سلام خوزستان
انتشار اخبار سیاسی- اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی خوزستانسلام خوزستان
انتشار اخبار سیاسی- اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی خوزستاناخبار سیاسی و اقتصادی و تحلیل های روز
* بصیرت مطهری
مخالفت عالمانه شهید مرتضی مطهری با جریان التقاطی فرقان تا اندازه‌ای منحصر به فرد بود. کمتر پیش آمد که کسی مانند این عالم بزرگ مبارزه با فرقانی‌ها را جدی بگیرد. هرچند اگر موضوع آن گونه که برای مرحوم مطهری روشن بود، برای دیگران -به‌ویژه روحانیت انقلابی- هم روشن شده بود، قاعدتاً آنها هم همین کار را می‌کردند؛ خیلی از آنها مبارز و زندان رفته و اهل خطر کردن بودند. دیگر روحانیون مبارز و روشنگر انقلابی، هرکدام برای خود مسیری را تعریف کرده بودند و در قالب همان مسیر تعریف‌شده جلو می‌رفتند و لذا برای آنها، این موضوع به اندازه‌ای که برای شهید مطهری حیاتی و حساس شده بود، مطرح نبود.
استاد مطهری به‌شدت نسبت به فرقانی‌گری
حساس بود و در این باره روشنگری می‌کرد
نمونه دیگر چنین تفاوتی، موضوع دکتر علی شریعتی است. آیت‌الله بهشتی مشی متفاوتی نسبت به شهید مطهری در مواجهه با شریعتی داشت. اینکه کدامیک از آنها در این ماجرا حق داشتند، مجال دیگری را برای غور و بررسی نیاز دارد. در شرایط آن موقع، شهید بهشتی چندان به عرصه‌های تفکر و اندیشه ورود نداشت و پیگیر مصالحی بود که به شکلی متفاوت برای مرحوم مطهری مطرح بود. آیت‌الله مطهری همیشه علاقه جدی و سنگینی به فلسفه اسلامی و مبانی فکری گروه‌ها داشت و ذهن جوال ایشان در مباحث فلسفی، به او کمک می‌کرد که آینده‌خوانی کند. در حالی شهید بهشتی بیشتر سرگرم امور مملکتی و سیاسی بود و لذا شاید در این مباحث، عمق کمتری نسبت به استاد شهید داشت.
* آغاز تهدیدهاتهدیدهای فرقان به استاد مطهری از پیش از پیروزی انقلاب آغاز شده بودند. دعوای فکری آیت‌الله مطهری و مرحوم شریعتی از یک سو سبب شد که فرقانی‌های دلباخت دکتر علیه استاد پیام دهند و از همان موع کینه ایشان را در دل بپرورانند و از سوی دیگر هم مبارزه جدی استاد مطهری با التقاط و تحجر، نوک پیکانش را به سوی جریاناتی از این قبیل گرفته بود. فرقانی‌ها تهدید کردند که «اگر به مخالفتتان با ما ادامه بدهید، با شما برخورد فیزیکی خواهیم کرد.» با این همه شهید مطهری احساس می‌کرد وظیفه‌ای بر عهده اوست که باید آن را انجام دهد. استاد بارها برای آنها پیغام فرستاد که بیایید صحبت کنیم، ولی آنها امتناع کردند. مسلماً آنها با این شیوه تفکر، دیر یا زود به راه ترور می‌رفتند.
* نقش هم‌لباسی‌ها در تخریب استاد مطهری
دشمنی‌ها و عداوت‌هایی هم از سوی برخی هم‌لباس‌های شهید مطهری در جامعه پراکنده می‌شد که در تشدید تجری و گستاخی گروه‌هایی مانند فرقان بسیار نقش داشت. علی مطهری، فرزند استاد شهید در این باره می‌گوید:
برخی هم‌لباسی‌های شهید مطهری در
ایجاد فضای ضد ایشان موثر بودند
«یکی از آنها «شیخ علی تهرانی» بود که علناً این کار را می‌کرد و شهید مطهری هم در نامه معروف خود به امام، تلویحاً به این موضوع اشاره کرده‌اند. دیگری آقای «موسوی خوئینی‌ها» بود که در مسجد جوستان علیه ایشان سخن می‌گفت و حتی آیه «یصدون عن سبیل‌الله» را از این حیث که آقای مطهری و آقای مفتح دارند در دانشگاه تدریس می‌کنند، بر آنها تطبیق می‌کرد! گودرزی هم به آنجا رفت و آمد داشته و سخت تحت تاثیر این سخنان بود. عده‌ای از روحانیون سنتی و قدیمی هم به بهانه نقد کتاب‌هایی چون «حجاب» و «خدمات متقابل اسلام و ایران» با شهید مطهری مخالفت می‌کردند.
* مطهری سرمایه‌دار استنفی اشرافیت و تبلیغ زهدنمایی از اصول فرقان بود. به آنها القا شده بود که روحانیون باید به‌سختی زندگی کنند و زندگی معمولی و متعارف انسانی هم برای اینها اشرافی‌گری است! از قضا، یکی از پایه‌های تبلیغات گودرزی درباره شهید مطهری هم، نسبت سرمایه‌داری به ایشان بود که استاد را بابت این مساله خیلی اذیت کردند. در سطح گسترده‌ای تبلیغ می‌کردند که زندگی ایشان، یک زندگی اشرافی است.
با این همه ایشان نسبت به این موضوع چندان توجهی نشان نمی‌داد و متاثر نمی‌شد. این «انحرافات فکری» بود که بیش از هر چیز آیت‌الله مطهری را نگران و متاثر می‌کرد. ایشان معتقد بود که زن و فرزندانش باید تا جایی که امکان دارد، زندگی آسوده‌ای داشته باشند. استاد مطهری از سال 55 و به‌تدریج آغاز به ساخت خانه‌ای کرد که با توجه به شرایط آن موقع خانه بزرگ و خوبی بود اما این منزل به دلیل تعداد فرزندان استاد و همین‌طور جلسات و مراجعات متعددی که ایشان داشت، ضروری بود. نکته مهم این است که در این خانه بزرگ، زندگی تجملاتی وجود نداشت و فرش و وسایل منزل، کاملا معمولی بود.
یکی از دستاویزهای فرقان برای ترور
استاد، تهمت سرمایه‌دار بودن با
استناد به منزل و خودرو ایشان بود.
آن روزها اگر کسی ماشین داشت، به نظر پولدار می‌آمد. ایشان در سال 50، ماشین‌دار شد، تا آن موقع با تاکسی در شهر تردد می‌کرد. علی مطهری می‌گوید:
«من یادم هست که با تاکسی می‌رفتیم و یک وقت‌هایی خانمی بی‌حجاب سوار ماشین می‌شد و کنار ایشان می‌نشست که اصلا درست نبود. پس از خرید ماشین، ایشان هیچ ابایی نداشت که با همان، به میان جمعی برود که تحت تاثیر تفکرات افراطی، این چیزها را نشانه اشرافی‌گری می‌دانستند، چون ایشان به‌شدت از ریا و تظاهر بیزار بود و حتی گاهی مثل ملامتیه، در برابر ریاکاران به گونه‌ای رفتار می‌کرد که شاید دیگران تصور می‌کردند که ایشان خیلی اهل دیانت نیست!»
