اخبار سیاسی و اقتصادی و تحلیل های روز

مشاور سابق اوباما: از داخل ایران به ما میگویند نرمش نشان دهید تا حامیان دولت مجلس دهم را فتح کنند

به گزارش بی باک، حمایت امریکایی ها از اصلاح طلبان در ایران سر درازی دارد و حتی اگر افکار عمومی جملات صریح جرج بوش در سال 88 مبنی بر اینکه «اصلاح طلبان در ایران خط مقدم آمریکا هستند.» را فراموش کرده باشد، این روزها مضمون سخنان بوش را می توان از سوی دیگر مقامات امریکا از جمله باراک اوباما و گری سیمور شنید.

بر اساس اظهارات علنی مقامات امریکا طی روزهای گذشته ظاهرا توافق ژنو نه تنها منجر به حل مساله هسته ای ایران در دراز مدت نیز نخواهد شد، بلکه به ابزاری برای «زمان خریدن» آمریکایی ها جهت توقف بیشتر فعالیت های هسته ای ایران، تشدید فشارهای اقتصادی در دراز مدت و در نهایت معامله با اصلاح طلبان برای انتخابات مجلس دهم تبدیل خواهد شد.

 

در این رابطه گری سیمور مشاور سابق اوباما در امور کنترل تسلیحات و خلع سلاح که اکنون مدیر اجرایی مرکز بلفر در دانشگاه هاروارد است، در سخنرانی خود در مرکز مطالعات راهبردی لندن با اشاره به این موضوع گفته است:

 

«برخی از ایرانی هایی که من با آنها صحبت کرده ام و مدعی هستند از جانب حکومت ایران سخن می گویند بی سر و صدا به من گفتند که آمریکا باید در حوزه مسائل هسته ای نرمش داشته باشد تا اینکه دست حسن روحانی رئیس جمهور ایران تقویت شود و به پیروزی در عرصه سیاست خارجی دست پیدا کند و تحریمهای اقتصادی ایران برداشته شود و او درموقعیتی قوی قرار داشته باشد تا بتواند تندروها را در انتخابات بزرگ پیش روی ایران یعنی انتخابات مجلس شکست بدهد و وقتی او در چنین موقعیتی قرار بگیرد می تواند ایران را به سمت سیاستهای معتدل تر هم در عرصه داخلی و هم درعرصه سیاست خارجی هدایت کند.»

 

بر پایه خبری که ایران هسته ای منتشر کرده است، سیمور در بخش دیگری از اظهاراتش نیز با اشاره به تصمیم آمریکایی ها برای به تمدید و به تاخیر انداختن حداکثری در زمینه توقف فعالیت های هسته ای ایران می گوید:

 

«آمریکا می خواهد توافقی حاصل شود که این زمان فرار هسته ای ایران را طولانی تر کند یا دست کم برای مدت یک سال یا بیشتر به تعویق بیندازد. می توان با محدود کردن تعداد و نوع سانتریفیوژهای ایران و میزان ذخایر اورانیوم غنی شده اش، این کار را انجام داد. آمریکا از ایران خواهد خواست که این دوره زمانی تاخیر در این زمینه برای مدتی بسیار طولانی باشد و برای مدت چند سال باشد یعنی بسیار طولانی تر از دوره زمانی که طرف ایرانی حاضر است درباره محدود شدن برنامه هسته ای اش بپذیرد. فکر می کنم وقتی دوره شش ماهه درنظر گرفته شده برای توافق شش ماهه در ماه ژوئیه پایان می یابد، احتمالا با رضایت دو طرف، این توافق برای شش ماه دیگر تمدید خواهد شد.»

 

مشاور سابق اوباما می افزاید: «به هرحال، معتقدم به علت آنکه دو طرف و بویژه ایران و آمریکا درباره مسائل اساسی ازجمله میزان و گستره برنامه هسته ای ایران ایران، بسیار با هم اختلاف دارند، رسیدن به توافق جامع بعید است ... نگران آن هستم که اگر بحران اوکراین بدتر شود یعنی همان وضعی که در حال حاضر بسیار محتمل به نظر می رسد، این مسئله می تواند توافق نسبی با ایران را دشوارتر کند و درعین حال ممکن است سبب تسهیل روند فروپاشی این روند مذاکرات شود.»

 

این اظهارات در حالی از سوی سیمور مطرح شده است که باراک اوباما رییس جمهور امریکا نیز دو هفته قبل در گفت وگویی با بلومبرگ ویو به یکی از آرزوهای امریکا در پایان مذاکرات اشاره کرده و گفته بود: 

 

«اگر آنها قابل تغییر باشند، اگر در واقع در نتیجه توافق درباره برنامه هسته ای، آن دیدگاهها و رویکردها (مخالف حکومت) در داخل ایران تقویت شود ... حتی اگر این روند یک دهه یا پانزده سال یا بیست سال هم طول بکشد، این نتیجه ای است که ما باید آرزوی آن را داشته باشیم.»

