فرارو-
سوزان مالونی، مدیر مرکز سیاست خاورمیانه سابان در اندیشکده راهبردی بروکینگز
آمریکا و عضو ارشد این اندیشکده طی یادداشتی بیان کرده است که مذاکره کنندگان
ایرانی به آمریکا رکب زده و توانسته اند طی 18 ماه مذاکره سخت، بحثهای مربوط به
تحریمها را در جایگاه دوم قرار دهند. وی مدعی است که این تاکتیک جواب داده است و
در نهایت با توافق رسمی بسته بزرگی از تحریمها لغو خواهد شد و رژیم تحریمها فرو
خواهد ریخت.
به گزارش سرویس بین الملل فرارو به نقل از بروکینگز، مالونی
نوشت: زمانیکه حسن روحانی با برنامه پایان دادن به بن بست تهران با جهان بر سر
برنامه هسته ای به عنوان رئیس جمهور ایرن انتخاب شد، تحلیل گران سیاست خارجی این
تغییر را به عنوان پیروزی کابرد تحریم های اقتصادی تحسین کردند. این ارزیابی تا حد
زیادی درست است: رژیم تحریم های چندجانبه در خلال سال های 2007 تا 2013 نقش مهمی در
ترغیب ایران به مذاکره با قدرت های جهان داشت.
متن توافق جامعی که ماه گذشته به نتیجه رسید، دارای دو جنبه است. اختلاف میان
لغو گسترده تحریم ها در توافقنامه و دامنه بسته محدودیت هایی که بر فعالیت های هسته
ای تهران اعمال می شود، تاکیدی است بر محدودیت هایی که بر استفاده از تحریم ها به
عنوان اهرمی در مذاکرات اعمال شده است.
پیش از توافق، بحث به جای تحریم ها بر
سانتریفیوژها متمرکز بود
طی 18 ماه مذاکرات سخت، در بحث های مربوط به مفاد توافق هسته ای نهایی، تحریم
ها در افکار عمومی در جایگاه دوم بود و عوامل فنی پیشنهادی برای محدود کردن صنعت
هسته ای ایران بر مباحث غلبه داشت. در بسیاری از جلسات پشت درهای بسته دولت اوباما
در واشنگتن، جزئیات لغو تحریم ها به ندرت مطرح می شد و تنها به طور سرسری مورد بحث
قرار می گرفت.
در طول مذاکرات، بی توجهی عمومی به جنبه برابری تحریم ها به واسطه اعتمادی که
از توافق موقت نشات می گرفت، تقویت شد. توافقی که ایرانیان آن را ارزان فروختند. در
نوامبر 2013 تهران اضطراری ترین نگرانی های مربوط به برنامه هسته ای خود را با
آزادسازی اندکی از دارایی های ایران در آنسوی مرزها و لغو موقت تحریم های مهم اما
مربوط به بخش های جداافتاده اقتصاد خود معامله کرد. این معامله سیلی از گردشگران
تجاری را راهی تهران کرد اما سرمایه گذاری جدید جدی صورت نگرفت.
در نتیجه دولت اوباما می توانست مدعی شود که معماری رژیم تحریم ها در طول
مذاکرات دست نخورده باقی مانده است. و در همین راستا، اطمینان یافت که هرگونه لغو
تحریم در توافق نهایی تنها متوجه تحریم های مربوط به مسئله هسته ای است و در صورت
عدم پایبندی ایران به تعهداتش «به راحتی برگشت پذیر» خواهد بود.
بر اساس توافق، دامنه لغو تحریم ها بسیار
گسترده است
اما در نهایت، مسائل اینطور پیش نرفت. توافق نهایی به جای ارائه مجموعه دقیقی
از گام های متقابل که امتیازهای اقتصادی تدریجی را ایجاد می کرد، بسته بزرگی از لغو
تحریم ها را در ابتدای توافق رسمی به ایران اختصاص می دهد که بر اساس انجام تعدادی
از مسئولیت های اصلی قابل اجرا است.
