اخبار سیاسی روز

ظریف: رای دادگاه آمریکایی را به رسمیت نمی‌شناسیم

وزیر امور خارجه ایران گفت: آمریکایی‌ها هر اقدامی علیه اموال جمهوری اسلامی ایران انجام دهند بعدا مجبورند آن را جبران کنند و اموال ایران را پس بدهند.

خبرگزاری میزان: محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان که به نیویورک سفر کرده است، در مصاحبه‌ با خبرگزاری صدا و سیما درباره حکم دادگاه عالی امریکا و دستبرد به دو میلیارد اموال ایران اظهار کرد: دولت آمریکا کاملا اطلاع دارد که ما این رای دادگاه را به رسمیت نمی‌شناسیم و هر اقدامی علیه اموال جمهوری اسلامی ایران انجام دهند بعدا مجبورند آن را جبران کنند و اموال ایران را پس بدهند.

 ظریف در پاسخ به سوالی درباره دستور جلسه دیدار با کری وزیر امور خارجه آمریکا هم گفت: بحث ما برجام است و قرار شد روی نکاتی که در جلسه نخست مطرح کردیم و نحوه اجرا شدنش کار کنند و در جلسه بعدی گزارش دهند.

آمریکا از ایران آب سنگین می‌خرد

ارنست مونیز، وزیر انرژی آمریکا: «[آب سنگین ایران] را آزمایش کردیم. کاملا راضی کننده بود. اندکی از آن را می‌خریم. این [کار ما] مثل صدور یک بیانیه برای همه دنیا است که آن‌ها هم می‌توانند از ایران آب سنگین بخرند.» روزنامه آمریکایی وال استریت ژورنال با انتشار گزارشی مدعی شد دولت آمریکا قطعات و مواد استفاده شده در برنامه هسته‌ای ایران را خریداری می‌کند. بنا به این گزارش، قرار است مراحل نهایی عقد قرارداد، روز جمعه ۲۲ آوریل در وین انجام شود. 
 به گزارش عصرایران، واشنگتن قرار است ۳۲ تن آب سنگین از ایران بخرد. تنها راکتور هسته‌ای آب سنگین ایران در اراک قرار دارد. طبق تعهد ایران در برجام، قلب این رآکتور خارج و با بتن پر شد. مقام‌های ایران می‌گویند قرار است این راکتور مطابق با آخرین فناوری‌ها و با کمک دانشمندان دیگر کشورها بازطراحی شود. آب سنگین یکی از مواد لازم برای تولید پلوتونیوم است که می‌تواند برای ساخت سلاح هسته‌ای به کار رود.
این برای نخستین بار است که دولت آمریکا از ایران یک محصول هسته ای خریداری می کند. 
به نوشته یورونیوز،‌ارنست مونیز، وزیر انرژی آمریکا با اشاره به مشکل ایران برای کاهش مواد و تجهیزات هسته‌ای خود، مطابق با تعهدات این کشور در برجام گفته است: «[آب سنگین ایران] را آزمایش کردیم. کاملا راضی کننده بود. اندکی از آن را می‌خریم. این [کار ما] مثل صدور یک بیانیه برای همه دنیا است که آن‌ها هم می‌توانند از ایران آب سنگین بخرند.»

بی بی سی هم به نقل از وال استریت ژورنال اضافه کرد: مقام‌های ایرانی و آمریکایی، امروز جمعه سوم اردیبهشت در وین قرارداد خرید آب سنگین ایران را به ارزش هشت میلیون و ۶۰۰ هزار دلار امضا می‌کنند.  
 قرار است آب سنگین خریداری شده از ایران در هفته‌های آینده برای تحقیقات بیشتر به آزمایشگاهی در تنسی منتقل شود. احتمالا مقداری از این محموله برای مصارف تجاری به شرکت‌های خصوصی فروخته خواهد شد.  
با این حال مشکل بنیادین برای انعقاد و اجرای این قرارداد، مساله نقل و انتقال پول است؛ با توجه به محدودیت‌های بانکی ایران و عدم دسترسی این کشور به سیستم مالی ایالات متحده معلوم نیست پول چنین معامله‌ای قرار است چگونه پرداخت شود.
اد رویس، رئیس کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا روز دوشنبه با ارسال نامه‌ای به ارنست مونیز خواستار شفافیت بیشتر در نحوه پرداخت به ایران و تضمین‌هایی برای عدم استفاده از این پول برای «حمایت از فعالیت‌های تروریستی شده است.»