 

به گزارش رجانیوز، به نظر می رسد همانطور که از ابتدا نیز قابل پیش بینی بود، مذاکرات ژنو در عمل نه تنها کمکی به رفع تحریم ها علیه ایران و به نتیجه رسیدن پرونده هسته ای ایران نخواهد کرد بلکه بیشتر به ابزاری برای غرب جهت مدیریت تحولات داخلی ایران و باج دادن و باج گرفتن با اصلاح طلبان تبدیل خواهد شد.

 

این مساله ای است که گری سیمور در بخش دیگری از گفتگوی خود به آن اشاره کرده و ضمن تصریح بر اینکه لغو برخی تحریم های فرعی در شرایط، هیچ تغییری در ساختار اصلی تحریم های علیه ایران ایجاد نکرده است، می گوید: «باوجود نگرانی برخی از منتقدان، کاهش تحریمها سبب فروپاشیدگی شدید یا تحلیل رفتن جدی کل رژیم تحریمها نشده است. علت اصلی این مسئله آن بوده است که دولتهای اروپایی و آمریکا به شرکتها درباره انعقاد قرارداد با ایران یا برداشتن گامهای نسنجیده ای هشدار داده اند که می تواند سبب شود آنها مشمول تحریمها قرار بگیرند. مسئولان شرکتها به تهران سفر کرده اند اما قراردادی امضاء نکرده اند.»

۱۱ منافق وارد آلبانی شدند

به گزارش بی باک، روزنامه ایران امروز چهارشنبه 28/12/92 در ستون " دیگه چه خبر"خود نوشت: خبر اول این که محمد جواد لاریجانی دبیر ستاد حقوق بشر قوه قضائیه در یک نشست خبری برای رفع حصر موسوی و کروبی اظهار امیدواری کرد. به گزارش ایسنا، او با بیان این‌که زندان، حصر یا محکومیت امری غیرمطبوع است، افزود: «در مورد آقای مهندس موسوی و کروبی باید گفت پرونده‌ای با ابعاد قضایی و امنیتی وجود دارد که مسیر خود را باید طی کند. موضع ما در ستاد حقوق بشر قوه قضائیه این است که تا آنجا که بتوانیم باید نهایی شدن این تصمیم و روشن شدن انتهای حصر را تسهیل کنیم.» لاریجانی با بیان این‌که دخالت‌های خارجی در رابطه با حصر بسیار بی‌مورد ولی طرح انتقادهای داخلی طبیعی است، گفت: «ای کاش جریان فتنه 88 اتفاق نمی‌افتاد و ما این دو عزیز را در جمع فعالان سیاسی داشتیم.»

او افزود: «من سابقه دوستی قدیمی و همکاری وسیعی با هر دوی آن‌ها دارم. وقتی با من صحبت می‌کنید من درباره افراد بیگانه صحبت نمی‌کنم بلکه راجع به افرادی که با آن‌ها سابقه دوستی قدیمی دارم صحبت می‌کنم.» لاریجانی تأکید کرد: «در هر حال ما امیدواریم این پرونده مسیر معمولی خود را طی کند و ما شاهد رفع حصر در زمانی که مسئولان امنیتی و قضایی درباره آن به نتیجه می‌رسند. باشیم» سایت‌های خبری هم از دیدار زهرا رهنورد و میرحسین موسوی، با خانم نواب صفوی مادر کهنسال زهرا رهنورد خبر داده‌اند. به گزارش  فرارو، صبح روز یکشنبه موسوی و رهنورد با همراهی مأموران امنیتی به منزل خانم نواب صفوی رفته و با وی که در بستر بیماری به سر می‌برد دیدار کردند. این دیدار خانوادگی به‌طور غیرمترقبه‌ای با دیدار جمعی از معلمان و خانواده‌های زندانیان سیاسی با خانم نواب صفوی همزمان شده بود.

* روحانی و ظریف خبرسازترین های ایران در سال 92

خبر دیگر این که خبرگزاری ایرنا اقدام به انجام یک نظرسنجی درباره  مهمترین رویدادها و روندهای داخلی و بین‌المللی و چهره‌های خبرساز در سال 1392 از میان سردبیران و دبیران سرویس‌های مختلف خبری و پژوهشی خود کرده است. در این نظر سنجی، که در بین 57 سردبیر و دبیر ایرنا بوده، پیروزی حسن روحانی در انتخابات ریاست جمهوری 24 خرداد امسال به عنوان مهمترین رویداد سیاسی شناخته شد. خبرسازترین چهره  ایران هم از نظر سردبیران و دبیران ایرنا حسن روحانی رئیس جمهوری معرفی شد. روحانی و نلسون ماندلا نیز به صورت مشترک به عنوان چهره  خبرساز سال 92 در عرصه  بین‌المللی انتخاب شدند. خبرگزاری دانشجویان ایران نیز در انتهای سال‌جاری اقدام به نظرخواهی از مخاطبان خود برای انتخاب چهره سال 92 کرده که بر اساس نتایج این نظرخواهی محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه خبرسازترین چهره معرفی شده است.

