خوزنیوز: هر روز اخبار قتل ها در خوزستان را از این طرف و آن طرف می شنویم؛ آنقدر این اخبار را شنیده ایم که دیگر برایمان عحیب نیست یک روز
دعوا بر سر زمین جان هفت نفر را بگیرد، روز دیگر بر سر
یک جفت دمپایی دو نفر آدم کشته شوند و یک روز هم
فردی به خاطر اختلافات معمول خانوادگی پدر و دو فرزندش را بکشد. هیچ کس شوکه نمی شود؛ شاید حتی وقوع قتل بخاطر موضوع کوچکی چون دمپایی پوزخندی بر لب ما که به خشونت عادت کرده ایم بنشاند.
آماری که توسط مسئولین استانی تایید نمی شود می گوید خوزستان در بین استان های کشور پس از سیستان و بلوچستان بیشترین تعداد قتل های ناموسی را دارد. این آمار و این وقایع تلخ ما را بر آن داشت تا با تعدادی از مسئولین و کارشناسان پیرامون قتل های خانوادگی صحبت کرده و دلیل این وقایع تاسف بار را جویا شویم. پایگاه خبری خوزنیوز قصد دارد از این پس بیشتر به چندوچون این وقایع بپردازد و از نظرات و مطالب خوانندگان نیز پیرامون موضوع قتل های خانوادگی استقبال می کند.
توسل به قانون به جای کشتن همدیگر
فرجاله خبیر، معاون سیاسی اجتماعی استانداری خوزستان در گفت و گو با خبرنگار خوزنیوز به نقش اطلاع رسانی در پیشگیری از این قتل ها اشاره کرد و گفت: اگر سطح فرهنگ عمومی در استان ارتقا یابد و افراد بیاموزند که در موقع اختلاف با یکدیگر به جای اقدام مستقیم، به قانون متوسل شوند، آمار این قتل ها کاسته می شود.
وی افزود: اقداماتی که در جهت فرهنگ سازی انجام داده ایم عبارت است از برگزاری مانور، نشست و کارگاه و نیز توزیع بروشور؛ ما در این برنامه ها به گروه های سنی مختلف توجه می کنیم.
معاون سیاسی اجتماعی استاندار گفت: در هریک از موارد اخیر قتل در خوزستان، انگیزه ها و دلایل مختلفی دخیل است و گاهی در یک اختلاف درون خانوادگی، کاری از دست کسی برنمی آید؛ به عنوان مثال در واقعه ی قتل رامهرمز، اختلاف ملکی چندساله ای بین چند نفر وجود داشته که در نهایت با برنامه ریزی قبلی هفت نفر به قتل رسیدند.
وی ادامه داد: قتل هایی که در خوزستان رخ داده موردی اند و نمی توانیم این موارد را به روند وقوع قتل در استان تعمیم دهیم.
خبیر یادآور شد: متاسفانه دستگاه هایی که در حوزه فرهنگ سازی مسئولیت دارند از انسجام کافی برخوردار نیستند و شاید اگر این انسجام وجود داشت هم اکنون مشکلات کمتر بود؛ در امر فرهنگ سازی باید کاری کنیم که افراد با قوانین و مقررات آشنا بوده و مسئولیت پذیر باشند و این موضوع در برنامه های فرهنگی ما در مهدکودک ها و مدارس مورد توجه قرار می گیرد.
فرهنگ، مشوق خشونت
برای روشن شدن ابعاد دیگر ماجرا و بررسی این موضوع از دیدگاه تخصصی و روان شناختی، با دکتر یداله زرگر، روان شناس و عضو هیئت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز گفت و گویی داشتیم. دکتر زرگر تاکنون تحقیقات مختلفی را پیرامون قتل و عوامل آن در استان خوزستان انجام داده است.
یداله زرگر گفت: قتل خانوادگی به نوعی از قتل گفته می شود که در آن قاتل و مقتول با یکدیگر نسبت خانوادگی داشته باشند که در آن عوامل زیادی از جمله عوامل روانی، اجتماعی و فرهنگی، دخیل است.
وی عنوان کرد: یکی از عواملی که وقوع این قتل ها را تشدید می کند مصرف مواد مخدر صنعتی است که میزان خشونت کنترل نشده را افزایش می دهد و محدود به خوزستان نیست و در همه جای کشور وجود دارد.
این مدرس دانشگاه افزود: تاثیر مخربی که مواد مخدر صنعتی بر افراد می گذارد در همه افراد یکسان نیست و ممکن است زمینه های دیگری چون ضعف اعتقادات مذهبی، سستی ارتباطات عاطفی با خانواده و ضعف مهارت های فردی همچون مدیریت خشم احتمال ارتکاب قتل را در مصرف کننده افزایش دهد.
زرگر به تاثیر جنگ تحمیلی بر سلامت روانی افراد اشاره کرد و گفت: تاثیر سوء جنگ تنها به کسانی وارد نشده که در معرض ترکش ها بوده اند؛ گاهی حتی این تاثیرات در نوه ی فردی که از جنگ آسیب دیده و به خارج از خوزستان مهاجرت کرده است نیز دیده می شود.