چرا آمریکا می‌خواهد ایران را به مذاکره با سعودی بکشاند؟

آغاز مذاکره با عربستان، به تدریج راه را برای سوق دادن ایران به سمت بازاندیشی در مسئله اسراییل و مقاومت بازخواهد کرد.

به گزارش مشرق، مهدی محمدی در کانال تلگرامی اش درباره دلایل اشتیاق آمریکا به مذاکره ایران و عربستان سعودی نوشت:

محاسبه امریکا این است که:
١- شرط اصلی بدل شدن ایران به بخشی از نظم ژئوپلتیکی مطلوب امریکا در خاورمیانه، مراعات خطوط قرمز سعودی است.
٢- پرونده های اصلی منطقه از جمله سوریه و یمن، تنها زمانی به نفع امریکا حل خواهد شد که  میان ایران و سعودی درباره شکل راه حل توافق شود.
٣- در ایران، دولتی بر سر کار است که با درگیر شدن در یک فرآیند مذاکراتی با امریکا، مهم ترین منفعت ملی ایران را "به نتیجه رسیدن مذاکرات" در نظر خواهد گرفت.

٤- مذاکره ایران و سعودی سطح تنش در منطقه را به یکباره تنزل خواهد داد.
٥- آغاز مذاکره با سعودی، اختلافات داخلی در ایران را عمیقا تشدید خواهد کرد.

٦- با آغاز مذاکرات ایران و سعودی، امریکا می تواند در چارچوب پروژه "توانمندسازی مذاکراتی سعودی" معاملات پرسودی با آن انجام بدهد.
٧- آغاز مذاکره با ایران، جهان اسلام را پشت سر سعودی همگرا می کند.
٨- آغاز مذاکره با عربستان، به تدریج راه را برای سوق دادن ایران به سمت بازاندیشی در مسئله اسراییل و مقاومت بازخواهد کرد.
و انسجام راهبردی محور مقاومت را سست خواهد کرد.
٩- مذاکره با سعودی روند شرطی سازی افکار عمومی و انقلاب زدایی در ایران را تشدید خواهد کرد.
١٠- شرایط منطقه، جو ایجاد شده علیه ایران و الگوی عمل تیم حاکم بر سعودی به گونه ای است که ایران مجبور است ضرورتا از موضع ضعف مذاکره کند.
١١- انتقال محیط منازعه از حوزه میدانی به حوزه سیاسی مزیت های میدانی ایران را آسیب پذیر می کند.
١٢- آغاز مذاکره ایران و سعودی، دورخیز راهبردی روسیه در منطقه را مهار خواهد کرد.

هشدار شاهزاده‌سعودی به آمریکا درباره افشای اسناد 11سپتامبر

عربستان به دولت اوباما و نمایندگان کنگره آمریکا هشدار داده است در صورت افشای اسناد 11سپتامبر، 750 میلیارد دلار از اوراق بهادار آمریکا را می‌فروشد.

خبرگزاری تسنیم: "ترکی الفیصل"، رئیس سابق دستگاه امنیتی عربستان سعودی گفته است روابط ریاض و واشنگتن برای همیشه متحول شده است و حتی با روی کار آمدن رئیس جمهور جدید امریکا نیز به شکل سابق خود باز نمی‌گردد.

این شاهزادۀ سعودی در گفتگو با شبکه خبری سی.ان.ان گفت: «در روابط ما با آمریکا ارزیابی مجددی باید به وجود آید. وابستگی ما به آمریکا تا کجا می‌تواند ادامه یابد؟ چقدر می‌توانیم بر پایداری رهبری آمریکا تکیه کنیم؟ منافع مشترکی که ما را دور هم جمع می‌کند چیست؟»

فیصل افزود: «همان‌طور که گفتم نباید از رئیس جمهور جدید آمریکا نیز انتظار داشته باشیم به سال‌های گذشته و زمانی که همه چیز طور دیگری بود، بازگردد.»