* واکنش ظریف به خبرهای غیر واقعی

شنیدیم که از ظریف در صفحه شخصی فیس بوک خود از انتشار برخی خبرها و تحلیل‌های غیر واقعی درباره خود انتقاد کرده و نوشته: این روزها بازار فرافکنی، دروغ، تهمت و حتی نقل قول‌های بی‌پایه و ناسازگار با ادبیات بنده بسیار داغ است. فعلاً به خاطر منافع کشور در این مرحله حساس سکوت می‌کنم و همه را به پرهیز از قضاوت و تحلیل‌های شتابزده دعوت می‌نمایم.ایام نوروز است. بیاییم همچون کشتی گیران قهرمان مان، شادی و همدلی را به مردم هدیه کنیم، نه گسست و تلخکامی.

* 11  عضو منافقین وارد آلبانی شدند

دست آخر این که منابع عراقی و خارجی حاضر در نمایندگی سازمان ملل در بغداد اعلام کردند که 11 تن از اعضای گروهک تروریستی منافقین که در اردوگاه لیبرتی به سر می‌بردند، هفته گذشته وارد آلبانی شدند. این منابع گفته‌اند که از این تعداد افراد تعداد 10 تن زن و یک نفر آن‌ها مرد بوده است. به گفته این منابع هم‌زمان با ورود هواپیمای حامل این افراد به آلبانی، هواپیمایی از فرانسه نیز وارد این کشور شد که سه تن از سران گروهک تروریستی منافقین در آن حضور داشتند، آن‌ها وارد آلبانی شده بودند تا نظارت بیشتری بر اعضای جداشده از گروهک داشته باشند.

تورهایی برای صید جوانان ایرانی + تصاویر

پایگاه خبری تحلیلی بی باک: تورهای گردشگری در طول سال برگزار می گردد اما در ایام تعطیل به خصوص نوروز و تعطیلات تابستانی از رونق فراوانی برخوردار است. دیدبان به خاطر اهمیت این تورها در سبک زندگی ایرانیان به برخی از کژکارکردهای آنان می پردازد. به گزارش بی باک به نقل از دیدبان، سیر آفاق و گردش در اقصی نقاط جهان جدای از اینکه به پخته و با تجربه شدن افراد کمک می کند، یک توصیه موکد دینی و مذهبی نیز هست. به قول سعدی شیرازی: بسیار سفر باید، تا پخته شود خامی!

دیدبان نوشت: به اعتقاد کارشناسان، امروزه صنعت گردشگری از اهداف اولیه دینی و سنتی آن که همانا عبرت آموزی و رسیدن به وحدت از کثرت باشد فاصله گرفته و به نوعی لذت جویی و بی قیدی نیز آلوده شده است. با این حال، بسیارند کسانی که هنوز سعی می کنند از ظرفیت های مثبت و ایجابی این صنعت بهره ببرند و از کژکارکردهای آن فاصله بگیرند. اما نباید فراموش کرد هستند کسانی که با شور و هیجان فراوان از جاذبه های مدرن و سبک زندگی غربی، با افسون زدگی یاد می کنند و سعی دارند در بی بند و باری این تمدن مدرن، غوطه ور شوند.

گردشگران ایرانی طی سال های اخیر به عنوان منبع درآمدزایی مناسبی برای کشورهای آسیایی و اروپایی مطرح هستند. به گزارش دیدبان، تعطیلات نوروزی و موجی از تقاضا برای سفرهای خارجی باعث شده است که در هفته های اخیر شاهد تبلیغات دفاتر گردشگری داخلی برای تورهای خارجی باشیم. گفتنی است بسیاری از این سفرهای خارجی با انگیزه تفریحی صورت می پذیرد و اطلاع رسانی پیرامون ابعاد این تورها می تواند خانواده های ایرانی و حتی خود گردشگران - غالبا جوانان - را از خطرهای احتمالی آگاه سازد.

دسته بندی حجم تبلیغات برای سفرهای خارجی به نسبت فصل

با توجه به نمونه برداری و تحلیل آماری که از تبلیغات تورهای گردشگری در تعطیلات پایان سال ۹۱ و نوروز ۹۲ به دست آمد مشخص شد که فصل زمستان و بهار مجموعا با ۳۱ درصد تبلیغ برای سفرهای خارجی، دو فصلی هستند که رونق تورهای گردشگری را دارا می باشند. این آمار از دسته بندی بیش از ۳۵۰ تبلیغ اینترنتی و روزنامه ای برای جلب گردشگران ایرانی به دست آمده است.