وی افزود: یکی دیگر از آسیب های جنگ، تغییرات فرهنگی در خانواده هایی است که با وقوع جنگ اقدام به مهاجرت کرده اند و به طور مثال از یک روستا خارج شده و در حاشیه شهر دیگری ساکن شده اند؛ این افراد به نوعی هویت اصلی خود را از دست می دهند و فرهنگ محل زندگی جدید را نیز به طور کامل نمی پذیرند و همین باعث به وجود آمدن مشکلاتی در آنان می شود.
زرگر تاکید کرد: در برخی از افرادی که مرتکب قتل می شوند، در سنین پایین کودکی رابطه عاطفی مناسبی میان والدین و کودک شکل نمی گیرد و متاسفانه این دسته از والدین، ابراز محبت به کودک از طریق نوازش، بازی و سوال و مشورت با کودک را به جای آن که یک ضرورت بدانند، نوعی رفتار لوس و متظاهرانه فرض می کنند.
عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز بیان کرد: علاوه بر عوامل ذکر شده، نوعی از اختلال روانی به نام اختلال هذیان در وقوع قتل های خانوادگی موثر است؛ در این اختلال که عموما مردم آشنایی کمتری با آن دارند، فرد مبتلا با آن که در محل کار خود و در جامعه دارای رفتار عادی است، در خانه در حد هذیان نسبت به همسر یا خویشاوند خود بدبینی یا سوءظن دارد.
وی عوامل فرهنگی را از جمله عوامل مهم موثر در وقوع قتل های خانوادگی دانست و افزود:
گاهی یک رفتار خاص مثل خشونت با همسر نه تنها از سوی فرهنگ جامعه نکوهش نمی شود، بلکه در قالب تعصب و غیرت تفسیر شده و مورد تشویق قرار می گیرد؛ در نتیجه فرهنگ می تواند رفتار خشونت آمیز را تقویت کند یا آن را پنهان نگه دارد.زرگر یادآور شد: مهم ترین اقدامی که به منظور کاهش قتل های خانوادگی باید انجام شود، تحقیق و اموزش است و امر آموزش تنها در محدوده دانشگاه ها کافی نیست، بلکه باید برای افراد در معرض خطر ارائه شود. در مرحله بعد باید در قوانین کیفری کشور تجدیدنظر شود.
زرگر هم چنین گفت: در ارتکاب قتل، مجموعه عوامل باهم در نهایت منجر به وقوع این حادثه می شود و تعیین میزان تاثیرگذاری هریک از این عوامل نیازمند تحقیقات ویژه است؛ شاید دلیل این که قتل های خانوادگی در خوزستان نمود بیشتری دارد آن باشد که یکی از عوامل مطرح شده نقش پررنگ تری را ایفا می کند.
این مدرس دانشگاه در چایان خاطرنشان کرد: بهتر است آمار مربوط به قتل در استان را از حالت محرمانه خارج کنیم تا افراد، بیشتر احساس مسئولیت کنند؛ برخی از مسئولین چندان تمایلی ندارند که این موضوعات مطرح شود چرا که نخستین کسی که باید در زمینه این وقایع پاسخگو باشد خودشان هستند.
استفاده از سلاح غیرمجاز در خوزستان کم شده است
در گام بعدی با معاون اجتماعی نیروی انتظامی خوزستان گفت و گو کردیم که از آمار سخن نمی گوید و نتایج آسیب شناسی را منحصر به اتاق های فکر می داند نه رسانه ها؛ او به چند سوال درباره قتل های خانوادگی و وجود اسلحه های غیرمجاز در دست شهروندان پاسخ می گوید.
رحمان موسوی گفت: از جمله اقداماتی که برای تحویل گرفتن اسلحه های غیرمجاز انجام دادیم عبارت است از بیان هشدارها و تذکرات لازم و معرفی صدمات جبران ناپذیری که در نتیجه در دست داشتن سلاح ها به شهروندان وارد شده، اقدامات سلبی و درنظر گرفتن جرایم سنگین برای حمل سلاح غیرمجاز، برگزاری همایش های ملی و استانی. از آن جا که بزرگان عشایر و مردمان شهر و روستا افراد فهیم و روشنی هستند در سال های اخیر استفاده از سلاح غیرمجاز در استان کاهش پیدا کرده است.
وی ادامه داد: ترویج فرهنگ خودباوری و نه گفتن به پیشنهادهای نامتعارف و مقابله با احساسات درونی در بین کودکان و نوجوانان از جمله راهکارهای مقابله ای هستند که در نشست های علمی و کارگاه های آموزشی مورد تاکید قرار می گیرد.
معاون اجتماعی نیروی انتظامی خوزستان یادآور شد: در زمینه آموزش در مدارس، نیروی انتظامی دارای برنامه آموزشی دقیق و زمان بندی شده ای است مه بر حسب مناطق مختلف شهر و آسیب های بالقوه این مناطق متفاوت است.
موسوی آموزش را روند زمان بری توصیف کرد و گفت: ممکن است ازکارهایی چون آموزش در مدارس نتایج زودبازدهی کسب نکنیم، اما هرچه این آموزش را از سنین پایین تر آغاز کنیم در جهت خود نگهداری بیشتر پیش می رویم.