فیصل در ادامه از اظهارات اخیر ریچارد بلومنتال، سناتور امریکایی مبنی بر اینکه کاهش قیمت نفت و افزایش تولید داخلی نفت در آمریکا از وابستگی واشنگتن به ریاض کاسته است، انتقاد کرد.

بلومنتال پیش‌تر به روزنامه نیویورک تایمز گفته بود عربستان سعودی «دیگر نمی‌تواند ما را در تنگنای انرژی قرار دهد».

فیصل گفت اظهارات این سناتور برجسته توهین به پادشاهی عربستان سعودی محسوب می شود.

وی افزود: «من همیشه تصور می‌کردم آمریکا و عربستان سعودی با میل و رغبت اقداماتی مشترک انجام می‌دهند. اگر می‌خواهید مسیر را عوض کنید و زمینه‌های جدید برای تفاهم ایجاد کنید، نباید دست به توهین بزنید.»

فیصل همچنین از باراک اوباما، رئیس جمهور امریکا به دلیل آن که ریاض را «فرصت طلب» نامیده است انتقاد کرد. او گفت: «این موضوع من را آزار داد.»

فیصل در حال حاضر هیچ سِمت رسمی در حکومت عربستان سعودی ندارد اما گفته می‌شود دیدگاه‌های او معمولا  بیانگر مواضع مقامات ارشد عربستان سعودی است.

این اظهارت پس از دیدار اوباما با سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان و دیگر سران کشورهای عربی در ریاض بیان شده است. گزارش‌ها حاکی از آن است که مقامات عربستان سعودی استقبالی «سرد و شرم‌آور» از اوباما در ریاض به عمل آوردند.

با این حال اوباما مجددا بر حمایت از متحدان عرب آمریکا تاکید کرد.

 وی گفت واشنگتن از تمام «عناصر قدرت خود برای تامین منافعمان در منطقه خلیج فارس و مقابله با تجاوز خارجی علیه متحدان و شرکایمان استفاده می‌کند.»

در سال‌های اخیر روابط عربستان سعودی و آمریکا به دلیل عدم موفقیت آمریکا در برکناری دولت سوریه، توافق هسته‌ای با ایران و لایحه‌ای در کنگره که حاکی از دست داشتن مقامات عربستان سعودی در حملات یازده سپتامبر بود، به سردی گراییده است.

عربستان به دولت اوباما و نمایندگان کنگره آمریکا هشدار داده است در صورت تصویب این طرح، 750 میلیارد دلار از اوراق بهادار آمریکا را می‌فروشد.

در صورت تصویب این طرح در کنگره و احتمال انتشار اسنادی در این خصوص، شهروندان آمریکایی می توانند در محاکم قضایی از عربستان به علت نقشش در حملات یازدهم سپتامبر درخواست غرامت کنند.

تشکیل محور سنی در سایه مخالفت با سیاست‌های آمریکا/ اتحاد راهبردی با ریاض، مهم‌ترین پروژه دیپلماتیک آنکارا/ ایران در منزوی‌ترین و بی‌عمل‌ترین وضعیت یک دهه اخیر!

این سه علت، عامل اصلی تغییر نگرش دو دولت و تلاش برای تشکیل محور استراتژیک «سنی» است: «نگرانی بابت رفتار ایران پسابرجام»، «تنش در خاورمیانه به علت بحران سوریه» و «تغییر رفتار منطقه ای آمریکا در خاورمیانه»

سرویس بین الملل فردا: بعد از انتشار بیانیه تند سازمان همکاری های اسلامی که ایران را به حمایت از تروریسم و تنش آفرینی در منطقه متهم کرده بود، پایگاه خبری تحلیلی فردا طی سلسله مقالاتی به نقد برنامه های دولت یازدهم در سیاست های منطقه‌ای پرداخته است که طی روزهای گذشته، یک مقاله تألیفی و مصاحبه با دکتر هانی زاده در همین زمینه منتشر شده که این مقاله و مصاحبه، باعث مباحثه خوانندگان ارجمند شده بود و به همین علت، قصد داریم سلسله گزارش های بیش تری در این زمینه کار کنیم. 