ترکیه اولین مقصد برای گردشگران ایرانی

بر اساس تحقیقات انجام شده، ترکیه اولین مقصد گردشگران ایرانی است. گفتنی است چندی پیش سایت فارسی شبکه تی آر تی ترکیه نیز بر این آمار صحه گذاشت و اعلام کرد: امسال آمارها نشان میدهد که شیب خروج گردشگران ایرانی در نوروز به مقصد ترکیه بیشتر از سالهای گذشته خواهد بود. (۱)

گرچه ترکیه به لحاظ فرهنگی و سنتی یکی از مناطق غنی فرهنگی جهان به حساب می آید اما حضور ایرانیان در این کشور بدون پیامدهای منفی نیز نبوده است. کوش آداسی و بدروم ترکیه یکی از مقاصد سفرهای خارجی اغلب گردشگران جوان به حساب می آید. در این شهر ها که به هیچ عنوان چارچوب های مذهبی و فرهنگی رعایت نمی شود، عموما کلوپ های شبانه و دیسکوهای مدرن تا بامداد به فعالیت مشغولند. کنسرت ها و جشنواره های رقص مبتذل به گونه ای برنامه ریزی شده است که بسیاری از مسائل اخلاقی در آن نادیده گرفته می شود.

یکی از نکاتی که باید مورد توجه گردشگران ایرانی باشد حضور هدفمند عوامل سرویس های اطلاعاتی بیگانه در این مکان هاست. بسیاری از گردشگران از آنجا که کمتر احتمال می دهند که مورد توجه عناصر امنیتی کشورهای مختلف قرار گیرند، معمولا بسیاری از اصول حفاظتی را رعایت نمی کنند و اطلاعاتی از خود و خانواده خود را به افراد ناآشنا می دهند. یکی از نمونه های بارز که مورد طعمه یابی این سرویس ها قرار گرفت ندا آقاسلطان بود.

فیلم
یکی دیگر از ایرانیانی که در سفر ترکیه به دامان سرویس های امنیتی بیگانه کشیده شد، عامل ترور شهید دکتر علیمحمدی دانشمند هسته ای کشورمان بود. مجید جمالی فشی به عنوان یک جوان رزمی کار ایرانی که شور و شوق فراوانی برای سفر به ترکیه داشت، هیچ گاه فکر نمی کرد با ارتباطاتی که برای او برنامه ریزی کردند، تبدیل به یک قاتل شود. بخش هایی از عترافات او را می خوانید:

جوان ایرانی هیچگاه فکرش را هم نمی کرد با چند سفر خارجی 
به عامل موساد در ترور دانشمند هسته ای ایران درآید
پرده اول: به استانبول سفر کرده بودم و در آنجا با فردی به نام رادپور آشنا شدم که ایشان پیشنهاد رفتن به کنسولگری را به من داده بودند

پرده دوم: حدود ۳ ماه بعد بود دوباره به ترکیه بازگشتم بعد طبق همان سیری که داشتم تماس گرفتم وارد کنسولگری شدم 

پرده سوم: در سومین سفر به ترکیه یک تست پلی گراف یا همان دروغ سنج از من گرفتند که دو روز طول کشید. 

پرده چهارم: اولین سفرمان خارج از ترکیه قرار شد آسیای جنوب شرقی (تایلند) باشد.

پرده پنجم: سفر به اسرائیل از طریق کشور تایلند و آموزشهای نهایی

پرده ششم: ترور شهید علی محمدی، استاد هسته ای ایران.

سیستم اطلاعاتی اسرائیل مجید جمالی را در تور ترکیه به خدمت در آورد، بوسیله تور تایلند آموزشهای اولیه را به آن داد و سپس از طریق همان کشور به رژیم صهیونیستی منتقل کرد و عملیات را شبیه سازی نمود.، در نهایت هم او را بوسیله تور ارمنستان وارد ایران کرد!

کنسرت های موسیقی؛ دلال پیوند ایرانیان با کشورهای خارجی

از آنجا که ایرانیان، فرهنگ دوست هستند همواره از شعر و ادب برای بیان احساسات و روحیات خود بهره می برند. همین مسئله باعث شده است موسیقی پاپ، در بین عامه مردم مقبولیت داشته باشد. اما برخی از خوانندگان لس آنجلسی که پس از انقلاب اسلامی، با وطن و مردم خود، قهر کرده بودند در سالیان اخیر محملی پیدا کردند تا در نوار کشورهای همسایه شمالی (ارمنستان)، غربی (ترکیه و عراق) و جنوبی (امارات) به ارائه برنامه بپردازند. این هلال ابتذال در کشورهای همسایه ایران از شمال تا جنوب، هر ساله با به کارگیری مافیای تبلیغی خود توانسته است بلیط های این خوانندگان ورشکسته را به قیمت های گزاف به فروش برساند. 

سرآمد هنر این دست از خوانندگان ورشکسته، اقدام مدونا خواننده هرزه آمریکایی بود که در اجرای خود در کشور مسلمان نشین ترکیه، با برهنه کردن بخش هایی از بدن خود که بر روی آن نوشته شده بود، ترس نداره این پیام را به مخاطبان خود در خاورمیانه می داد که عصر برهنگی، غرب را فرا گرفته است و شما نیز نباید به خاطر فرهنگ و هنجارهای خود از این کار بترسید و از این غافله جدا بمانید!

