گزارش یک ناهنجاری

ساپورت پوشی در بین چه بخشی از اقشار جامعه رایج است؟

ساپورت‌ها از کجا آمدند، چرا آمدند، چرا هستند؟

به راستی پدیدهٔ ساپورت پوشی و به عبارت دیگر جوراب شلواری چیست و از کجا به جامعه ما نفوذ کرده و چرا برخی از زنان از این پوشش استفاده می‌کنند و رویکرد دولت در این موضوع چه بوده است؟ مدت‌ها است که «ساپورت»، کالایی که ایرانیان در گذشته‌ای نه‌چندان دور، عنوان «جوراب‌شلواری» را بر آن می‌نهادند، مد شده است.

سرویس جامعه شفاف: در سال‌های اخیر لباس‌هایی در کشور در بین گروهی از بانوان رایج شده که هرگز در شأن زنان و دختران ایرانی و در شأن جمهوری اسلامی ایران که مبنای قوانین این کشور بر اساس آموزه‌های دین مقدس اسلامی است، نیست. در این بین چیزی که بسیار به چشم می‌آید به گونه‌ای که حتی رسانه‌های نظیر فرانس ۲۴ و شبکه العربیه و الجزیره به بحث و بررسی و شیوع آن در ایران پرداخته‌اند، پدیده‌ای تحت عنوان ساپورت پوشی در بین گروهی از زنان جوان در کشور و بخصوص در کلانشهری چون تهران می‌باشد. اهمیت این موضوع و زیر سئوال رفتن هنجارهای پوششی در این قضیه آنقدر جدی شده که برخی از علما از تریبون‌های خاص از جمله، تریبون نماز جمعه نسبت به گسترش و شیوع بیش از پیش ساپورت پوشی در بین بانوان هشدار داده‌اند. 

به راستی پدیدهٔ ساپورت پوشی و به عبارت دیگر جوراب شلواری چیست و از کجا به جامعه ما نفوذ کرده و چرا برخی از زنان از این پوشش استفاده می‌کنند و رویکرد دولت در این موضوع چه بوده است؟ مدت‌ها است که «ساپورت»، کالایی که ایرانیان در گذشته‌ای نه‌چندان دور، عنوان «جوراب‌شلواری» را بر آن می‌نهادند، مد شده است. 

با نگاهی به گزارش سیاحان اروپایی که در دوره صفویه و قاجاریه و پهلوی به ایران سفر کرده و گزارش‌هایی از اوضاع اجتماعی ایران در این اعصار بدست می‌دهند، می‌توان به ترسیمی از پوشش زنان در این ادوار پرداخت. با سیری در لابه‌لای تصاویری که این سیاحان از این ادوار ارائه داده، به نظر می‌رسد برخی این برداشت را کرده‌اند که شلوار‌هایی نظیر ساپورت در بین زنان در دوره قاجاریه مرسوم بوده است. واقع امر خلاف این است چرا که اگر به محتوای سفرنامه‌ها نگاه کنیم، تمام سفرنامه‌های غربی‌ها در این دوره‌ها، زنان را به علت داشتن حجاب‌های سنگین که گاهی چشم‌های آن‌ها فقط از سوراخ‌های روبند‌ها دیده می‌شود، به تمسخر می‌گیرند تا به برسد به اینکه در این جامعه پوشیدن شلوارهای که اندام زنان را نشان می‌دهد به تن کرده باشند. 

با این حال با نگاهی به تصاویری که این سیاحان ارائه داده‌اند می‌تواند به نوعی شلواری اشاره کرد که تا حدودی تنگ ولی بسیار ضخیم در بین زنان دوره قاجاره مرسوم بوده است؛ که البته این شلوار‌ها در محیط خانه قابل استفاده بوده است. برخی از کار‌شناسان امور اجتماعی معتقدند که نباید با این پدیده یعنی ساپورت پوشی و پدیده‌های از این دست برخورد جدی داشت یا از این موضوع احساس نگرانی کرد. این گروه معتقدند در واقع رشد شهرنشینی و صنعتی شدن جامعه اقتضائاتی دارد که یکی از آن‌ها رواج پوشش‌های مختلف در جامعه است که به مرور به تعادل در جامعه می‌رسد و افراط و تفریط آن کاهش می‌یابد. البته این موضوع با واکنش گروه‌های دیگری مواجه شده است. 