سئوال اصلی مطرح شده از طرف پایگاه خبری تحلیلی فردا چنین است: «برنامه وزارت خارجه و دولت روحانی برای مسائل منطقه‌ای چیست؟ چه کارنامه ای طی 30 ماه اخیر دارد؟» سرویس بین الملل فردانیوز آماده است در این زمینه، به صورت رسمی و غیررسمی با مسئولین وزارت خارجه و کارشناسان اداره کل های خاورمیانه گفت و گو کند. 

با وجود روشن بودن وضعیت انزوای ما در مسائل منطقه ای به اندازه‌ای که می توان آن را بدترین وضعیت ایران درخاورمیانه طی دهه‌های اخیر دانست، خوانندگان ارجمند در بخش نظرات خواهان اطلاعات بیش تر بودند. به همین علت، سرویس بین الملل فردا تصمیم گرفت در سلسله گزارش هایی، وضعیت روابط دیپلماتیک در سطح خاورمیانه را بررسی کند تا در بین آن، موقعیت و رفتار وزارت خارجه هم بهتر واکاوی شود. در این قسمت، به بررسی اهمیت و زمینه های روابط میان آنکارا و ریاض می پردازیم که یکی از مؤثرترین عوامل در موازنه فعلی دیپلماتیک منطقه است.

نشریه معتبر تایمز چاپ لندن در شماره روز یکشنبه خود به بهانه دیدار ملک سلمان (پادشاه عربستان) و رجب طیب اردوغان (رئیس جمهور ترکیه)، به بررسی استراتژیک روابط میان آنکارا و ریاض پرداخت. به عقیده تحلیلگران این پرونده، دیدار فوق «تصویر شفاف و روشن» تلاش دو کشور برای تعمیق روابط دو جانبه است.

در حالی ریاض و آنکارا طی یک سال اخیر تلاش می‌کنند روابط خود را به سطح راهبردی برسانند که پیش از آن، رقبای جدی هم برای الگو شدن و رهبری جهان اسلام بودند. دولت حزب توسعه و عدالت در آنکارا دارای دو الگوی «دولت سکولار» و «اسلام اجتماعی از نوع اخوان المسلمین» بود؛ در حالی که ریاض یک نظام «پادشاهی دینی و سنتی» و «اسلام سیاسی وهابی اما دوست غرب» را نمایندگی می‌کرد. این رقابت گفتمانی، باعث شده بود روابط دو کشور، همواره دارای یک بعد همگرایی و یک بعد واگرایی بود که اوج همگرایی در سوریه و اوج واگرایی آن در مصر بود.

با این حال، طی یک سال اخیر به وضوح شاهد تلاش هر دو دولت برای تعمیق روابط و وانهادن اختلافات هستیم. نشریه تایمز در پرونده‌ای ویژه به بررسی علل این تغییر رویکرد پرداخته و نهایتا سه علت را عامل تغییر نگرش دو دولت و تلاش برای تشکیل محور استراتژیک «سنی» خوانده است. این سه عامل عبارتند از: «نگرانی بابت رفتار ایران پسابرجام»، «تنش در خاورمیانه به علت بحران سوریه» و «تغییر رفتار منطقه‌ای آمریکا در خاورمیانه»

سونر جاغاپتای (ترک تبار) را می توان یکی از اصلی ترین استراتژیست های آمریکایی در زمینه ترکیه خواند.

به عقیده وی، مهم ترین پروژه وزارت خارجه ترکیه، تعمیق و ارتقاء رابطه راهبردی با عربستان سعودی است.