از سوی دیگر دعوت از جاستین بیبر خواننده ۲۰ ساله آمریکایی و مدافع همجنس بازی که تولد فرزند نامشروع او، چندی پیش جنجال رسانه ای گسترده ای را در شبکه های امریکایی ایجاد کرده بود به کشور مسلمان نشین امارات متحده عربی و دلالی برخی برای فروش بلیط های او در ایران، یک نمونه دیگر از تلاش برای سفرهای خارجی به واسطه عرض اندام شوالیه های ناتوی فرهنگی است.

تعطیلاتی که به جای انبساط خاطر، یک عمر را تباه می کند

شاید کمتر کسی فکر کند که آثار و عواقب یک مسافرت کوتاه تفریحی، بر تمام عمرش سایه بیفکند. برخی از کسانی که به تایلند سفر می کنند به خاطر روابط خارج از چارچوب، با بیماری های مختلفی به کشور بازمی گردند. برخی از آنها حتی با پرونده قضایی به کشور برگردانده می شوند و برخی هم اصلا برگردانده نمی شوند! بر طبق آخرین اطلاعات واصله، ۳۰۰ ایرانی در زندان های تایلند به سر می برند. (۲) از این تعداد ۱۴۰ نفر نیز به خاطر قاچاق مواد مخدر به حبس ابد محکوم شده اند. (۳) اما بدتر از همه این مسائل، ضربه های روحی و روانی است که گردشگران ایرانی، متحمل می شوند. با این حال به علت پیگیری های مقامات ایرانی و تنظیم معاهده استرداد مجرمان بین دو کشور ایران و تایلند، در سال ۹۱، چهل نفر از این تعداد به کشور بازگشتند. (۴)

یکی از این موارد که به اعتبار ایران و ایرانی در خارج از کشور لطمه بسیاری زد، ماجرای زوج ایرانی بود که به خاطر مصرف مشروبات الکلی و مواد روانگردان، در ملأ عام اقدام به برقراری ارتباط جنسی کردند و توسط پلیس تایلند بزداشت شدند. این افراد به خاطر پخش اسامی و چهره شان در تایلند بسیار مورد شماتت عمومی قرار گرفتند و از لحاظ روحی ضربه فراوانی دیدند . 

از زرق و برق تبلیغات تا سطح پایین خدمات در تورهای خارجی 

برای برخی از گردشگران ایرانی، همین که نام یک کشور خارجی در میان باشد و هزینه سفر هم در حد وسع و توان متوسط باشد کافی است تا کوله بار را ببندند و راهی سفر شوند. اسامی پر زرق و برقی مثل کشتی کروز که شامل سالن های بار و مشروب، ورزش های آبی مختلط، آفتابگیری و سالن های ماساژ و ... است دهان خیلی را به آب می اندازد. اما در عمل آنچه اتفاق می افتد کشتی های قدیمی است که تا روی عرشه نیز مسافر سوار کرده اند و اتاق های تنگ و تاریکی که خیل مسافران را در خود جای داده است. 

به هر حال آن چه در تورهای خارجی اتفاق می افتد برای خیلی با این یک جمله توجیه می شود: برای یک بار هم که شده می ارزد که امتحان کنیم! اما به راستی آنچه که در انتظار گردشگران ایرانی است و بخش کوچکی از آن در بالا روایت شد هنوز ارزش هدر کردن پول و وقت و هویت گردشگران را دارد؟ متأسفانه آنچه به عنوان سفر مجردی شناخته می شود با لاابالی گری و هنجارشکنی آمیخته شده است. آیا خانواده ایرانی که از کرامت و سنت های فرهنگی خاص خود بهره می برد واقعا نیازمند این چنین تفریحاتی است؟! 

پی نوشت:

۱) سایت شبکه تی آر تی
۲) http://archive.jahanesanat.com/pdf/۱۳۹۰/۱۰/۲۰/۱۶.pdf

۳)http://kaghazeakhbar.com/article/۶۸۹۶
۴) http://www.asriran.com/fa/news/۲۴۹۶۹۴

دیپلماسی هسته ای و امنیت ملی

1. دیپلماسی هدفمند در کلیه شقوق آن، ابزاری برای تامین منافع ملی است و در موارد حاد که امنیت ملی در برابر تهدید قرار دارد، خواه در صلح یا جنگ، اهمیت و ضرورت کاربست آن نیز جدی تر و وافرتر می‏گردد. با این حال، بود و نبود دیپلماسی به خودی خود از درستی یا نادرستی یک گفتمان حکایت نخواهد کرد. هرچند کاربست این ابزار می تواند با اشراف بر محیط بین المللی و بالا زدن آستین خرد و شهامت، برای دست گذاشتن بر کانون های هندسه قدرت جهانی و مجاری و منابع تاثیرگذار بر آنها همراه باشد.

اما نکته موکد این است که دیپلماسی تنها یک قالب است و بودن آن، نشان از تامین منافع و صیانت از امنیت ملی نخواهد شد؛ بلکه خروجی های این قالب است که می تواند چنین امکانی را محقق سازد. از این رو، دیپلماسی به مثابه قالب و چارچوب است که دستیابی به هدف موردنظر از جانب کارگزاران آن، مستلزم بکارگیری اصول و هنجارها، طرح ریزی روش ‏ها و مجاری و همچنین در اولویت قرار دادن فرایند های ابتکاری است.