در «روز اجرا» که انتظار می رود اوایل یا نیمه سال 2016 باشد، ایران از قید و
بند رژیم تحریم هایی آزاد خواهد شد که صادرات آن را به نصف رساند، ارزش ارز آن را
کاهش داد و ده ها میلیارد دلار برایش هزینه داشت. اقدامات شورای امنیت سازمان ملل
که زمینه اکثر اقدامات انجام شده از سوی جهان علیه ایران بوده، به استثنای چند تذکر
مربوط به تسلیحات متعارف و موشک های بالستیک، کنار گذاشته خواهد شد.
تمامی تحریم های اتحادیه اروپا از جمله تحریم نفتی ایران و ممنوعیت های سرمایه
گذاری انرژی از بین خواهد رفت. و تقریبا تمام اقدامات آمریکا که اقتصاد ایران را به
طور موثری از سیستم مالی بین المللی دور کرده بود، مورد چشم پوشی قرار خواهد گرفت و
اجازه ورود 100 تا 150 میلیارد دلار از دارایی های ایران که در آنسوی آب ها بلوکه
شده بود، صادر خواهد شد. این رقم در حال حاضر به یکی از اصلی ترین نکاتی که منتقدان
در مورد توافق هسته ای مطرح می کنند، تبدیل شده است.
این توافق همچنین توقف موثر تعدادی از اقدامات آمریکایی که در راستای نگرانی
های مربوط به سیاست های ایران پیش بینی شده بود را متوقف می کند، راه گریز دوباره
ای ایجاد می کند که به شرکت های آمریکایی که خواهان تجارت یا فعالیت در ایران از
طریق شرکت های تابعه خارجی هستند، امکان فعالیت می دهد. این گشایش های جدید در
معماری تحریم های آمریکا، مانند آزادسازی دارایی های مسدود شده ایرانی بلافاصله پس
از تایید محدودیت های اولیه هسته ای تهران انجام خواهد شد.
تحریم های ایران پس از توافق
آنچه که باقی می ماند بی اساس نیست. وزارت خزانه داری آمریکا همچنان قطب اصلی
معماری تحریم های بین المللی خواهد بود و حتی اقدامات باقی مانده آمریکا بازدارندگی
قوی علیه تجارت در ایران ایجاد می کند. بازیگران بد ایران همچنان تحت تحریم های
آمریکا می مانند- و این مسئله هر شرکت خارجی که پس از توافق با آنها داد و ستد
داشته باشد را نیز شامل می شود.
مخالفت کنگره ای با پایان تحریم ها یعنی دولت اوباما مجبور خواهد بود که به
قانون اغماض و دیگر مکانیزم های موقت اتکا کند؛ همین مسئله باعث می شود سرمایه
گذاران بزرگ جهان دچار تردید شوند و از اجرای پروژه های چندساله و چند میلیارد
دلاری که بخش انرژی ایران به آنها نیاز دارد، امتناع کنند.
در مورد برگشت پذیری تحریم ها نیز حتی اگر اقدامات شورای امنیت بار دیگر برگشت
داده شود، هیچ فرآیند خودکاری برای اعمال دوباره تحریم های اتحادیه اروپا و تعدادی
از کشورهایی مانند ژاپن و کره جنوبی که تنبیه های یک جانبه ای علیه پرونده هسته ای
ایران در نظر گرفتند، وجود ندارد. در شرایطی که شرکت های اروپایی به دنبال احیای
جایگاه سابق خود در اقتصاد ایران هستند، سخت است که تصور کنیم 28 کشور عضو اتحادیه
اروپا آینده تجاری جدید با ایران را به مخاطره بیاندازند.
ضمن اینکه متن توافق مسائل دیگری را در مورد آینده استفاده از تحریم ها برای
بازداشتن ایران از ادامه دادن به سیاست های بی ثبات کننده در منطقه را مطرح م یکند.
مفاد و مقررات بسیاری وجود دارند که توانایی و یا اراده واشنگتن برای اجرای این
اقدامات یک جانبه که پس از اجرایی شدن توافق، در کتاب ها خواهد ماند را سخت می
کنند.
نهایتا اینکه حتی اگر اقدامات مالی آمریکا علیه ایران در آینده بازگردانده
شود، تهران 100 تا 150 میلیارد دلاری خارج از مرزهای خود را پس گرفته و انتقال چنین
حجمی از پول غیرقابل فسخ است.