چنین افکار متحجرانه‌ای در آن زمان در بین طبقات جوان به‌شدت گسترده شده بود و ایده طرفداری از طبقه کارگر و این قسم تعابیر در جامعه ترویج می‌شد. کمونیست‌ها شلوارهای وصله‌دار می‌پوشیدند و این نوع رفتارها در میان بچه مسلمان‌ها هم رسوخ کرده بود. شهید مطهری تفکر عمیقی داشت و تحت تاثیر این فضا قرار نمی‌گرفت؛ اما این رفتارها در شکل‌گیری فکر فرقان تاثیر داشت. اعضای این گروه، اینها را کنار هم می‌گذاشتند و نتیجه می‌گرفتند. وقتی به جوان‌ها می‌گفتند که خانه استاد مطهری در قلهک است و ماشین بنز دارد، برایشان مهم بود.
* از استاد محافظت نمی‌شد
سران «سازمان مجاهدین انقلاب» که آن روزها تازه در حال شکل گرفتن بود و از اتحاد هفت گروه مسلح به پیشنهاد شهید مطهری به وجود آمده بود، دو سه روز قبل از شهادت، به ایشان پیشنهاد حفاظت کرده بودند و استاد نیز پذیرفته بود. با این همه در حالی که مقدمات این کار در شرف انجام بود ترور صورت گرفت. آیت‌الله مطهری چند روز پیش از شهادت خود به برخی از شاگردان خود در قم گفته بود که بعد از قرنی نوبت من است؛ گروه فرقان با من کینه دیرینه دارد.
* جلسه متاعمتاع مخفف کلمات «مکتب تربیتی اجتماعی عملی» و هدف آن هم انجام برخی فعالیت‌های اجتماعی بود که شکل سیاسی نداشت، اما از رنگ و رویی مذهبی برخوردار بود. فعالیت‌های آن غیرعلنی بود و اساسنامه آن هم هیچگاه مکتوب نشد. حتی اعضای متاع هم که گردانندگان این تشکل بودند، تقریباً مخفی و ناشناخته بودند. پس از انقلاب در پی مصاحبه‌های مختلفی که انجام شد، گروهی از اعضای سرشناس «متاع» شناخته شدند که مهمترین آنها مهندس بازرگان، آیت‌الله مطهری، حاج کاظم حاج طرخانی، مهندس سحابی و مهندس تاج بودند. البته افراد دیگری هم بودند که به‌تدریج شناخته شدند.
شهید مطهری در شب شهادت، در حال
بازگشت از جلسه موسسه متاع بود که
به ضرب تیر فرقانی‌ها به شهادت رسید.
کار این مؤسسه انجام یک سلسله فعالیت‌های اجتماعی، بدون سر و صدا و حتی بی‌نام بود و خیلی هم در این راه موفق شد. مثلا شرکت سهامی انتشار، شرکت قلم، انجمن اسلامی مهندسین، انجمن اسلامی پزشکان و انجمن اسلامی معلمین، همه حاصل مؤسسه متاع بودند و خودشان هم نمی‌دانستند که چه کسی بنیانگذار و مؤسس آنهاست. شبی که شهید مطهری برای همیشه دار فانی را وداع گفت و به ضرب گلوله متحجرین به شهادت رسید، در حال بازگشت از یکی از جلسات متاع بود.
* تیری که بر مغز متفکر انقلاب خورد!
موسسه متاع مرتباً از سال 37 جلساتش را تشکیل می‌داد. تا سال 56 و اوایل سال 57 که فعالیت‌های سیاسی شدید شده بود و واقعا فرصتی نبود، این جلسات متوقف شدند. پس از انقلاب، نخستین جلسه متاع در 11 اردیبهشت در منزل مهندس سحابی تشکیل شد. دکتر سحابی و خانواده او در یک مجموعه آپارتمانی در نزدیکی پارک امین‌‌الدوله سکونت داشتند. اتفاقاً آن شب استاد مطهری با حاضران در جلسه، از قول امام خمینی درددل کرد که ایشان از طرف روحانیون سنت‌گرا شدیداً تحت فشار است و یکی از کارهای مهم امام همین بود که در مقابل این نوع فشارها مقاومت کرد.
جلسه به طور عادی برگزار شد. حاضران شام خوردند و ساعت حدود 11 شب بود که جلسه تمام شد. قرار بود آقای حاج‌طرخانی، استاد را با خودرو خودش به منزلشان برساند، چون ایشان آن شب با خودرو خود نیامده بود. در مسیر خانه تا خودرو طرخانی، شهید مطهری با فاصله از همراهان که داشتند مساله‌ای خصوصی را با هم در میان می‌گذاشتند راه می‌رفت. در همین هنگامه، جوانی از طرف جنوب با موتورسیکلت آمد و به استاد رسید. ایشان را به اسم صدا زد. همین که استاد جواب داد، با گلوله به سرش شلیک کرد. شهید مطهری فوراً بر زمین افتاد و گویی در همان لحظه دار فانی را وداع گفت.
همراهان استاد بلافاصله با وحشت و هراس به طرف منزل آقای دکتر سحابی رفتند و آنها را صدا کردند. همه آمدند و آیت‌الله مطهری را سوار خودرو کردند و به بیمارستان بردند. حدود 11 شب دکتر سحابی به منزل استاد خبر داد. گفته بود امشب آقای مطهری در منزل ما می‌مانند. همسر استاد اما بو برده بود: «راستش را بگویید، ترور شده‌اند؟» دکتر سحابی گفته بود تیر به کتفشان خورده و مجروح شده‌اند و ایشان را به بیمارستان برده‌اند.
همسر و فرزندان استاد مطهری به‌سرعت به بیمارستان طرفه رفتند. هنوز گمان می‌کردند که ایشان مجروح شده‌اند. پس از چند دقیقه خانواده آقای سحابی آمدند و به آنها تسلیت گفتند! معلوم شد استاد مرتضی مطهری به شهادت رسیده‌اند. گروه فرقان اعلامیه‌ای منتشر کرد که روی یک برگه زرد رنگ با خط قرمز نوشته بود «فرقان» و در زیر آن با خط سیاه و تایپ شده نوشته بود: «خیانت شخص مرتضی مطهری در به انحراف کشاندن انقلاب توده‌های خلق بر همه روشن بود، لذا اعدام انقلابی نامبرده انجام پذیرفت».
یکی ار دلایل محکومیت استاد برای ترور از سوی
فرقان، همکاری با رژم طاغوت عنوان شد
* دلایل ترور
فرقانی‌ها در اعلامیه‌ای که پس از شهادت آیت‌الله مرتضی مطهری منتشر کردند، «دلایل محکومیت مطهری» را چنین اعلام کردند:
1. همکاری با رژیم طاغوتی قبلی؛
2. همکاری با رژیم ضدتوحیدی فعلی ... و طراحی سیاست‌های دیکتاتوری آخوندیسم؛
3. مفسد فی‌الارض؛
4. بدعت‌گذاری در دین و جعل اصطلاح دروغین «ماتریالیسم منافق»؛
5. کوشش برای بازسازی ارتش ضدملی؛
6. سکوت در برابر کشتار وحشیانه خلق مسلمان کرد، ترکمن صحرا و ... توسط ارتش.
البته از این ادعانامه به‌خوبی روشن می‌شود که نظام دموکراتیک غیر دیکتاتوری که این قوم اعتقاد داشتند چه مفهومی دارد. در این آرمانشهر، مدعی و قاضی و مجری یک نفر بود که با تشخیص خود حکم اعدام صادر می‌کرد و پس از اجرا توسط عناصر فریب‌خورده خود، اعلامیه نهایی و متن ادعانامه را هم خود می‌نویسد و منتشر می‌سازد!