نبش قبر کردن در مورد اصل مذاکره، اصل توافق، برد- برد بودن یا نبودن و مسائلی از این دست، کارکردی در رابطه با تامین منافع ملی در مناسبات بین المللی پدید آمده، نخواهد داشت. باید از تمرکز بر این مساله به عنوان امری در پهنه سیاست داخلی عبور کرد و به جنبه های سیاست خارجی پرداخت.

2. مذاکرات هسته ‏ای، از جمله کانون‏ ها و مراکز ثقل دیپلماسی دولت در مدیریت روابط خارجی است، که نسبت مفروضی با منافع ملی است؛ کانونی که مصاف ایران و غرب در قالب مذاکره را رقم زده و تحولی اساسی در روابط بین ‏المللی پدید آورده؛ تحولی که تعریفی جدید از نظم نوین منطقه ای و جهانی را برانگیخته است.

در این زمینه، نفس مذاکره را هدایت گر نظام – مقام معظم رهبری- به عنوان امری شمرده که نفی و اثباتش جنبه حکمی ندارد، بلکه حتی در شرایط کنونی چه بسا دست یازیدن به آن می تواند خط بطلان بر پروژه هایی نظیر ایران هراسی باشد که گمان در توصیف این سرزمین صلح و مهر را به سمت تهدید منطقه یا جهان سوق دهد. مقام معظم رهبری و فرماندهی معظم کل قوا، مجموعه بایسته‏ های این عرصه در رابطه با سیاست خارجی کشورمان را «نرمش قهرمانانه» اطلاق نموده اند.

3. بی شک، مدیریت ملی روابط خارجی آن گاه بایسته و شایسته است که در سایه ملاحظات امنیت ملی باشد و بر این اساس، غایت کنشگری در مناسبات بین ‏المللی تحقق وضعیت بایسته و مطلوب بر پایه منافع عالیه امنیت ملی است و مذاکرات هسته ‏ای نیز مقید به ملاحظات مذکور خواهد بود.

منظور از «اصول و هنجارها»، پیروی از منطق هنجاری نظام اسلامی در درجه نخست است. این منطق در کنار هنجارهای عام و شامل فقهی، از حیث مصداقی و عرصه ای در سیر زمان و مکان بر پایه آموزه ها، فرامین و دیدگاههای رهبری نظام تعیین می گردد. در درجه دوم، منظور هنجارهای عام و آمره1  در کنار بهره گیری از ظرفیت ‏های فکری، حقوقی و سیاسی در راستای طراحی الگوها و مدل ‏های نوین مفهومی، تفسیری و نهادین است.

هم اصول نظری روابط بین‏ المللی و هم تجربه کنش در جامعه بین ‏الملل نشان می‏دهد که تفسیر،2  خود یکی از اساسی  ترین قالب‏ های نرم، منعطف و خزنده از اعمال اراده سیاسی در محیط بین ‏المللی است که اتفاقاً فضای کلی دیپلماسی را تحمل نموده و از مجرای آن نمود می‏یابد.

این قالب، می‏تواند منافعی که در پرتو تلاشهای سخت  افزاری و غیرتعاملی ناممکن می‏شوند را از مجرای نرم و در سایه دیپلماسی ممکن و میسور نماید. بی دلیل نیست که غرب با ادراک این ظرفیت‏ ها در طول تاریخ تلاش نموده به منبع و سرچشمه جهت دهی به محتوای اصول و هنجارهای ناظر بر زیست بین ‏المللی و امنیت جهانی تبدیل شود.

در کنار برداشت های گوناگون راجع به خروجی ها و نتایج توافق های صورت گرفته، شفاف بودن یا نبودن آنها، نزدیکی یا دوری آن به منافع ملی و مسیر ترسیم شده غرب و ایران در افق و چشم انداز آن، اکنون زمان تمرکز بر «دستاوردسازی» برای منافع ملی است.

4. بایسته ج.ا.ایران در رابطه با اصول و هنجارهای مذاکرات هسته‏ای این است که اولاً حقوق مسلم را از دایره تفسیرهای متهافت و متناقض دور سازد. مساله این است که حق توسعه صلح آمیز، ذاتی و بی نیاز از شناسایی است و از این منظر، نه غرب و نه هیچ گروه و سازمانی در شأن و مقام شناختن یا نشناختن این حقوق برای هر کشوری از جمله ایران نبوده، نخواهد بود و بلکه نباید باشد.

ثانیاً نظام باید نظام حقوقی انرژی هسته ‏ای، به مثابه نظامی از اصول آمره بین‏المللی، را از نظر محتوا، غایت ‏ها، آستانه‏ های رفتاری و تعهدسازی، به گونه ای در روند تفسیر قرار دهد که بخش مهم جامعه بین ‏المللی – دولتهای غیرهسته ‏ای- را به محتوا دهی جدید به آن در خارج از گردونه نظم دلخواه قدرتهای هسته ‏ای ترغیب نموده و تمایلات آنها را به صورت جدی فعلیت بخشد.

