عارضه خشکیدگی خوشه خرما یکی از مشکلاتی است که در کنار دغدغه کم آبی و شوری آب گریبان نخلداران را گرفته و در سالهای اخیر نخلستانهای استان و محصول خرما را با تهدید جدی مواجه کرده است.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) منطقه خوزستان، وقوع این عارضه موجب خشک شدن میوه در مرحله تبدیل خارک به رطب شده و با کاهش شدید کیفیت، موجب خروج این محصول از چرخه اقتصادی میشود.
کاهش تولید و کیفیت خرما در اثر عارضه خشکیدگی
رسول حزباوی، یک نخلدار خوزستانی درباره عارضه خشکیدگی خرما گفت: این عارضه از 2 سال گذشته در نخلستانهای استان مشاهده شد و ابتدا فکر میکردیم فقط در شهرستانهای کم آب است اما اکنون حتی نخلستانهای حاشیه رودخانهها نیز دچار خشکیدگی برگ شدهاند.
وی افزود: بروز این پدیده برای ما غیر طبیعی بود و به همین منظور این موضوع را به سازمان جهاد کشاورزی اطلاع دادیم. باردهی نخل به برگهایش وابسته است و اگر برگهایش سبز باشد، محصول خوبی میدهد اما در صورت خشک شدن، انرژی لازم را برای تولید میوه ندارد.
حزباوی تصریح کرد: در حال حاضر بیشتر خوشههای نخلهای ما خشک شده است و خشکیدگی برگها در نخلهای بارور بیشتر دیده میشود. کیفیت خرمای امسال کاهش یافته و در برخی نخلها نیز ریزش محصول داشتیم و خرما حالت تازگی خود را از دست داده است.
باز هم پای سد گتوند در میان است
همچنین نورالله معلمی، عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز نیز معتقد است: عارضه خشکیدگی خرما در چند سال اخیر در نخیلات خوزستان دیده شده که بخشی از آن به ریزگرد و بخشی دیگر به کم آبی و خشکسالی مربوط میشود.
وی افزود: گرد و خاک روی گردافشانی گل درختان تاثیر منفی میگذارد و نه تنها کیفیت تولید بلکه تعداد میوههای خوشه نخیلات را کم میکند زیرا گرد و خاک حامل عناصر شیمیایی سنگینی است که محصول را از بین میبرد.
معلمی تصریح کرد: عارضه خشکیدگی نخیلات در خوزستان شاید فقط مربوط به گرد و خاک نباشد و عوامل دیگری مانند شوری آب به ویژه در رودخانه کارون در بروز این عارضه موثر است زیرا گرد و خاک دورهای است اما شوری آبهای استان همیشه هست و کشاورزان برای آبیاری از آن استفاده میکنند.
این کارشناس باغبانی عنوان کرد: وجود سد گتوند و شوری که در رودخانه کارون ایجاد کرده به نظر من در خشکیدگی نخیلات بیتاثیر نبود. این سد فاجعهای در استان و معادل یک بمب اتمی است که هر آن ممکن است منفجر شود.
وی ادامه داد: سد گتوند از ابتدای تاسیس تاکنون با شور کردن آب رودخانه کارون کشاورزی این حوضه را نابود کرده و از آنجایی که خیلی از نخیلات استان در حاشیه رودخانه کارون هستند نمیتوان وجود این سد را به عنوان عامل زیانبار نادیده گرفت.
پدیده ریزگردها عامل وقوع عارضه خشکیدگی نخیلات
محمد قاسمی نژاد، معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خوزستان نیز در این رابطه گفت: وقوع این عارضه از فروردین سال گذشته در برگ نخلها مشاهده و پس از انجام تحقیقات و بررسیهای لازم نتایج به ستاد بحران استانداری و وزارت جهاد کشاورزی ابلاغ شد.
وی افزود: نتایج تحقیقات نشان داد که خشکیدگی ناشی از پدیده ریزگردها است که این پدیده حاوی مواد سمی و عناصر سنگین است. گرد و خاکهای آلوده وقتی روی برگ درختان مینشیند با جذب رطوبت هوا و یا بارندگی شروع به فعالیت کرده و برگ درختان را از بین میبرند. خسارتی که احتمالی میدهیم بر اثر عارضه خشیدگی درخت خرما رخ دهد، 232 میلیارد تومان است و موجب میشود تا باردهی نخلهای جوان حداقل 2 سال به تعویق بیافتد.
قاسمی نژاد تصریح کرد: این خطر سطح 43 هزار هکتار نخلستان استان را تهدید میکند و با توجه به افزایش غلظت ریزگردها متاسفانه در 2 سال گذشته نخلهای استان در تهدید خشک شدن قرار گرفتند. در حال حاضر حدود 10 لایه از برگها از بین رفته و با توجه به اینکه برای تولید یک خوشه خرما حداقل به 7 برگ نیاز است، این عارضه خطر جدی محسوب میشود.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خوزستان ادامه داد: خسارت مستقیم به محصول و میوه نخل و تبدیل خرمای درجه یک به درجات پایین از خسارتهای دیگر این عارضه است. نابودی برگ درختان خرما یکی از موارد دیگر است که باعث کاهش سطح سبز، عملیات فتوسنتز و در نهایت کاهش عملکرد در واحد سطح میشود.
به گفته نخلداران این عارضه از دو سال گذشته در نخلستانها مشاهده و به سازمان جهاد کشاورزی گزارش شد اما تاکنون پاسخی دریافت نشده و اقدامی برای مبارزه با آن صورت نگرفته است. نخلداران با هرس کردن برگ نخل مقداری مقابله کردهاند اما این کار در بلندمدت نابودی نخل را به دنبال دارد.
سطح زیرکشت نخیلات خوزستان 43 هزار هکتار است که سالیانه 190 هزار تن تولید دارند. 50 درصد صادرات خرمای کشور از خوزستان است و وقوع هر پدیده و مشکلی در روند تولید این علاوه بر ایجاد خلل در معیشت کشاورزان خوزستانی، تبعات ملی نیز به دنبال دارد که لازم است بیش از پیش برای حل مشکلات بخش کشاورزی به ویژه تولید خرما این محصول استراتژیک، تدابیری اندیشید.
گزارش از فاطمه خاکجسته، خبرنگار ایسنا، منطقه خوزستان