شهادت استاد مطهری، از مواردی بود
که حضرت روح‌الله (رحمة‌الله‌علیه) را
بسیار اندوهگین و متاسف کرد
* پاره تن روح خدا
مرحوم حاج سید احمد خمینی، نقل می‌کنند: «امام در هیچ حادثه‌یی از حوادث انقلاب، این مقدار ناراحت نشدند. آن شب در منزل دامادشان آقای اشراقی بودند. صبح، ما مانده بودیم که این خبر را چگونه به امام بدهیم چون از علاقه ایشان به استاد مطلع بودیم. با مقدمه‌چینی‌های زیاد خبر را به امام دادیم. امام منقلب شدند و دستشان را محکم به محاسنشان می‌کشیدند و می‌فرمودند: مطهری، مطهری، مطهری....»
وی در جریان این سفر با مقامات بلند پایه نظامی و سیاسی این کشور ملاقات داشته و بازدید از برخی از مراکز نظامی و فضایی این کشور از دیگر برنامه های هیئت عالی رتبه دفاعی کشورمان محسوب می شود که این مراکز شامل تیپ 196 نیروی زمینی، لشکر 24 نیروی هوایی و یک مرکز فضایی بوده است.
نگاهی به برنامه بلندپروازانه فضایی چین
اما بد نیست در ابتدا نگاهی کوتاه و گذرا به برنامه فضایی این کشور داشته باشیم. برنامه فضایی چین در حقیقت بر پایه برنامه موشکهای بالستیک این کشور و از سالهای میانی دهه 1950 آغاز شد. در زمان جنگ کره و با دخالت چین کمونیست در این جنگ به نفع کره شمالی، آمریکا چین را به استفاده از سلاح اتمی تهدید کرد و این مسئله مائو اولین رهبر چین کمونیست را متوجه خطر موجود کرد.
چینی ها از سال 1955 فعالیت خود را برای ساخت سلاح های اتمی و همچنین موشکهای بالستیک آغاز کردند. در ابتدا و با توجه به روابط گرم بین دو غول جهان کمونیسم یعنی چین و اتحاد جماهیر شوروی سابق، دانشجویان چینی به شوروی سفر کرده و در امور مربوط به طراحی و هدایت موشک های بالستیک آموزش دیدند.
در حقیقت در ابتدا قصد چینی ها ساخت موشکهای بالستیک مجهز به سر جنگی اتمی برای بازدارندگی در برابر آمریکا بود. با بالا گرفتن رقابت فضایی بین آمریکا و شوروی سابق در دهه 1960 میلادی، چین نیز به دنبال این رفت که به عنوان یک کشور تاثیر گذار در این رقابت سهمی داشته باشد.
اما در 1960 روابط گرم دو قدرت بلوک شرق سرد شده و حتی در مراحلی تا یک رویارویی کامل نظامی نیز پیش رفت. از اینجا به بعد چین به تنهایی و با تکیه بر توان بومی برنامه فضایی خود را پیش برد. چین از موشکهای بالستیک سری DF خود به عنوان پایه ای برای طراحی و ساخت ماهواره برها استفاده کرده است و سری راکت های ماهواره بر چین با عنوان "لانگ مارچ" از ابتدا بر پایه موشکهای بالستیک این کشور قرار داشت.
در 24 آوریل 1970 میلادی اولین ماهواره چینی با موفقیت در مدار قرار گرفت. این ماهواره که "دانگ فنگ هانگ" به معنای "شرق، سرخ است" بود که ماهواره ای مجهز به گیرنده و فرستنده رادیویی بوده و به مدت 26 روز به دور زمین گردش کرد.
نمونه اولین ماهواره ساخت چین
چین در سالهای بعد فرستادن انواع ماهواره ها با کاربردهای گوناگون به فضا را ادامه داد. 20 نوامبر 1999 یکی از روزهای تاریخی برای صنعت فضایی چین بود. در این روز و در پنجاهمین سالگرد تاسیس چین کمونیست، این کشور موفق شد تا اولین ماموریت فضایی سرنشین دار خود را با موفقیت به انجام برساند و تبدیل سومین کشور در جهان شود که توانسته به صورت مستقل انسانی را به فضا بفرستد.
نگاهی به مرکز فرماندهی فضایی چین
در سالهای 2007 و 2012 میلادی توان فضایی چین با پرتاب ماهواره های سری Chang'e 1 و 2 افزایش یافت. این 2 ماهواره به دوره کره ماه گردش کرده و تصاویری را از سطح این قمر زیبای کره زمین مخابره کردند. اما این Chang'e3 بود که در 14 دسامبر 2013 بر روی سطح کره ماه فرود آمد و موفقیت دیگری را برای چین رقم زد.
فرود ماه نورد چینی روی سطح ماه
اما مرکز کنترل و فرماندهی هوافضای پکن که در منطقه حاشیه شمال غرب پایتخت چین واقع شده است در حقیقت مرکز کنترل و فرماندهی این پرتاب ها می باشد.
برنامه های فضایی چین خصوصا پرتاب های اشاره شده در بالا تماما در این مرکز رصد می شود. کشور چین در حال حاضر برنامه گسترده ای برای حضور در فضا دارد که از آن میان می توان به راه اندازی یک ایستگاه فضایی مستقل اشاره کرد.
مرکز فرماندهی فضایی چین
این کشور در حال حاضر دارای 6 شهر فضایی، 4 مرکز پرتاب ماهواره، 6 فروند کشتی ردیابی ماهواره و مراکز متعدد ردیابی و دریافت داده از ماهواره های خود می باشد. چین همچنین برنامه هایی برای راه اندازه ای سامانه مکان یابی جهانی بومی خود شبیه به جی پی اس آمریکایی را نیز در دستور کار دارد و البته باید متذکر شد که فعالیت کلیه ماهواره ها و برنامه های فضایی این کشور از مرکز مورد نظر صورت می گیرد.
مرکز فرماندهی فضایی چین
حضور هیئت ایرانی در مرکز دفاع از حریم هوایی پکن
اما مکان مهم دیگری که امروز مورد بازدید سردار دهقان و سایر مسئولان وزارت دفاع قرار گرفت، لشکر 24 نیروی هوایی چین بود. این یگان که تحت امر فرماندهی ناحیه نظامی پکن می باشد یکی از یگان های هوایی می باشد که وظیفه دفاع از حریم هوایی پایتخت چین را برعهده دارد.
در سالهای گذشته این یگان به جنگنده های سری J-8 مجهز بود. این جنگنده در حقیقت اولین تلاش جدی چین در زمینه ارتقاء ناوگان جنگنده های اف 7 خود که در حقیقت کپی میگ های 21 روس بود به حساب می آمد. این جنگنده امروزه نیز در نقش های گوناگون مثل رهگیر، حمله به اهداف زمینی و دریایی و همچنین شناسایی همچنان در خدمت است.
جنگنده های جی 10 متعلق به لشکر هوایی 24 ارتش چین
اما از چند سال قبل تحویل جنگنده های معروف J-10 چینی به این یگان آغاز شد. این هواپیمای رزمی ساخت چین اولین نشانه واقعی برای بسیاری از کارشناسان بود تا چین را به عنوان یک پتانسیل ویژه در صنعت هوایی جهان بشناسند.
استفاده از رادار و سامانه های جنگ الکترونیک پیشرفته، قدرت مانور بالا، حمل تسلیحات به روز هوا به هوا و هوا به سطح همگی از این جنگنده یک هواپیمای رزمی مناسب ساخته است. در حال حاضر علاوه بر یگان های رزمی، تیم نمایش هوایی آکروجت نیروی هوایی چین نیز تحت امر این یگان فعالیت می کند. این گروه نیز به هواپیماهای J-10 مجهز شده است.