اصل بودن (یا شدن) «حق» غنی سازی3  به عنوان جزئی شناخته شده از حق توسعه صلح آمیز،4  از نمادهای بارزی است که باید از فرعیت ناشی از رویکرد گذشته و کنونی غرب در این عرصه فاصله بگیرد؛ رویکردی که غرب آن را به صورت عام یا در موارد خاص (به ویژه علیه ج.ا.ایران)، در عرصه کاربرد غیرصلح آمیز انرژی هسته ‏ای تعبیر نموده است. این اهتمام، در سایه ابتکار و خلاقیت اسلامی- ایرانی دست یافتنی بوده و خواهد بود.

5. علاوه بر اصول تخصصی عرصه هسته ‏ای که به محتوای مساله مذکور میان ایران و غرب مربوط می‏شوند، اصول حرفه ای مرتبط با مذاکرات هدفمند و قهرمانانه نیز مورد عنایت بوده و هستند. احترام متقابل، نگرانی مشترک، منافع متقابل، همترازی سود- هزینه یا داده-ستانده، و همچنین همزمانی اقدامات از جمله اصول حرفه ای در این وادی به شمار می‏روند.

بر پایه این اصول است که مذاکرات در خارج از خطوط قرمز ج.ا.ایران، یعنی هسته اصلی منافع ملی (منافع عالیه امنیت ملی) 5 به انجام می‏رسد و انعطاف دیپلماسی در کنار غیرقابل عدول بودن خطوط قرمز ملی، معنا می‏یابد. نرمش قهرمانانه که بر انعطاف تاکید دارد، موید این سبک دیپلماسی است که به توفیق در تامین منافع عالیه کشور (به ویژه تعدیل و توقف تحریم ‏ها در عین حفظ منزلت کشور به عنوان پرچمدار مقاومت خردمندانه علیه نظام سلطه) انجامیده و کنشی پیروزمندانه و قهرمانانه را از این حیث به بار آورد.

نرمش قهرمانانه که بر انعطاف تاکید دارد، موید این سبک دیپلماسی است که به توفیق در تامین منافع عالیه کشور (به ویژه تعدیل و توقف تحریم ‏ها در عین حفظ منزلت کشور به عنوان پرچمدار مقاومت خردمندانه علیه نظام سلطه) انجامیده و کنشی پیروزمندانه و قهرمانانه را از این حیث به بار آورد.

6. از آنجا که دیپلماسی فی نفسه بر قالب و روش ارتباط در محیط بین ‏المللی تاکید دارد، صرف تمرکز بر آن ترجمانی از بودن یا نبودن محتوایی خاص در این زمینه نخواهد بود. تعیین محتوا در این رابطه، بر اساس معیارهایی خواهند بود که از اصول تخصصی و عام کنش موفق در روابط خارجی نشات می‏گیرند.

اما محتواهای مطلوب ملی نیز بی ارتباط با نوع روشها و مجاری نیستند، بلکه تجربه سیاست خارجی موید اهمیت ابتکار و ساخت روشها و مجاری نوین متناسب با محتواهای مطلوب است، بدون اینکه ظرفیت ‏های نهفته در ساختارهای موجود مورد کم توجهی و بی عنایتی قرار گیرد.

به نظر می ‏رسد ایجاد شبکه ای ویژه از روابط ایران و غرب، به نام توافق هسته‏ ای ژنو، برخاسته از همین ضرورت‏ ها بوده است؛ ضرورت‏ هایی که طی همین مدت کوتاه از اجرائی شدن توافق حاصله، به گسست در شبکه ‏های تحریمی و مافیای قدرت بین ‏المللی علیه ج.ا.ایران شده و دشمنان نظام را به هراسی شدید از عادی شدن بلکه اعتلایابی ایران در آینده قدرت جهانی انداخته است.

7. تجربه دیپلماسی چندجانبه گرا 6 - ملهم از سیاست های کلی نظام و سند چشم انداز- نشان داده که بهره گیری از فرایندهای مبتکرانه می‏تواند موجد ارتقای ظرفیت‏ های دستیابی کشور به وضعیت‏ های مطلوب در عرصه روابط خارجی باشد. زیرا فرایندهای مذکور نیازمند قاعده سازی متفاوت از ساختارهای موجود بوده و در این وادی، نه تنها حق و امکان مشارکت در ساخت این قواعد به رسمیت شناخته شده، بلکه فرایند و قالب مذاکراتی نیز بر پایه اتفاق نظر طرفین طراحی و اجرای می‏گردد.

8. نرمش قهرمانانه به مثابه تاکید بر مجموعه ای از بایسته ‏ها برای طراحی الگویی اسلامی- ایرانی از دیپلماسی در محیط بین‏ المللی است که البته محدود به دیپلماسی رسمی سنتی نخواهد ماند. امروزه دیپلماسی فرهنگی، علمی و نخبگی، عمومی و توده ای، نظامی- دفاعی، امنیتی- اطلاعاتی نیز باید کنشی جهان گرا یافته و فارغ از مسائل مرتبط با سیاست داخلی، به اصلاح، تقویت، بازدهی بخشی و نتیجه مندی دیپلماسی ای بپردازند که نظام و رهبری آن، کلیت آن را فارغ از ایرادها و نواقص جزئی، منع نکرده – هرچند تائید محتوایی کامل هم ننموده- است.