در مقابل، عده‌ای که عمدتا بر مبنای هنجار‌ها و ارزش‌های دینی به این موضوع می‌نگرند بر این باورند؛ ساپورت‌پوشی یا‌‌ همان جوراب شلواری نوعی بدپوششی و تبلیغ برهنگی در جامعه اسلامی است که پیامدهای بسیار منفی می‌تواند در بین گروه‌های مختلف داشته باشد. اما سئوال این است که ریشه این مسئله در کجاست؟ به نظر می‌رسد چندین مسئله در این موضوع دخالت دارد که باید به صورتی مفصل مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرند. 

اولین موضوع، بحث هجمه‌های فرهنگی است که از طریق رسانه‌های مختلف بخصوص شبکه‌های ماهواره‌ای مدیریت می‌شود. آنچه از این رسانه‌ها که عمدتا وابسته به پایگاه‌های معاند با نظام مقدس انقلاب اسلامی هستند، مشاهده می‌شود، ترویج بی‌بندوباری و برهنگی در جامعه ایران می‌باشد. اگر به دقت به برنامه‌های برخی از شبکه‌های ماهواره از جمله شبکه‌های متعلق به بهاییت نظیر من و تو و شبکه‌ای که توسط یکی از خوانندگان مقیم لس آنجلس مدیریت می‌شود، بیننده بدون اینکه متوجه شود هر روز زنان جوان در این شبکه‌ها با پوشش‌های نامناسب از جمله ساپورت تنگ و چسبان و رنگی که کاملا پوست بدن این‌ها دیده می‌شود، ظاهر می‌گردند. در حالی که بیننده متوجه این مسئله نیست که بزودی شیفته این نوع از پوشش می‌شود و کم کم زمینه برای شیوع این نوع از پوشش در جامعه آماده می‌شود. در اینجاست که این شبکه بهایی رسالت خود را انجام داده است. 

آیا همه علل این معضل به همین مورد شبکه‌های ماهواره‌ای بر می‌گردد؟ خیر. اتفاقا یکی از عمیق‌ترین علل به مباحث درون کشور بر می‌گردد. با نگاهی به کالاهایی که در داخل کشور تولید می‌شوند یا از خارج کشور وارد می‌شوند، متوجه می‌شوید که عمدتا برای تهیه آن‌ها باید هزینه گزافی پرداخت و گا‌ها هیچ کیفیت یا تنوع خاصی هم ندارند. در حالی که ساپورت‌هایی که امروزه در مغازه‌های تهران یا خیابان‌های شهر‌ها می‌بینید از یک تنوع بسیار زیاد برخوردارند که در مقابل قیمت بسیار پایین‌تر نسبت به شلوار‌های دیگر دارند. برخی از فروشندگان قیمت این نوع ساپورت‌ها را بین ۱۵ هزار تا ۲۵ هزار تومان اعلام می‌کنند. بنابراین کیفیت پایین کالا‌ها، قیمت‌های گزاف و تنوع پایین یکی دیگر از علل گرایش برخی از زنان جامعه به استفاده از این نوع پوشش می‌باشد. 

بار دیگر موضوع را از زوایه درونی بررسی کنیم. سالانه چند نمایشگاه در کشور بزرگ می‌گردد که به تبلیغ الگویی از پوشش زنان با آرمان‌های ایرانی و اسلامی بپردازد؟ آیا این نمایشگاه‌ها در همه جای کشور برگزار می‌گردد؟ آیا لباس‌های ارائه شده از تنوع لازم برخوردار است؟ آیا از این نمایشگاه‌ها که گاهی در تهران برگزار می‌شود اگر دیدن کرده باشید، آیا با این قیمت‌هایی که بر روی لباس‌ها زده شده، عملا امکان خرید وجود دارد؟ 