J 10 متعلق به تیم نمایش هوایی
البته چینی ها برنامه ای برای تولید مدل پیشرفته تر این هواپیما با عنوان J-10B را نیز دارند که در این مدل از تجهیزات بومی بیشتری نیز استفاده شده است. علاوه بر تاثیرات مهم و قابل توجه این بازدید در مشخص شدن عمق همکاری های دفاعی ایران و چین، می توان امیدوار بود همکاری های کشورمان با این ابرقدرت نظامی در عرصه های مختلف از جمله هوایی گسترش پیدا کند.
به گزارش عصر ایران، رحیم صفوی به تازگی در مراسمی در اصفهان گفته بود: خط دفاعی ما دیگر شلمچه نیست، مرز دفاعی ما جنوب لبنان با اسراییل است و عمق دفاع استراتژیک ما تا کنار مدیترانه و بالای سر اسراییل رسیده است.
مطبوعات لبنان نوشته اند: نمایندگان منتقد از دو جناح 14 مارس (به رهبری حزب حریری و نزدیک به غرب) و 8 مارس (به رهبری حزب الله و نزدیک به ایران) هستند.
"محمد کباره" نماینده غرابگرای پارلمان و عضو فراکسیون المستقبل (به رهبری حریری) ضمن سکوت درباره مداخلات آمریکا و عربستان سعودی به سخنان صفوی اعتراض کرد.
او بدون اشاره به کمک های ایران برای آزادسازی جنوب لبنان مدعی شد: تهدید، بزرگ است و خطر و تهدید، آتش گرفتن منطقه ساحلی دریای مدیترانه است.
وی اضافه کرد: بله. ژنرال یحیی رحیم صفوی اعلام کرد که مرزهای غربی ایران در مرز عراق نیست بلکه این مرز به جنوب لبنان می رسد.
این نماینده لبنانی ادامه داد: از دولت لبنان انتظار می رود سفیر ایران در بیروت را احضار و مخالفت لبنان با سخنان صفوی را اعلام کند. دولت لبنان باید در واکنش به سخنان صفوی، یادداشت اعتراض آمیزی را به شورای امنیت سازمان ملل متحد و اتحادیه عرب ارسال کند.
کباره تاکید کرد: دولت لبنان باید این اقدام را انجام دهد تا اسرائیل نتواند با استفاده از اظهارات مقامات ایرانی در خاک لبنان، به مقابله با ایران بپردازد.
وی افزود: امپراتوری ایران خواهان اشغال ساحل لبنان است و ما چقدر درباره خطر ایران برای نفت و منابع طبیعی لبنان هشدار بدهیم.
"نعمت الله ابی نصر" دیگر نماینده پارلمان لبنان و عضو فراکسیون تغییر و اصلاح (به رهبری میشل عون هم پیمان حزب الله لبنان) نیز در این باره گفت: این برای بار دوم است که از ژنرال ایرانی یحیی رحیم صفوی سخنان تحریک آمیز و ناقض حاکمیت لبنان مطرح می شود.
وی افزود: لبنان بر استقلال و آزادی تصمیم گیری و حاکمیت بر سرزمینش پافشاری می کند. لبنان از بهترین روابط با ایران استقبال می کند ولی نمی پذیرد که خاکش در جنوب یا بیروت مرزهای دفاعی ایران باشد. این همان موضوعی بود که ما در روابطمان با سوریه از آن شکوه می کردیم.
ابونصر از صفوی خواست حرف خود را پس بگیرد و آن را "اشتباه در بیان مطالب" اعلام کند.این نماینده لبنانی اضافه کرد: صفوی به زبان دیپلماتیک استوار بر احترام متقابل ایران و لبنان به حاکمیت یکدیگر و تقویت همکاری برپایه منافع مشترک میان یکدیگر بازگردد.
به گزارش عصرایران به نقل از ایسنا؛ محمد جواد ظریف که برای پاسخگویی به سوالات نمایندگان در جلسه علنی صبح امروز سه شنبه مجلس شورای اسلامی حاضر شده بود، اظهار کرد: سوال و نظارت ، حق و وظیفه‌ی نمایندگان است پاسخگویی در چارچوب مصالح و منافع ملی وظیفه‌ی من و همکارانم در هیات دولت است.
وی افزود: حساسیت نمایندگان به وزارت خارجه نشان دهنده‌ی اهمیتی است که به سیاست خارجی و امنیت ملی داده می‌شود ومن به نوبه‌ی خود خوشحالم که در طول 8 ماه گذشته بیش از هر وزیر خارجه دیگری درتاریخ انقلاب در مجلس و کمیسیون امنیت ملی حضور یافته‌ام.
وزیر خارجه ادامه داد: خدا را سپاسگزارم که به برکت هوشمندی و پایمردی مردم دلاور ایران و در سایه‌ی هدایت و حمایت مستمر مقام معظم رهبری وتدبیر و درایت ریاست جمهوری امروز سیاست خارجی ایران با ارائه منطقی گفتمان اصیل انقلاب اسلامی که همان گفتمان امام (ره) و رهبری ، گفتمان صلح طلبی همراه با تسلیم ناپذیری، گفتمان تعامل سازنده همراه با عزت، گفتمان گفت و گو همراه با هویت مداری، گفتمان حکمت همراه با عدالت و گفتمان مصلحت جهان و ابنای بشریت است، با موفقیت مسیر پیشرفت ، روشنگری و شکستن موانع را دنبال می‌کند.
ظریف با تاکید بر این که مواضع ما عین مواضع امام(ره) و رهبری است، خاطر نشان کرد: دوستان انقلاب و اسلام و ایران در همه جا خوشحالند و به خاطر جمهوری اسلامی سربلند هستند اما عرصه بر بدخواهان مردم دلاور و انقلاب اسلامی ایران تنگ شده و سرمایه‌گذاری‌های کلان و رویاهای خطرناکشان نقش برآب شده است.
وی همچنین گفت: در این مسیر پرفراز ونشیب بیش از هر چیز به لطف الهی همدلی و همبستگی مردم و همراهی و راهنمایی نمایندگان مردم دل بسته‌ایم و من در مجلس حاضر شده‌ام تا به سوالاتی که در کمیسیون امنیت پاسخ دادم ، پاسخ دهم.
محمد جواد ظریف همچنین پس از طرح سوالات کریمی قدوسی از وی در مورد موضع ظریف درباره‌ی هولوکاست و گفت‌وگوی او با رسانه‌های خارجی در این باره اظهار کرد: جمهوری اسلامی ایران کشوری مستقل و مقتدر و با ثبات است اما فعالیت‌های گسترده‌ی تبلیغاتی و سیاسی انجام می‌شود تا القاء شود که ایران خطری برای صلح و امنیت و منطقه و جهان است. بدخواهان مردم ایران نیز با صرف هزینه‌های زیاد تلاش کرده‌اند تا ایران را به خطری جهانی تبدیل کنند و از این طریق به اهداف شوم خود علیه کشور و مردم ایران و انقلابیون دست یابند.
وی با بیان اینکه تحریم‌های ظالمانه و تهدیدهای مستکبرانه در سایه‌ی فضاسازی تبلیغاتی علیه ایران وضع شده، خاطر نشان کرد: این مسائل مهمترین عامل اقتدار ملی ما را هدف قرار گرفته و تلاش دارد استقامت مردم را بشکند اما با حضور حماسی مردم در انتخابات این تلاش‌ها به شکست انجامید. دولت تدبیر و امید هم امروز تلاش دارد طرح و برنامه‌ی دشمنان را به شکست بکشاند.