واقعیت این است که: با این توافق هسته ای، رژیم تحریم های ایران گه از سال
2010 وجود داشته، نابود خواهد شد و احتمال اینکه بار دیگر به طور کامل ایجاد شود،
اندک است.
امیر موسوی در
گفتوگو با فرارو تحلیل کرد
کد خبر:
۲۴۲۸۵۷
۱۸ مرداد ۱۳۹۴ - ۱۴:۰۵

فرارو- یک کارشناس
مسائل منطقه ای تحرکات تاره در صحنه سیاسی سوریه با نقش آفرینی جدی جمهوری اسلامی
ایران که ناشی از جمله پس لرزهای توافق هسته ای محسوب می شود، تحرکات واقعی دانست
که به عقیده او در آینده نزدیک می تواند شرایط جدیدی در بحران سوریه ایجاد کند.
امیر موسوی، کارشناس مسائل منطقه ای، در گفتوگو با
فرارو، ضمن بیان این مطلب درباره افزایش تحرکات در صحنه سیاسی سوریه
و همچنین اظهار نظر باراک اوباما، رییس جمهوری آمریکا در مصاحبه با سی ان ان که پیش
بینی کرده بود که «امکان گفتوگو با حضور همه طرفها برای حل
بحران سوریه وجود دارد» با تاکید بر اینکه این تحرکات چهار رکن یا دلیل دارد گفت:
نخستین دلیل، به وجود آمدن یک اراده قوی به ویژه میان قدرت
های فرامنطقه ای تحولات سوریه یعنی آمریکا و روسیه است که منطقه را به آرامش هدایت
کنند.
وی افزود: دومین دلیل این تحرکات ناشی از بی نتیجه ماندن
تلاش ها برای سرنگونی دولت بشار اسد، و از مشروعیت انداختن حاکمیت قانونی در این
کشور و ایجاد حکومتی وابسته به غرب و ارتجاع عرب بود. این تلاش ها در نهایت با 4
سال مقاومت مردم و ارتش سوریه و محو مقاومت به هیچ نتیجه ای نرسید و در آینده هم
نمی تواند نتیجه ای در پی داشته باشد.
موسوی با بیان اینکه سومین دلیل درباره افزایش تحرکات در
صحنه تحولات سوریه و روی میز آمدن گزینه سیاسی پایین آمدن بازیگران منطقه ای از برج
عاج گذشته بود گفت: وابسته های قدرت های بزرگ جهانی در منطقه پس از نزدیک به 4 سال
جنگ افروزی که چیزی جز شکست سیاست های منطقه ای آن ها را به دنبال نداشت سرانجام
تصمیم گرفته اند که از برج عاج خود پایین بیاند و تحولات را از روی زمین و بر مبنای
واقعیت ها رصد کنند.
این کارشناس مسائل منطقه ای با تاکید بر اینکه چهارمین
دلیل در افزایش تحرکات تازه توافق هسته ای ایران و گروه 1+5 گفت: به رسمیت شناخته
شدن نقش مفید و سازنده جمهوری اسلامی و به بازی گرفتن جمهوری اسلامی ایران در ایفای
نقش یکی از طرف های مهم تصمیم گیر در صحنه سیاسی سوریه سبب شده است که این تحرکات
تازه با محوریت جمهوری اسلامی ایران انجام گیرد.
وی افزود: این اتفاق و این پذیرش نقش ایران، ریشه در
توافق هسته ای دارد و به نوعی تغییر رویکرد بازیگران منطقه ای و فرامنطقه ای در
قبال ایران از جمله پس لرزه های توافق هسته ای محسوب می شود.
موسوی ادامه داد: بنابراین همه این عوامل دست به دست هم
داده است که شرایط جدید و استثنایی به وجود آید که این شرایط در مقایسه با گذشته
کاملا فرق می کند و معتقدم که شاهد یک شرایط کاملا واقعی در صحنه تحولات سوریه
هستیم و از دل این شرایط واقعی احتمالا به زودی تصمیم گیری های مهمی گرفته خواهد
شد.