به نظر جواب همه این سئوال‌ها منفی می‌باشد. در حالی که بسیاری از مسئولین از وجود این نوع پوشش در جامعه راضی نیستند و اظهار گلایه دارند، باید از آن‌ها پرسید آیا برای اولین بار این ساپورت‌ها در داخل کشور تولید شده یا از کشورهای دیگر وارد شده‌اند؟ جواب این سئوال کاملا واضح است که برای اولین بار این اجناس از طریق گمرک‌های مرزی کشور از کشور ایتالیا و نه اینکه یک دفعه از آسمان بر زمین افتاده باشد، وارد این کشور شده‌اند و در ادامه به دنبال استقبالی که در بین برخی از زنان با پوشش انجام شد گروهی از تولید کنندگان که صرفا به فکر منافع خود هستند به تولید اجناسی از این دست پرداختند. نرخ این کالا نیز متفاوت است؛ از حدود ۱۵ هزار تومان تا ۲۰۰ هزار تومان که برای نمونه‌های مرغوب آن قیمت‌گذاری شده است. 

از طرف دیگر برخی از کار‌شناسان معتقدند یکی از علل شیوع پدیده ساپورت پوششی در کشور و پدیده‌های مشابه به مسائل هویتی بر می‌گردد که برخی از افراد درباره جایگاه اجتماعی و هویت افردی و اجتماعی خود دچار مشکل شده است و به نوعی دچار از خودبیگانی شده است که تا زمانی که نتوانیم به مشکلات او از این دست پاسخ بدهیم شاهد این نوع پدیده‌ها خواهیم بود. 

در همین راستا باید به این نکته هم اشاره کرد که امروزه در جامعه کسانی که از این نوع پوشش‌ها استفاده می‌کنند به نوعی گروه‌هایی را تشکیل می‌دهند؛ در داخل گروه با هم راه می‌روند یا یکدیگر رفت و آمد می‌کنند و به نوعی یکی از پیوندهای آن‌ها در این گروه‌ها و متینگ‌ها، پوشش‌های از این دست می‌باشد. 

در کنار این علل فوق برخی دیگر که نگاه بسیار سطحی به قضایای اجتماعی دارند، بر این اعتقادند که معمولا پوشش‌هایی از این دست در فصل‌های گرم شایع می‌شود و از این نباید زیاد نگران شد و با پایان فصل گرما این پوشش هم کنار گذارده می‌شود که بنظر می‌رسد نگاه بسیار سطحی می‌باشد. آیا می‌شود به دلیل گرما در جامعه هنجار‌ها را زیر پا گذاشت؟ آیا می‌شود به علت گرما لخت و عریان در جامعه راه رفت؟ 

نکته دیگری که بسیار قابل تأمل در این مورد وجود دارد این است که آیا ساپورت پوشی در بین چه بخشی از اقشار جامعه رایج است؟ با نگاهی به آن بخشی از زنان و دختران جامعه که از این پوشش استفاده می‌کنند، معلوم می‌گردد که بطور تقریبی در بین خانواده متوسط به بالا و بخصوص در بین خانواده‌های مرفه، پوشش‌های از این نوع بسیار رایج می‌باشد. همچنین در بین خانواده‌ها و افرادی که علقه‌های مذهبی در خود فرد و خانواده فرد بسیار ضعیف می‌باشد. 

در جمع بندی از آنچه گفته شد، باید گفت که ساپورت پوشی در جامعه ایران در بین گروهی از زنان، با تبلیغ رسانه‌های معاند نظام انقلاب اسلامی کلید خورده است و در ادامه مسیر برخی در داخل خواسته یا نخواسته در این مسیر حرکت کرده یا زمینه رشد آن را تسهیل کرده‌اند. پدیده‌هایی از این نوع، بنیان خانواده‌های ایرانی را نشانه گرفته که در وهله اول انتظار می‌رود خانواده و در وهله دوم بر مسئولیت واجب است که از کیان خانواده و جامعه صیانت کنند.