وزیر خارجه خاطر نشان کرد: وزارت خارجه در این شرایط خطیر وظیفه‌ی رصد حوادث و تشریح راهبرد مقابله با تهدیدات را به عهده دارد. تلاش این خدمتگزار کوچک که چند صباحی مسئولیت وزارت خارجه بر شانه‌هایش گذاشته شده نیز این بوده که با فضاسازی‌های بین‌المللی ، قاطعانه مقابله کند و اجازه ندهد تبلیغات مسموم صهیونیستی ایران را مخل امنیت جهانی یا تهدید منطقه‌ای معرفی کند.
ظریف ادامه داد: از روز پذیرش مسئولیت در مسیر پاسداری از امنیت ملی و تقویت و تحکیم اقتدار ملی ، ازهیچ کوششی فروگذار نکرده‌ایم تا هیچ کشوری در طمع خام نیفتد. اگر ما از اقتدار ملی سخن می‌گوییم نظرمان به همه‌ی ظرفیت‌های کشور است و مهمترین رکن آن گفتمان اصیل انقلاب و ماندگارترین یادگار امام راحل است که همان اتکا به خدا و کوچک شمردن قدرتها است. ما معتقدیم استقامت مردم بر اساس خود باوری، نگاه به درون و اتکا به عنصر بنیادی و محور انسجام ملی و توان بی‌نظیر مردم دلاور ، اقتصاد پویا و متکی به کارآفرینی شأن و اقتدار کشور را می‌سازد که در سایه‌ی رهبری‌های رهبر معظم انقلاب تحقق می‌یابد.
ظریف با بیان این که اطمینان دارد مسئولیت وی در وزارت خارجه دیر یا زود به پایان می‌رسد، تصریح کرد: از سالهای طولانی مسئولیت برای سایرین هم جز لحظاتی در خاطره بشری چیزی باقی نمی‌ماند اما آنچه برای امثال من باقی خواهد ماند انجام وظیفه و خدمت ناچیزی برای مردم است.
تا وزیر امور خارجه هستم اجازه نمی‌دهم پروژه صهیونیستی امنیتی‌سازی ایران تحقق یابد
وی تاکید کرد: تا وزیر امور خارجه هستم نخواهم گذاشت پروژه ی صهیونیستی امنیتی سازی ایران تحت بهانه واهی انکار هولوکاست تحقق یابد. ما حتما با قدرت و صلابت انقلاب که از امام(ره) آموخته‌ایم و تکیه بر فرهنگ غنی اسلامی و تاریخ مردم دلاور ایران، که با نژاد پرستی و نسل کشی آلوده نشده به مبارزه با شبهه افکنی صهیونیست‌ها می‌پردازیم. چرا که ماشین تبلیغاتی صهیونیست‌ها با تحریف و دروغ از یک سو در پی مظلوم نمایی و از سوی دیگر در پی هراس‌افکنی علیه ایران است.
وزیر امور خارجه گفت: نتانیاهو با بی‌شرمی معرکه می‌گیرد که ایران هولوکاست را انکار می‌کند و می‌خواهد هولوکاست دیگری بسازد. من و همکارانم به عنوان نمایندگان مردم اعلام کرده‌ایم که ایران و ایرانی همواره مأمن و ملجأ اقلیت‌ها بوده و به همه‌ی ادیان الهی و پیروانشان احترام می‌گذارد و با یهودی‌ستیزی و نسل کشی بیگانه است.
ظریف ادامه داد: رژیم صهیونیستی با سوء استفاده از جنایاتی که دیگران مرتکب شده‌اند و فلسطینی ها نقشی در آن نداشته‌اند، 60 سال است حقوق آنها را پایمال می‌کند و کشتار و آتش افروزی خود را پشت آن پنهان می‌کند.
وی با اشاره به بخش‌هایی از سخنانش که از تریبون مجلس توسط نماینده سوال‌کننده پخش شد، گفت: ای کاش تمام مصاحبه‌ی من را پخش می‌کردند تا عین این جملات را می‌شنیدید و نمی‌دانم چرا با خلاصه کردن تنها قسمتهایی از مصاحبه را آنهم به طور ناقص پخش کردند.
وی افزود: مردم ایران به فرهنگ غنی زاییده از اسلام ناب مجهز هستند و از نظر مردم ایران، کشتار انسان‌های بیگناه همه جا به هر شکل و در هر مقیاسی محکوم است.
وزیر امورخارجه کشورمان در ادامه اظهارات خود در جلسه علنی صبح امروز سه شنبه مجلس گفت: رژیم صهیونیستی تلاش دارد بر جنایات خود علیه فلسطین سرپوش بگذارد و از سویی زرادخانه هسته‌ی خود را پیشرفته می‌کند و از سوی دیگر علیه ایران هراس افکنی می‌کند. ما همه‌ی تلاشمان را به کار می‌بنیدیم و همه فشارهای داخلی و خارجی را به جان می‌خریم تا پروژه‌ی صهیونیستی امنیتی‌سازی القای خطر و تهدید ایران را نقش بر آب کنیم.
وی ادامه داد: من در همه مصاحبه‌ها و اظهاراتم به ویژه با رسانه های خارجی تمام توان خود را به کار بستم که در مقابل سوالات جهت‌دار بر مواضع اصولی جمهوری اسلامی- که افتخار می‌کنم مواضعم همان مواضع امام(ره) و رهبری است – تصریح کنم. سردمداران رژیم جنایتکار صهیونیستی می‌خواهند جمهوری اسلامی را عامل تداوم بحران در منطقه معرفی کنند و از عواقب اعمال خود فرار کنند. لذا ما نباید بگذاریم رژیمی که بزرگترین ناقض مقررات عدم اشاعه است با سوء استفاده تبلیغاتی از ایران خطرسازی کند.
سیاست خارجی دولت تدبیر و امید آسایش و راحتی را از نتانیاهو گرفته
ظریف همچنین تصریح کرد: سیاست خارجی دولت تدبیر و امید آسایش و راحتی را از نتانیاهو گرفته و او را به انفعال کشانده است. این توفیق بزرگی است که تمام نیروهای انقلابی منطقه از مقاومت، حزب‌الله و حماس شخصا برای آن از من تشکر کردند. این حرکت نیروهای انقلابی منطقه را به وجد آورده و بدخواهان ایران را دچار سردرگمی کرده است.
وزیر امور خارجه‌ی کشورمان یاد آور شد: من این توفیق را وام‌دار خودباوری ناشی از حمایت مردم دلاور و تاکید بر گفتمان اصیل و راستین انقلاب می‌دانم که باید همان گونه که در منطقه و جهان تحسین جهانیان را برانگیخته در داخل هم منعکس شود نه برای مقاصد سیاسی واژگون جلوه داده شود.
ظریف درباره پرسش نمایندگان درخصوص مواضع خود در مورد امکانات نظامی و دفاعی ایران نیز تاکید کرد: نکته مهم جلب توجه به منبع اصلی و واقعی اقتدار کشور است که ریشه در فرهنگ ایثار و شهادت دارد. بزرگترین توان دفاعی ما استقامت مردم است همان گونه که امام(ره) فرموده‌اند وزارت خارجه نیز وظیفه‌ی ذاتی خود را کمک به پیشرفت و ارتقاء توان دفاعی کشور می‌داند و برای رفع تهدید و ایجاد فرصت در این زمینه همواره تلاش دارد.
وی اظهارکرد: به گواهی مسئولین مربوطه که اعضای کمیسیون امنیت ملی با آنها صحبت کردند وزارت خارجه هیچ گاه مانع حضور هیات‌ها جهت مذاکره در مورد امور دفاعی کشور نشده است.