به نظر می رسد که در کنار برداشت های گوناگون راجع به خروجی ها و نتایج توافق های صورت گرفته، شفاف بودن یا نبودن آنها، نزدیکی یا دوری آن به منافع ملی و مسیر ترسیم شده غرب و ایران در افق و چشم انداز آن، اکنون زمان تمرکز بر «دستاوردسازی» برای منافع ملی است.

 مذاکرات هسته ‏ای، از جمله کانون‏ ها و مراکز ثقل دیپلماسی دولت در مدیریت روابط خارجی است، که نسبت مفروضی با منافع ملی است؛ کانونی که مصاف ایران و غرب در قالب مذاکره را رقم زده و تحولی اساسی در روابط بین ‏المللی پدید آورده؛ تحولی که تعریفی جدید از نظم نوین منطقه  ای و جهانی را برانگیخته است.

9. در این مقطع از تاریخ که لایه ای از مباحث مساله هسته ای کشور در پهنه دیپلماسی جریان یافته و به پیش رفته است، دیگر نبش قبر کردن در مورد اصل مذاکره، اصل توافق، برد- برد بودن یا نبودن و مسائلی از این دست، کارکردی در رابطه با تامین منافع ملی در مناسبات بین المللی پدید آمده، نخواهد داشت. باید از تمرکز بر این مساله به عنوان امری در پهنه سیاست داخلی عبور کرد و به جنبه های سیاست خارجی پرداخت.

در این صورت است که می توان، حتی از یک توافق ناقص، مبهم یا برد کمتر برای کشور نیز –که برآیندهای یک برداشت از این صحنه است-، نتایج و دستاوردهای نزدیک به منافع ملی را حاصل و تضمین نمود. در واقع، بازی در این میدان تازه آغاز شده و با رویدادهای این سه ماه، مساله مختومه نشده است.

از این رو، می توان با بکارگیری قواعد بازی متفاوت، انتخاب بازیکنان و بازیگرانی جدید و قوی، نرمش و مهیاسازی حاضران در این صحنه، دستورکار دادن و حتی روشنگری و هشدار خردمندانه و منصفانه به همه نهادهایی که در مسیر تصمیم سازی، تصمیم گیری و اجرا قرار دارند، نقش جامعه بصیر، خردورز، مقاوم و خواستار عدالت جهانی را در روند مدیریت دیپلماسی هسته ای ایفا نمود.

حتی دیپلماسی دفاعی7  نیز به عنوان «طرح، تعریف، هدایت و بهره گرفتن از تعامل نیروهای مسلح کشورمان با همتایان خارجی یا عناصر و کارگزاران کشوری با هدف تامین منافع ملی مشترک و همچنین طراحی و اجرای راهبردهای تامین امنیت منطقه ای و جهانی»، بخشی جدی از دیپلماسی قهرمانانه است که با ادبیات، مفاهیم، محتوا و روشهایی نسبتاً مختص به خود، همیار و کمک کننده به دیپلماسی سنتی است.

از همین روست که دیپلماسی دفاعی نیز همانند سایر ارکان و مولفه‏ های قدرت دفاعی، پشتیبانی دیپلماسی هسته ‏ای به شمار می‏رود. غایت همه این تدابیر یکسان بوده و آن، تامین منافع ملی در گردونه تعاملات، گفتگوها و همکاریهای بین ‏المللی از طریق تقلیل تهدیدها و تقویت فرصت‏ های فراروی منافع مذکور است.

10. النهایه، مذاکرات هسته ‏ای را باید در منظومه منافع ملی مورد ارزیابی شناختی، نیازسنجی، چارچوب دهی، سیاستگذاری و همچنین مدیریت ادراکی و اجرائی قرار داد و در این زمینه، نگاه به آن از حیث سیاست خارجی – و نه صرفاً سیاست داخلی- است که می تواند حتی ظرفیت های نقد و تبیین را به سرمایه ای برای تقویت دستاوردهای آن برپایه منافع ملی تبدیل نماید.

پی نوشت:

1  Peremptory norms

2  Interpretation

3  Right to enrichment

4 در این خصوص باید به مفاد و متن دقیق بند 1 ماده 4 ان.پی.تی. توجه و استناد نمود که همه ارکان، عناصر و مولفه های توسعه صلح امیز هسته ای را بدون هیچ آستانه ای، حق ذاتی و غیرقابل تبعیض دولتهای عضو این معاهده شمرده است.

5  Supreme national security interests

6  Multilateral diplomacy

7  Defence diplomacy

دکتر نادر ساعد

مدیر گروه حقوق و سازمان های بین المللی پژوهشکده مطالعات روابط بین المللی