یک هشدار فرهنگی

شهرداری و شورای شهر باعث کاهش حس تعلق در شهروندان نشوند

مجتبی گهستونی

شهرداری و شورای شهر باید بکوشند که مسبب کاهش حس تعلق در شهروندان نشوند.

شهرداری و شورای شهر ثابت کنند که به میراث فرهنگی که متعلق به همه جامعه است تعلق دارند و خود را در مقابل آن مسئول می دانند.

آیا مسئولین شهرداری و اعضای شورای شهر می دانند که هر بنای تاریخی فارغ از سایر ارزش های آن می تواند واجد ارزش های کاربردی باشد. مثلا یک بنای تاریخی می تواند مانند یک بنای جدید فضایی برای کار یا زندگی اشخاص باشد.

آقایان و خانم های دست اندرکار توجه داشته باشند که میل به مشاهده، تجربه و بیشتر دانستن در مورد بناها و محوطه ها بارزترین شاخصه های تولید ارزش های اقتصادی ناشی از جذابیت است. این میل زیر بنای صنعت گردشگری در جهان است.

این بناها و آثار جذاب در شهرهای تاریخی فارغ از ارزش های اقتصادی حاصل از بازدید، نوعی مطلوبیت مکانی برای ساکنان ایجاد می کند. این مطلوبیت می تواند حاصل از جذابیت های بصری و یا حاصل از ایجاد حس ثبات و تداوم و احساس تعلق به مکان باشد.

هر مقام مسئولی که این نوشتار را می خواند متوجه باشد که تعرض به مکان های تاریخی باعث تفاوت منظر جدید با منظر خاطره انگیز می شود و در نهایت باعث کاهش حس تعلق به مکان برای شهروندان می شود. 

مسئولین شهرداری و اعضای شورای شهر توجه داشته باشند که عمق و سطح جذابیت باعث افزایش تمایل، زمان و آمار بازدید و در نهایت افزایش درآمد مستقیم و غیر مستقیم می شود. در نتیجه همه افزایش عمق و سطح جذابیت اتفاق مهمی به نام حفاظت از اثر روی می دهد.

قابل توجه مسئولین اینکه ما خوب می دانیم که عمده مردم از شیوه زندگی و رفتارها با بناهای تاریخی رنج می برند اما خوب می دانیم که این مردم به خوبی توسط نهادهای مسئول و مردمی توجیه نشده اند و از قوانین و ضوابط به خوبی اطلاع ندارند. آنها درسته که نگران اموال منقول و غیر منقول خود هستند اما به خوبی از ارزش مادی و مالی دارایی های فرهنگی که در اختیار دارند آگاهی ندارند و نمی دانند که چگونه باید از آنها حفظ و نگهداری کنند.

امروز چرا شهرهای ما فاقد هویت تاریخی هستند؟ غیر از این است که توسعه نامتوازن باعث گردیده از گذشته خود جدا شویم؟ چه بناهای تاریخی در همان وضعیت به حیات خود ادامه دهند و چه فاقد حیات باشند بخش جدا ناپذیر از شناسنامه ملتی هستند که اکنون با میراث فرهنگی خود نامهربانی می کنند و گرفتار مدپرستی شده اند. موضوعی که امروز در معماری و شهرسازی ما نمود دارد.

با این حال راه حل برون رفت از وضعیت فعلی، تلفیق معماری حال و گذشته است تا با ترکیب اصلی این دو معماری خاصی شکل بگیرد که جوابگوی نیاز همه باشد.

مسئولین و متولیان شهری با ارائه نقطه نظرات کارشناسان توانمند احیاء بافت های تاریخی به طرح هایی دست بیابند که منجر به حفظ ثروت های فرهنگی باشد و از سویی اعتماد ساکنان نیز جلب شود تا ذوق و شوق بیشتری به زندگی در بافت های قدیمی داشته باشند.

از مسئولین و کارشناسان سازمان میراث فرهنگی خوزستان نیز درخواست می شود که با اتخاذ شیوه ها و ارائه راه حل هایی به کمک مسئولین شهری بروند و مطالبه گر توجه به ضوابط شهرسازی با محوریت حفظ بافت تاریخی شوند.

بی شک تهیه طرح های مستند سازی، آسیب شناسی، حفاظت و مرمت، ساماندهی، باززنده سازی، احیا و پلان مذیریت برای کلیه بافت های تاریخی کشور  بخشی از وظیفه متولی حفظ میراث فرهنگی است.

تهیه الگوهایی برای ایجاد بسترهای مناسب در راستای مشارکت مردم و بخش خصوصی در کلیه فعالیت های مرتبط با حفاظت از بافت های با ارزش و باززنده سازی و ساماندهی آنها می تواند موجب تحرک در مسئولین برای توجه به میراث فرهنگی شود.

اگر احساس مدیریت پیشگیری از بحران در بافت های تاریخی کشور جهت مدیریت بهینه و حفاظت از آنها در برابر بلایای طبیعی و بحران های اجتماعی در مسئولین شهرداری و نمایندگان شورای شهر نهادینه شود و در برنامه ریزی روزانه دست اندرکاران سازمان میراث فرهنگی بیش از پیش قرار بگیرد روزهای خوشی در انتظار میراث فرهنگی خواهد بود.

نکته پایانی اینکه حق میراث فرهنگی است که بر کلیه طرح های شهری مرتبط با بافت های تاریخی که نهادهای دیگری مثل شهرداری و سازمان متولی شهرسازی مدیریت آن را بر عهده دارند نظارت داشته باشد و اعمال تصمیم گیری کند.