«سونر جاغاپتای»، مدیر دفتر تحقیقات ترکیه در مرکز تحقیقات استراتژیک واشنگتن در گفت‌وگو با مجله تایمز در مورد این همگرایی می‌گوید: «همگرایی و تقارب میان ترکیه و عربستان سعودی، چه ازمنظر سیاسی و چه از منظر تعریف حوزه‌های همکاری استراتژیک، با هیچ یک از همکاری‌های بین المللی آنکارا قابل مقایسه نیست. دولت اردوغان-اوغلو رابطه استراتژیک بسیار ویژه‌ای با ریاض برای خود تعریف کرده است که سطح آن عمیق‌تر و بالاتر از روابط آنکارا با هر کشور دیگری (در داخل منطقه یا مناسبات بین المللی) است.» به عقیده وی «مهم‌ترین پروژه تعریف شده درترکیه، "روابط راهبردی با ریاض" است.»

اردوغان که اهمیت به سزایی به پایگاه مردمی خود در میان اعراب می داد، طی یک سال اخیر نه تنها اختلافات خود را با آل سعود به حداقل رسانده، بلکه با برقراری یک رابطه استراتژیک و راهبردی تلاش کرده عرصه های همکاری بلندمدت بیش تری برای آنکارا و ریاض تعریف کند.

ترکیه طی یک سال اخیر شاهد افول روابط خود با غرب و به ویژه آمریکا بوده است. تا پیش از آن، ترکیه عضو ناتو و مهم ترین متحد آمریکا در منطقه بود؛ اما دو بحران «وضعیت سیاسی داخل ترکیه» و «حمایت غرب از کردها در جنوب ترکیه» باعث شد روابط میان آنکارا و غرب آسیب جدی ببیند. در این میان، همگرایی بی‌سابقه آمریکا و روسیه در پرونده سوریه، به افزایش تنش میان واشنگتن و آنکارا کمک کرده است.

تنش های میان آنکارا و واشنگتن، حتی منجر به مشاجره لفظی علنی اردوغان و اوباما شد.

این تنش در تاریخ جمهوری ترکیه بی سابقه بود!

با این حال، تنش مذکور باعث تمرکز ریاض و آنکارا بر تشکیل و تقویت محور سنی در برابر ایران شده است.

برای مشاهده تنش میان آنکارا و واشنگتن، کافی است مواضع رسمی و بی‌سابقه اوباما و واکنش تند اردوغان را مشاهده کرد. اوباما یک بار در مورد وضعیت بیان در ترکیه ابراز نگرانی کرد که اردوغان واکنش بسیار تند و احساسی از خود نشان داد. مورد بعدی، دعوت مراکز استراتژیک و تحقیقاتی آمریکا از اردوغان برای بررسی مسائل خاورمیانه بود که کاخ سفید اعلام کرد دیدار با اردوغان در برنامه کاری اوباما وجود ندارد! این اوج تنش و بی اعتنایی میان دو کشور بود که از ابتدای تاریخ جمهوری جدید ترکیه بی‌سابقه است. 

توافق هسته ای میان ایران و غرب، بارها جان کری و مقامات کاخ سفید را به کشورهای حاشیه خلیج فارس کشاند.

کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس به تحریک عربستان، به شدت با همگرایی میان ایران و غرب مخالفند و در همین راستا، تلاش های خود علیه ایران را در منطقه به صورت مضاعفی شدت بخشیده اند.

از سوی دیگر، عربستان به شدت بابت توافق هسته‌ای میان ایران و غرب نگران است و بارها با دعوت از جان کری و دیگر مقامات آمریکایی و اروپایی، نگرانی‌های خود را ابراز داشته است. اما شاید اصلی‌ترین نگرانی آن‌ها، در مورد همکاری‌های واشنگتن و مسکو در سوریه باشد که حتی از رویه پیشین (بی عملی و سکوت در قبال سوریه) هم زیانبارتر ارزیابی می‌شود.

دیوید لوگان، سفیر سابق انگلستان در ترکیه و رئیس مرکز مطالعاتی بریتانیا در آنکارا

او می گوید مقامات ترکیه و سعودی به خوبی درک کرده اند که از تکیه به ایالات متحده آسیب دیده اند.