ظریف خاطر نشان کرد: همه‌ی ما اقتدار ملی را ناشی از همه امکانات و ظرفیتها می‌دانیم و در برابر تلاش‌ها و رشادت‌های بزرگان عرصه‌ی جهاد و شهادت از ارتش وسپاه و بسیج ، مردم دلاور در صحنه و خانواده‌های معظم شهدا سر تعظیم فرود می‌آوریم و همزمان و همراه با همین دلاوران با کمال افتخار وسربلندی به عنوان فرزند کوچک امام(ره) و رهبری مهمترین توان دفاعی کشور را استقامت مردم در مشارکت بی‌دریغ از میهن اسلامی می‌دانم.
اقتدار و مشروعیت دولت ایران از رهبری است و نه از وابستگی خارجی
ظریف همچنین گفت: ایران کشوری متکی به مردم دلاور خود است و دولت ایران تنها دولت در این منطقه است که اقتدار و مشروعیتش از رهبری است و نه از پیمان نظامی و وابستگی خارجی.
وی با تاکید بر اینکه جمهوری اسلامی دارای بزرگترین توان ملی است، گفت: ما به حفظ و تقویت هرچه بیشتر توان ملی باور داریم. ملت ایران صبورانه و با توکل به حضرت حق، دست به زانوی خود انقلاب عظیم ایران را به پیروزی رساند و در مقابل تجاوز خارجی بدون حمایت خارجی و تنها با تکیه بر ایمان و فرهنگ شهادت، مقاومت و بسیج همگانی کشور را ساخت این همان چیزی است که هیچ ابرقدرتی نمی‌تواند ریشه آن را بخشکاند.
وزیر امور خارجه ادامه داد: بنده بر این موضوع باور دارم که براساس این نگاه ایمانی می‌توان درک کرد که چرا نفوذ و توان تاثیرگذاری ایران با تاکید بر فرهنگ انقلاب اسلامی، امام(ره) و رهبری است. توانی که از بسیاری از کشورهای دارای تجهیزات مرگبار نظامی و حتی سلاح اتمی بالاتر است. ما نفوذمان از همه این کشورها بیشتر است چون قدرت و نفوذمان در استقامت و ایمان مردم نفهته است.
سیاست خارجی عرصه وحدت ملی است، نه دعوای سیاسی و جناحی
ظریف خاطر نشان کرد: بر همین اساس معتقدم به میزانی که انسجام، همدلی و همبستگی ملی و روحیه مقاومت و خودباوری مردم تقویت شود، توان دفاعی افزایش پیدا می‌کند.
به گفته وی، سیاست خارجی عرصه وحدت ملی و نه دعوای سیاسی و جناحی است.
وزیر امور خارجه خطاب به نمایندگان گفت: ما دست نیاز به سوی همه نمایندگان بزرک ملت دراز می‌کنیم. ما به کمک، راهنمایی، همدلی و همراهی شما نیازمندیم.
ظریف افزود: وقتی کشور با چالش بزرگ با قدرت‌های جهانی درگیر است ضروری است که به این باور برسیم که تنها راه اقتدار و بالندگی کشور همکاری و همراهی همگانی در جهت تقویت مبانی استوار انسجام ملی و فرهنگی و ایمانی است.
وی تاکید کرد: آنها‌یی که از ایران خطری جهانی می‌سازند و قصد تحریم و تهدید کشور را دارند، می‌خواهند ایران را برهم زننده ثبات و مخالف صلح معرفی کنند.
با توکل بر قدرت خدا و صلابت و منطق و بدون دلواپسی با جهان تعامل می‌کنیم
ظریف افزود: در این شرایط ما می‌خواهیم به دنیا اعلام کنیم که ما ملت و دولتی صلح‌جو و خواهان صلح با جهان هستیم اما مطیع و مرعوب نیستیم و برای حراست از اصول و مبانی با توکل بر قدرت خدا و صلابت و منطق و بدون دلواپسی با جهان تعامل می‌کنیم.
وی در پایان گفت که ما ملت دلاوریم نه دلواپس.
از زمان امضای توافقنامه مقدماتی هسته‌ای ژنو تاکنون، بحث‌های فراوانی درباره ابعاد و جزئیات این توافقنامه و چشم‌انداز حصول توافقنامه نهایی مطرح شده است. مخالفان این توافقنامه بعضاً برای اثبات دلایل مخالفت خود، به مواردی اشاره کرده‌اند که یا اساساً درست نیست و یا دربردارنده تنها بخشی از حقیقت بوده است. ادعای توقف تولید سانتریفیوژها در ایران در نتیجه توافق ژنو، یکی از همین ادعاهاست که به تازگی نادرست بودنش اثبات شده است.روز یکشنبه هفته جاری، دانشگاه صنعتی شریف، میزبان جلسه‌ای بود که با همان محور انتقاد از توافق هسته‌ای و با حضور فریدون عباسی، رئیس سابق سازمان انرژی اتمی بود. توجه به بخشی از سخنان عباسی در این جلسه دربردارنده نکته جالب توجهی است.
نشریه دانشجویی دانشگاه صنعتی شریف با نام «روزنامه شریف»، گزارشی از این نشست منتشر کرده که در بخشی از آن به نقل از فریدون عباسی آمده است: «جریانی در داخل همان دوره ریاست جمهوری احمدی‌نژاد، تولید سانتریفیوژها را به بهانه ورود نسل جدید متوقف کرده بود... احمدی‌نژاد در اواخر دولت به بنده گفت که بقیه سانتریفیوژها را راه بیندازید که تبعات آن بر عهده من خواهد بود. ما از آقای روحانی سؤال کردیم که سانتریفیوژها را راه بیندازیم یا خیر که وی جوابی به ما نداد. البته ما در توافق ژنو جواب خود را گرفتیم».
اذعان به این موضوع در حالی صورت می‌گیرد که در ماه‌های اخیر و در پی امضای توافقنامه هسته‌ای ژنو، یکی از محورهای اصلی حملات منتقدان به تیم مذاکره کننده هسته‌ای، طرح این ادعا بود که با امضای این توافقنامه، تولید سانتریفیوژها در ایران متوقف شده و به عبارت دیگر، ایران اقدام به دادن امتیازی غیرضروری به غرب کرده است.
اما آن گونه که از سخنان عباسی برمی‌آید، توقف تولید سانتریفیوژها اصولاً ربطی به توافقنامه ژنو و به طور کلی تیم مذاکره کننده فعلی نداشته و در دوره پیش انجام گرفته است. البته این موضوع کم و بیش از سوی مسئولین کنونی نیز مورد اشاره قرار گرفته بود، زیرا تاکنون بارها گفته شده که موضوع تعداد و کیفیت سانتریفیوژها، هنوز موضوع توافق نبوده و مذاکره در این زمینه به نتیجه‌ای نرسیده که بخواهد بر پایه آن کاری انجام شود.
به هر حال، در این موضوع دو نکته مهم قابل طرح است؛ نخست اینکه عباسی تنها در دوره کوتاهی پس از روی کار آمدن دولت جدید، مسئولیت سازمان انرژی اتمی را بر عهده داشت و سپس این مسئولیت به علی اکبر صالحی واگذار شد؛ بنابراین، طبیعی است که برای تصمیم‌گیری درباره شرایط موجود و اقدامات بعدی، به زمان و فضایی نیاز باشد که در دوره انتقالی فراهم نبوده است.