وی تصریح کرد: رایزنی های مهمی که تا پیش از این به مخیله
هیچ یک از ناظران داخلی و خارجی صحنه سیاسی سوریه نمی آمد، از جمله رایزنی مهم کری
و لاوروف وزرای خارجه آمریکا و روسیه در دوحه و در حاشیه اجلاس وزرای خارجه کشورهای
عضو شورای همکاری خلیج فارس، سفر علی المملوک مشاور امنیتی بشار اسد به ریاض و
رایزنی امنیتی در بالاترین سطح میان دو کشور عربستان و سوریه و همچنین نخستین سفر
ولید معلم به یک کشور عربی (عمان) از آغاز تحولات سوریه از جمله عواملی است که نشان
می دهد که اتفاقات تازه و مهمی به زودی به وقوع می پیوندد.
این کارشناس مسائل منطقه ای با بیان اینکه در تحولات آتی
جمهوری اسلامی ایران، نقش کلیدی و محوری خواهد داشت گفت: توافق هسته ای میان ایران
و کشورهای عضو گروه 1+5 دو پیامد مهم داشت. نخست آنکه این توافق، موقعیت جمهوری
اسلامی ایران در منطقه را تثبیت کرد و دوم، استراتژی ایران هراسی که به طور واحد از
سوی کشوری های غربی و عربی تبلیغ و دنبال می شد را از بین برد.
وی افزود: لذا تحول جدیدی در سطح منطقه و نظام بین الملل
به وجود آمده است و قبل از این توافق پیش بینی می شد که صف بندی حاکم بر منطقه
دستخوش تغییر شود که اکنون شواهد این تغییر در حال بروز است و جبهه ها و صف بندی
های سابق به طور کامل در حال تغییر است.
موسوی ادامه داد: بر این اساس پیش بینی می شود که جمهوری
اسلامی ایران از یک سو با حمایت و پشتیبانی مردم و از سوی دیگر پایه این توافق با
اعتماد به نفس بیشتری وارد عرصه تصمیم گیری و تصمیم سازی در تحولات منطقه ای و
فرامنطقه ای خواهد شد و برپایه این تغییر یقینا جمهوری اسلامی ایران در تحولات آتی
سوریه نقش محوری و کلیدی خواهد داشت.
وی درباره رویکرد سعودی ها در قبال نقش آفرینی جمهوری
اسلامی ایران در تحولات سوریه نیز گفت: سعودی ها هم که ناچار هستند سیاست های خود
را با قدرت های بزرگ جهانی از جمله آمریکا تنظیم یفینا در سیاست های خود در قبال
جمهوری اسلامی ایران تغییراتی ایجاد خواهند کرد نقش آفرینی جمهوری اسلامی ایران در
تحولات سوریه را خواهند پذیرفت که اکنون نشانه های بسیاری وجود دارد که آنها این
واقعیت را کاملا پذیرفته اند.
این کارشناس مسائل منطقه ای افزود: با این حال سعودی ها
تمایل دارند که همزمان با حل و فصل بحران سوریه، سایر بحران ها و تحولات در منطقه
یعنی در یمن، بحرین، عراق، و همچنین لبنان برای خروج این کشور از بن بست انتخاب
رییس جمهور را هم حل و فصل کنند.
وی با بیان اینکه جمهوری اسلامی ایران آمادگی این را دارد
که هر 5 پرونده منطقه ای را همزمان حل و فصل کند گفت: اتفاقا حل و فصل کردن همزمان
این تحولات یک راهکار منطقی است چرا که رها کردن هر یک از این پرونده ها نمی تواند
مانع از ادامه جنگ افروزی های گروهک های تکفیری در منطقه شود.
موسوی در خاتمه با تاکید بر اینکه تمامی بحران های حاکم
بر منطقه در صورت وجود اراده واقعی با تصمیم گیری سیاسی قال حل و فصل است گفت:
همانطور که میشل سلیمان، رییس جمهور سابق لبنان با یک تصمیم گیری سیاسی میان ایران
و عربستان در دوحه قطر انتخاب شد و همانطور که حیدرالعبادی بر پایه تصمیم سیاسی
بازیگران منطقه ای و فرامنطقه ای به نخست وزیری عراق منصوب شد، سایر بحران های
منطقه ای هم با تصمیم گیری سیاسی به ویژه میان طرف های اصلی یعنی ایران و عربستان
قابل حل و فصل خواهدد بود.