آن ها مصرند قدرت خود را به رخ آمریکا و قدرت های بین المللی بکشند.

در این زمینه، دیوید لوگان، سفیر سابق انگلستان در ترکیه و رئیس مرکز مطالعاتی بریتانیا در آنکارا، به نشریه تایمز می‌گوید: «مقامات ترکیه و سعودی به خوبی درک کرده‌اند که از تکیه به ایالات متحده آسیب دیده‌اند. آن‌ها نه تنها می‌خواهند قدرت خود را مستقل از واشنگتن بازسازی کنند؛ بلکه مصرند تا قدرت خود را به قدرت‌های بین المللی غربی و شرقی به خصوص کاخ سفید اثبات کنند.»

تلاش برای همکاری های گفتمانی بلندمدت

آنکارا و ریاض بر سر اجرای برنامه‌ای توافق کرده‌اند که طبق آن، در بیش از ده کشور دنیا مساجدی را بنا کرده و مبلغ دینی برای آن بفرستند. لیست این کشورها، به خوبی افق و گستره این همکاری را نشان می‌دهد، از جمهوری جزائر فیجی در شرق استرالیا گرفته تا کوبای کمونیست در آمریکای لاتین! 

اردوغان در سفری رسمی به آمریکا، شخصا مسجد ایالت مریلند را افتتاح کرد

مهم‌ترین مسجدی که در این راستا افتتاح شد، مسجدی بود که اخیرا اردوغان در ایالت مریلند آمریکا افتتاح کرد. هزینه ساخت این مسجد باشکوه و زیبا، حدود 100میلیون دلار برآورد شده است. حداقل کارکردی که برای این پروژه می توان برشمرد، «تلاش برای شراکت در رهبری جهان اسلام و تدوین گفتمان اسلامی» است.

مسجد باشکوه ایالت مریلند که برای ساخت آن حدود 100میلیون دلار خرج شده است.

این مسجد، در ظاهر مرکز فرهنگی اسلامی مریلند وابسته به سازمان دیانت ترکیه است؛ اما یکی از مساجدی است که در طرح همکاری های آل سعود و ترکیه برای ساخت و اداره مسجد در بیش از 10 کشور توافق شده است.

«سدات ارگین» مدیرمسئول روزنامه حریت ترکیه که از منتقدان جدی اردوغان و حزب توسعه و عدالت است، در این زمینه به نکته مهمی تذکر می‌دهد:

«در گفتمان متأخر اردوغان و حزب عدالت و توسعه، دائما تأکید می شود ترکیه کنونی یک قدرت جهانی است که راهبردهای طبیعی خود را در منطقه دنبال می کند. اما این کشورهای غربی هستند که با قدرت های خود تلاش می کنند مانع از پیشبرد برنامه های ترکیه در راستای آزادسازی مسلمین شوند.»

سدات ارگین، مدیرمسئول روزنامه حریت و از منتقدان جدی اردوغان:
«در گفتمان اردوغان، دائما تأکید می شود ترکیه کنونی یک قدرت جهانی است که راهبردهای طبیعی خود را در منطقه دنبال می کند؛ اما "کشورهای غربی" با قدرت های خود تلاش می کنند مانع از پیشبرد برنامه های ترکیه در راستای "آزادسازی مسلمین" شوند.»

به عقیده این منتقد اردوغان، تغییر کارکرد سازمان دیانت ترکیه در همین راستاست: «سازمان دیانت را کمال آتاتورک تأسیس کرد تا با رصد رفتارهای دینی در جامعه ترکیه، از سکولاریسم محافظت کنند و مانع ورود دین به عرصه عمومی و سیاسی شوند. اما اردوغان کارکرد آن را تغییر داد و امروز این سازمان به ترویج اسلام (طبق مدل حزب عدالت و توسعه) در سطح جهان مشغول است. پروژه ساخت مساجد هم در همین راستاست؛ زیرا اردوغان می خواهد گروه های مردمی وفادار به خود و ترکیه را با ایدئولوژی دینی در نقاط مختلف جهان سازماندهی کند.»