کرد و و ماموران امنیتی را به بهانه ای به بیرونساختمان فرستاد . صحنه غم انگیزی بود که هیچ کس نمیدانست وسط کودتا به چه کسی اعتماد کند.آنها در حال گفتگو در یک نشست بودند زمانی که شبکه دولتی تی ار تی به دست شورشیان افتاد و مجری شبکه وادار به خواندن اعلامیه ارتش مبنی بر کنترل کامل کشور و محکومیت اردوغان شد. کابینه در عرض دو دقیقه سقوط کرده بود.یکی از وزرا در این نشستشوخی ای کرد و گفت: به خاطر تی آر تی خودتان را ناراحت نکنید، من حتی زمان های عادی هم این شبکه را تماشا نمیکردم. این فقط یک شبکه دولتی است.
الان مدتی از کودتای شبانه ارتش ترکیه و سقوط دولت ، حضور تانک ها در خیابان های استانبول و آنکارا ، بسته شدن پل ، دستگیری اعضای ارشد ارتش ، تصرف ساختمان تلویزیون و حمله هماهنگ به پلیس و افراد امنیتی و قول بازگشت دموکراسی واقعی میگذرد.تاثیر این کودتا کوتاه مدت ولی خونین بود صدها نفر جانشان را از دست دادند و هزاران نفر زخمی شدند . تانک های متروکه وسط خیابان کنجکاوی عابرین را بر می.انگیزد. شیشه های شکسته و آشفتگی ماموران امنیتی و اطلاعاتی و ساختمان بمباران شده پارلمان که خود به عنوان نمادی از نهاد دموکراتیک حائز اهمیت بود چهره شهر را آشفته کرده است
جزئیات جدید نشان می دهد که چطورکودتا لو رفته است و چقدر ارتش به پیروزی نزدیک بوده است . بسیاری از شاهدان به این اقدامات برچسب آماتوری میزنند . اما اسناد مقامات خلاف این را نشان میدهد و میگوید چقدر این کودتا حساب شده بوده و به پیروزی نزدیک بوده است.در انکارا روز جمعه یعنی روز کودتا ، وزیر امور داخلی به همراه دیگر مقامات ارشد برای دیداری با درجه امنیت بالا بهمرکز فرماندهی ارتش بعد از ساعت پنج بعد از ظهر دعوت شده بودند که این اقدام بعد ه ابه بهانه ای برای بازداشت او تبدیل شدوزیر امور داخلی نرفت چرا که خیلی سرش شلوغ بود و بعدها زمانی که کودتا لو رفت. او در فرودگاه اسنبوگای آنکارا بحران را مدیریت میکرد.
به گزارش های اولیه رویترزکه بعدا توسط گاردین تایید شد، هواپیمای اردوغان به محض پرواز، هدف دو هواپیمای اف 16 قرار گرفت. آن ها سیستم هدف رادارشان را بر روی هواپیمای ریاست جمهوری تنظیم کرده بودند.
یک.مقام ضد تروریست به گاردین گفت این جت های جنگنده زمانی که خلبان هواپیمای ریاست جمهوری به آنها گفت که این یک هواپیمای مسافربری ترکیش ایرلاین است به سمت این هواپیما شلیک نکردند.
ساعاتی بعد در ساعت 9 شب، ژنرال محمت دیزلی برادر یکی از اعضای با سابقه حزب عدالت دستور کودتا را صادر کرده و نیروهای ویژه ارتش را برای دستگیری افسران ارشد گسیل کرده است . تانک ها شروع به حرکت در خیابان ها کردند و یک ساعت بعد پل بسفرو سلطان محمتدر استانبولرا بستند
کمال دین هازمی مشاور بینالی ییلدریم نخست وزیر ترکیه ساعت 10:24 دقیقه شب با مشاهده وضعیت به دفتر نخست وزیر رفت و پرسید آیا این واقعیت دارد یا تنها از سوی گروهی از فرماندهان هدایت میشود . او گفته ساعت 10:37 دقیقه با نخست وزیر به این نتیجه رسیده اند که خبر کودتا را تایید کنند و به همین منظور به شبکه تی ار تی تماس میگیرند اما ده دقیقه بعد شبکه تصرف میشود به همین دلیل آنها با شبکه خصوصی ان تی وی برای خواندن بیانیه ییلدیریم تماس میگیرند.
در خلال آشوب های استانبول و آنکارا بیانیه ارتش مبنی بر کنترل کامل کشور منتشر شد . حطیمی میگوید پس از انتشار این بیانیه گروهی از قضات شروع به تماس با ارتش و اعلام حمایت از کودتا کردند.
یکی از مقامات پلیس که شب را در فرماندهی پلیسی گذرانده بود که توسط ارتش مورد حمله هوایی قرار گرفت گفت: این مثل یک کابوس بود . اولین فکری که ما میکردیم این بود که چطور خودمان را نجات دهیم و سپس با اسلحه های کوچک شروع به شلیک به سمت هلیکوپتر های ارتش کردیم.
تا زمانی که اردوغان از طریق آیفون در ساعت 12:37 برای دعوت از مردم به دفاع ار دموکراسی حاضر نشده بود همه ناامید شده بودند.
در نشست یادشده ، وزرا از هم می پرسیدند فیس تایم چیست و چرا ما نداریم.
هازمی در این رابطه گفته این زمانی بود که روانشناسی فضا عوض شد و ما فکر کردیم پیروز میشویم
مردم با دعوت اردوغان و وزیر امور مذهبی دیانت و دعوت ائمه مساجد با ندای الله اکبر شروع به حرکت به سمت خیابان ها کردند.
در همین اثنا هازمی و دیگر وزرا خبرهایی را مبنی بر چرخش ماجرا به سمت شکست کودتا دریافت کردند . او ضمن تقدیر از مردم حاضر در خیابانی که موافق اردوغان نبودند گفت حمله به پارلمان برای اولین بار از دهه1920 رخ داده که خیلی تحریک کننده بود .
ساعات بعد از بیانیه رئیس جمهور و اعلام شکست کودتا در ساعت 4 صبح بسیار مهم بود.
ساعت یک، مقامات اعلام کردند که رئیس پلیس شهر بورسا تعدادی از مقامات و فرماندهان ارتش را دستگیر کرده و به شش صفحه از اسامی قضات مستعفی و سران ارتش که بهنوعی در کودتا دست داشتنددست یافته است .
هازمی گفت. دقایق مهمی بود. این کودتا به خوبی سازماندهی شده بود و با حرکت ناگهانی رهبر و مردم تغییر جهت داد.
او مدعی شد این کودتا میتوانست موفق شود. عدم توفیق کودتا به دلیل اجتناب مردم از رفتن به خانه بود. آمدن رئیس جمهور و نخست وزیر روی خطوط خبری همزمان با اعلام حمایت از دموکراسی توسط فرماندهان ارتش خیلی به شکست کودتا کمک کرد.