دوم آنکه عباسی اشاره نکرده که دقیقاً کدام «جریان» در دولت قبل جلو تولید سانتریفیوژها را گرفته و این جریان دارای چه قدرتی بوده که حتی احمدی‌نژاد نیز نتوانسته تا آخر دوره خود جلو آن بایستد و زمانی هم که تصمیم به این کار گرفته، از «تبعات» آن سخن گفته است.
بر کسی پوشیده نیست که هیچ یک از اعضای دولت و تیم مذاکره کننده فعلی ـ که از سوی مخالفان متهم به سازشکاری می‌شوند ـ در دولت قبل حضور و عضویت نداشته‌اند. پس این کدام جریان بوده که چنین تصمیم مهمی را درباره سانتریفیوژها گرفته و نه تنها صدایی از مخالفان فعلی درنیامده، بلکه رئیس‌جمهور وقت نیز نتوانسته در برابر آن مقاومت کند!
به هر حال، به نظر می‌رسد پاسخ به این پرسش‌ها، شفاف‌تر کردن فضا و به طور کلی، در پیش گرفتن رویکردی منصفانه و بیان کامل حقایق از سوی منتقدان، دست‌کم زمینه را برای نقد منصفانه و سازنده توافقنامه موجود ـ و هر گونه توافق آتی ـ فراهم کند.
گروه گزارش ویژه مشرق - در هیاهوی بحث و جدل‌های دو طیف بر سر جنازه ریچارد فرای، از شیون هوادارانش برای دفن او در اصفهان تا شعارهای مخالفان این اقدام، نگاهی منصفانه به سوابق و اقدامات این ایران‌شناس مشهور آمریکایی در چگونگی شناختن و شناساندن ایران به جهانیان، به قضاوت در این باره بسیار کمک خواهد کرد.
درباره سوابق ریچارد فرای بسیار گفته و نوشته شده است؛ شرق‌شناس مشهور آمریکایی، 70 سال از 94 سال عمرش را صرف ایرانشناسی و شرق‌شناسی با تمرکز بر فلات ایران کرد. تاریخ ایران را در دانشگاه هاروارد تدریس می‌کرد و صدرالدین (کریم) آقاخان نیز از دست‌پرورده‌های فرای است. (گزارش مشرق درباره شخصیت و فعالیت‌های آقاخان رهبر فرقه اسماعیلیه را از اینجا مشاهده کنید)
می‌گویند ریچارد نلسون فرای جاسوس بوده است؛ جاسوس سازمان سیا در جنگ جهانی دوم و به تبع آن احتمال ادامه این جاسوسی تا زمان مرگ را نیز مطرح می‌کنند. همسر او که ایرانی‌الاصل هست نیز جاسوسی فرای بر ضد آلمان نازی را تأیید کرده است. وزارت اطلاعات در سال 1376 در کتاب "هویت" با اشاره به برخی جریانات ضدنظام می‌نویسد:
"ریچارد فرای چندی پیش به دعوت و تلاش برخی روشنفکران داخلی به ایران سفر کرد و در طول اقامت خود در تهران با استفاده از برخی عناصر نا آگاه اقدام به جمع‌آوری گسترده اطلاعات محرمانه نمود. ریچارد فرای که همکاری به ظاهر علمی او با سیا امری آشکار است در این سفر تا آنجا پیش رفت که حتی برای جذب برخی مدیران اجرایی و آموزشی کشور اقدام کرد که البته این تلاش با برخی هوشیاری‌ها ناکام ماند."
ریچارد فرای و رومن گیرشمن در خرابه‌های باستانی شوش - 1966
فرای در جریان جنگ دوم جهانی، عامل "اداره خدمات استراتژیک (OSS)" آمریکا در افغانستان بود که به عنوان سازمان اطلاعاتی این کشور فعالیت می‌کرد و بعدها جای خود را به سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) و آژانس های دیگر اطلاعاتی این کشور داد. OSS اساسا برای جاسوسی تشکیل شده بود و با نفوذ در مرزهای کشورهای متخاصم، خوراک اطلاعاتی نیروهای مسلح آمریکا را فراهم می‌کرد. بزرگترین دستاورد افسرانی نظیر ریچارد فرای هم در جریان جنگ جهانی دوم، نفوذ در آلمان نازی و انجام عملیات در داخل خاک آلمان بود.
ارتباط وی با موسسات و اندیشکده‌های آمریکایی و ارتباط با جریانات برانداز داخلی هم البته جزو اتهاماتی است که به فرای نسبت داده شده است؛ چه اینکه برخی نشست و برخاست‌های فرای در داخل و پیش از سال 88، از جمله دیداری با سید محمد خاتمی رئیس جمهور سابق ایران در سال 1385 و برخی چهره‌های امنیتی دیگر در بوستون آمریکا، این شائبه ها را تقویت می‌کند.
دیدار ریچارد فرای با سید محمد خاتمی در بوستون
اما شاید هم اثبات جاسوسی ریچارد فرای بدلیل نیاز به اسناد متقن اطلاعاتی دشوار باشد و هم باور جاسوسی یک چهره علمی – فرهنگی "عاشق ایران" دشوارتر.
از این رو، اتهامات جاسوسی این ایران شناس فقید را که به دلیل اصلی برای مخالفت با عمل به وصیت‌اش و دفن و در کنار مقبره استادش "آرتور پوپ" شده است، می‌گذاریم و می‌گذریم تا به بخش دیگری از خدمات این شرق‌شناس به‌نام در شناساندن فرهنگ و تمدن ایران به جهانیان بپردازیم.
در دولت دکتر محمود احمدی‌نژاد هم از خدمات ریچارد فرای تجلیل شد
برای باز کردن تلاش‌های ریچارد فرای، باید کمی به عقب‌تر بازگردیم؛ به دوره‌ای که آرتور پوپ – که در شیراز درگذشت و هم اکنون در اصفهان آرمیده است – دیگر شرق‌شناس آمریکایی کار خود را آغاز کرد. آرتور پوپ متولد 1881 است. اولین سفر پوپ به ایران در سال 1925 (فروردین 1304) انجام شد. وی دراین‌زمان به‌عنوان کارشناس و رایزن موسسه هنری شیکاگو فعالیت می‌نمود. هدف پوپ از این مسافرت، دیدار و آشنایی با آثار باستانی ایران و ترغیب بزرگان دولت جهت اقدام به بررسی و کشف آثار تاریخی و هنری ایران بود.
وی در این سفر، مورد استقبال صمیمانه حسین علا، نماینده مجلس شورای ملی وقت که قبلا وزیرمختار ایران در امریکا بود و با پوپ سابقه دوستی داشت، قرار گرفت و به درخواست علا در جمع بزرگان کشور راجع‌به هنر ایرانی سخنرانی نمود. تحت تاثیر سخنرانی مبسوط پوپ درخصوص ضرورت یافت اشیای تاریخی و ارزش مالی آنها، بزرگان حاضر در جلسه جهت کشف و فروش آثار باستانی وسوسه شدند. دکتر صدیق در خاطراتش می‌گوید: «این سخنرانی پوپ، طوری در سردارسپه اثر نمود که دستور داد کلیه بناهای عظیمِ در دست ساخت مانند ساختمان شهربانی، پست‌خانه و بانک ملی را به سبک معماری هخامنشی درست کنند!»
مقبره آرتور پوپ در حاشیه زاینده رود
سخنرانی وی در حضور رضاخان – نخست وزیر وقت ایران – و بسیاری از بزرگان کشور موجب توجه ویژه رضاشاه شد؛ توجه ویژه‌ای که مجوز ورود به مساجد تاریخی و اماکن باستانی ایران را برای پوپ به ارمغان آورد تا وی تحقیقات خود بر روی هنر و معماری ایران را به پیش ببرد.
وی پس از بازگشت به آمریکا چند طرح ایرانی را در یک هتل و یک پارک ملی اجرا کرد و همچنین موسسه آمریکایی هنر و باستان‌شناسی ایران را نیز تأسیس کرد و به همراه همسرش "فیلیس آکرمن" در فاصله سالهای 1929 تا 1939 بارها به ایران سفر کردند و تقریبا به تمامی اماکن باستانی ایران – با مجوز خاص و دسترسی‌های ویژه – راه یافتند. پوپ در این مدت بسیاری از شاگردان خود را نیز به ایران آورد و در نهایت آن ها به همکاران وی در ثبت هنر و تاریخ و معماری ایران تبدیل شدند. ریچارد فرای، شاگرد ارشد پوپ بود و علاقه فرای به پوپ باعث شد تا وصیت کند در کنار وی – در اصفهان – دفن شود.
سنگ مزار آرتور پوپ
اما حاصل 10 سال سفر آرتور پوپ، همسرش فیلیس آکرمن و ریچارد فرای که آن روزها جوانی کم سن و سال بود، در سال 1939 در انتشارات آکسفورد ابتدا در شش جلد و سپس 25 سال بعد با اضافه شدن پژوهش‌های جدید در شانزده جلد به چاپ رسید؛ مجموعه‌ای با عنوان "سیری در هنر ایران؛ از ماقبل تاریخ تا به امروز". مجموعه‌ای که در آن پوپ حاصل اکتشافاتش را در آن به نمایش گذاشته است. این کتاب دارای دویست کلیشه بزرگ و هزاروپانصد عکس سیاه و سفید و سیصدوپنجاه نقشه و هشتاد فصل است. عکس‌های سیاه و سفید این کتاب، همگی از آثاری گرفته شده است که پوپ و دستیارش فرای در ایران کشف کرده و عمده آن به اروپا و آمریکا منتقل کرده‌اند. البته برای خالی نماندن موزه ملی ایران، بخش کوچکی از این اشیاء نیز به موزه‌های ایران تحویل داده شده است.
آرتور پوپ نیز در جریان جنگ جهانی دوم، در دولت آمریکا مسوول شورای ملی دوستی آمریکا و شوروی بود و به عنوان امین دو طرف مشغول به فعالیت بود. موسسه آسیا نیز از جمله موسساتی بود که پوپ پایه‌گذار آن بود اما پس از وارد شدن اتهام دوستی با کمونیست‌ها، بسیاری حمایت خود را از موسسه وی برداشتند و در نهایت فعالیت‌های موسسه آسیا نیز متوقف شد.
در سال 1964 در دیدار پوپ و آکرمن از ایران، از طرف دولت وقت پیشنهاد ادامه فعالیت موسسه آسیا در شیراز و پیوند آن با دانشگاه پهلوی به وی داده شد که او نیز پذیرفت و از سال 1966 تا پایان عمرش (1969) در شیراز ماند و پس از مرگش در کنار زاینده رود اصفهان دفن شد.
ریچارد فرای شاگرد آرتور پوپ پس از مرگ استادش، اکتشافات و باستان‌شناسی در ایران را ادامه داد و پس از مرگ پوپ ریاست موسسه آسیا که در آن زمان در دانشگاه پهلوی (شیراز) بود را بر عهده گرفت.
ماحصل چند دهه اکتشافات آرتور پوپ و ریچارد فرای چه بود و سرنوشت آن چه شد؟
آرتور پوپ و ریچارد فرای طی چند دهه اکتشاف و باستان‌شناسی در ایران، هزاران قطعه از آثار باستانی را کشف کردند و با عکس‌برداری از آنها، مجموعه کتاب‌های "سیری در هنر ایران" را پدید آوردند؛ آثار باستانی ریز و درشتی که از ظروف کوچک تا سر ستون‌های عظیم در آن وجود دارد که بسیاری از آن ها متعلق به پیش از میلاد مسیح است.
شرق‌شناسان و ایران‌شناسان آمریکایی که از این آثار برای شناخت فرهنگ و تمدن ایران استفاده می‌کردند، پس از اتمام کارهای تحقیقاتی بر روی هریک از اشیاء بدست آمده، - به گواهی محققان غربی و تصاویر منتشر شده در مجموعه "سیری در هنر ایران" – آنها را به موزه‌های اروپا، آمریکا و مجموعه‌داران بزرگ می‌فروختند.
نوئل سیور (Noël Siver) از محققان دایره‌المعارف ایرانیکا می‌گوید: "آرتور پوپ شخصیتی کاریزماتیک و جنجالی بود. گرچه او بدلیل احساسات زیبایی شناختی، انرژی و پشتکارش بسیار مورد تمجید قرار گرفته بود، اما همزمان بسیاری دیگر فعالیت‌های اقتصادی پوپ از جمله فروش آثار باستانی و هنری به موزه‌ها و مجموعه داران را موجب تخریب وجهه وی می‌دانند. گرچه می‌توان اینگونه استدلال کرد که این کار – فروش آثار باستانی کشف شده – برای تأمین هزینه‌های سفرهای علمی درباره هنر ایران و موسسه‌هایی که ایجاد شده بود، ضروری به نظر می‌رسید."
ریچارد فرای نیز از سال 1969 پس از مرگ پوپ، نفر اول در اکتشاف مناطق باستانی ایران و جایگزین استادش شد. چگونگی خروج هزاران آثار تاریخی پیش از انقلاب بدلیل مجوز بی نظیر رضاخان و فرزندش، چندان جای سوال باقی نمی‌گذارد اما ادامه این اکتشافات در سالهای پس از انقلاب نیز جالب توجه است.
حجم و ارزش آثار خارج شده از کشور توسط آرتور پوپ و شاگرد ارشد و ادامه‌دهنده راهش ریچارد فرای قابل ارزیابی دقیق نیست اما تنها با بررسی عکس‌های منتشرشده از این آثار، حتی تعیین قیمت برای بسیاری از آنها بدلیل ارزش و قدمت تاریخی به سادگی امکان‌پذیر نیست و تنها می‌توان در محدوده میلیاردها دلار، آن را تخمین زد.
فارغ از اتهامات جاسوسی که مقصود این گزارش پرداختن و اثبات آن نیست، ریچارد فرای و استادش بزرگترین محموله از اشیای باستانی این سرزمین را طی یک چندین دهه از کشور خارج کرده‌اند. این آثار هم اکنون در موزه‌های لوور، موزه دانشگاه فیلادلفیا و بسیاری از مجموعه‌های شخصی کلکسیونرهای اروپایی و آمریکایی سالانه هزاران گردشگر و صدها هزار دلار درآمد را برای آنان به ارمغان می‌آورد.
گرچه تلاش‌های پروفسور آرتور پوپ و ریچارد فرای در شناساندن فرهنگ و تاریخ ایران به جهانیان، ایجاد موسسات ایرانشناسی و برپایی دوره‌های شرق‌شناسی و ایرانشناسی در دانشگاه‌های معتبر جهان قابل تحسین است، اما می‌توان گفت این معرفی تاریخ و هنر ایران طی بیش از نیم قرن ( از زمان آرتور پوپ تا ریچارد فرای) به بهای از دست دادن گنجینه‌ای عظیم از آثار باستانی ایران تمام شده است که بهای آن هرگز قابل جبران نخواهد بود.
در پایان، تصاویر تعدادی از هزاران قطعه آثار باستانی که برای ایرانشناسی هم اکنون در موزه‌های اروپا و آمریکاست، آمده است:
برای مشاهده اندازه اصلی تصاویر، روی آنها کلیک کنید
