شهرداری اهواز درحالی اقدام به ایجاد فضای سبز و برداشت خاک از محوطه شرق اهواز موسوم به پارک کوهساران کرد که بیش از یک سال از شناسایی مجموعه قبرها و گوردخمههای تاریخی شرق اهواز توسط مجتبی گهستونی از فعالان میراث فرهنگی در خوزستان میگذرد.
سال گذشته دوستداران و فعالان میراثفرهنگی خوزستان درحالی یک محوطه از مجموعه قبرها و گوردخمههای تاریخی را شناسایی کردند که شهرداری در این مدت طی سه مرحله به این محوطه باستانی دستاندازی کرده است. آخرین اقدام این ارگان شهری گودبرداری و ساخت ترن هوایی در مهرماه سال جاری گزارش شد.
شنیدهها حاکی از آن است که اداره کل میراثفرهنگی پس از اطلاع از موضوع در محل حاضر شده و اعلام کرده که این اقدام شهرداری خلاف ضوابط میراثفرهنگی است و هر چه سریعتر پرونده قضایی تشکیل خواهد شد.
«مجتبی گهستونی» دبیر و سخنگوی انجمن تاریانا یکی از فعالان میراثفرهنگی خوزستان است که برای نخستین بار محوطه شرق اهواز را شناسایی کرد. او اما به تازهترین اقدام شهرداری اشاره میکند میگوید: شهرداری درحالی اقدام به ایجاد فضای سبز و برداشت خاک از محوطه باستانی کوهساران کرده که اداره میراثفرهنگی خوزستان چندین بار به شهرداری تذکر داده است که از هر گونه تعرض و تخریب در این محوطه پرهیز کند.
این فعال میراثفرهنگی ادامه میدهد، اما متاسفانه از زمان ارسال سه نامه تذکر و هشدار میراثفرهنگی دو اتفاق ناخوشایند در محوطه رخ داد. بهطوری که پس از نصب ترن هوایی تفریحی در جوار این سازهها، چند روز پیش این ارگان شهری اقدام به ایجاد فضای سبز کرد. این اقدام که با برداشت خاک همراه بود سبب اعتراض دوستداران و فعالان میراثفرهنگی شد.
گهستونی یادآور شد: از شورای شهر اهواز درخواست می شود که نسبت به موضوعات تاریخی شهر اهواز هم توجه داشته باشد و اجازه ندهد که شهرداری بیش از پیش هویت فرهنگی و تاریخی این شهر را مخدوش کند.
دوستداران و فعالان میراثفرهنگی از اداره کل میراث فرهنگی درخواست کردند که اقدام قانونی و جدی را نسبت به فعالیتهای شهرداری انجام دهد. همچنین از پژوهشکده باستانشناسی نیز درخواست شد پس از گذشت یک سال و نیم از شناسایی و معرفی این محوطه توسط دوستداران میراثفرهنگی وضعیت محوطه روشن شود.
یکی از باستانشناسان که برای بررسی شهر هرمز اردشیر سفر کرده بود از محوطه باستانی شرق اهواز نیز بازدید کرد. همچنین با دعوت انجمن میراثفرهنگی تاریانا دکتر علی رحمانی که در حوزه ژئوسایتهای زمین باستانشناسی فعالیتهای متعددی انجام داده دعوت شد که این متخصص زمینشناسی نیز پس از بازدید محوطه را بسیار مورد اهمیت عنوان و نگرانی خود را بابت تعرضهای انجام شده اعلام کرد.
این متخصص زمینشناسی، محوطه شناسایی شده را به لحاظ زمین شناختی دارای چینهبندی متقاطع، اشکال فرسایشی و مرزهای لایهبندی، یک ژئوسایت زمین باستانشناسی کمنظیر خواند.
در همین خصوص نوروز رجبی از باستان شناسان که در خصوص دوره الیمائیان فعالیت هایی داشته و به همراه مجتبی گهستونی از این محوطه باستانی دیدار نموده است در گزارش جامعی محوطه تاریخی شرق اهواز را بسیار حائز اهمیت عنوان کرد.
این محوطه تاریخی که بارها مورد تعدی حفاران غیر مجاز قرار گرفته، در میان تپههای رملی و اراضی کشاورزی قرار گرفته است. با این وجود میتوان در سطح محوطه، قطعات سفال، شیشه و آجر را به صورت پراکنده مشاهده کرد.
این درحالی است که دوستداران میراث فرهنگی در اهواز و شوش به محض اطلاع از وجود چنین محوطهای در غرب خوزستان موضوع را با واحدهای مختلف در اداره کل میراث فرهنگی خوزستان و اداره میراث شوش در جریان گذاشتند و خواهان پیگیری موضوع شدند.
در همین خصوص مدیر کل میراث فرهنگی خوزستان با اعزام یگان حفاظت، معاونت میراث فرهنگی خوزستان و اداره میراث فرهنگی شوش، درخواست کرد تا رسیدگی کامل انجام و گزارش نهایی اعلام شود.
«مجتبی گهستونی» دبیر انجمن دوستداران میراث فرهنگی تاریانا خوزستان با اشاره به پیگیری ها و مشاهدات دوستداران میراث فرهنگی از این محوطه باستانی گفت: وجود اشیا تاریخی فرهنگی و سازههای برخوردار از معماری حکایت از گستردگی محوطه تاریخی دارد که با استفاده از کلیه ادوات کشاورزی به منظور تعرض آسیبهای جدی به این محوطه تاریخی وارد کرده است.
گهستونی افزود: در بررسیهای سطحی که کارشناسان انجام دادهاند مشاهده شد که محوطه تاریخی از تاسیسات گوناگونی مثل آبرسانی، اداری، مسکونی، صنعتی، تدفینی برخوردار است.
بهگفته او، با توجه به قرار گرفتن این محوطه تاریخی در دشت شوش و همچنین وجود دادههای تاریخی ـ فرهنگی که فقط بهصورت سطحی قابل مشاهده است، به نظر میرسد از شهرهای آباد دوران خود بوده است که در صورت کاوش بخش مهمی از تاریخ راز آمیز غرب خوزستان نمایان شود.
این فعال میراث فرهنگی از پژوهشکده باستان شناسی و سازمان میراث فرهنگی کشور درخواست نجات بخشی اضطراری برای جلوگیری از تعرض های هرچه بیشتر را در خواست کرد و اظهار داشت: با توجه به پیگیریهای مدیر کل میراث فرهنگی خوزستان و محدودیتهایی که دراین خصوص وجود دارد از اداره کل میراث فرهنگی خوزستان درخواست داریم که تمام توان خود را برای حفاظت و کاوش به منظور نجات بخشی و تعیین دوره تاریخی آن در این محوطه به کار بگیرد.
در همین خصوص مدیر کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری خوزستان، ضمن تشکر از حساسیت انجمنها و رسانهها برای دفاع از آثار تاریخی خوزستان گفت: تا زمان انجام اقدامات لازم و ضروری، برای حفاظت از این محوطه تاریخی از ظرفیت شورا، دهیاری و بسیج استفاده خواهیم کرد.
افشین حیدری افزود: انتظار میرود که کشاورزان منطقه که محوطه تاریخی در اراضی آنان واقع است حساسیت لازم را داشته باشند چرا که هر گونه تخریبی از زمان ارایه هشدارهای لازم متوجه آنان است.
وی بیان کرد: به منظور نجات بخشی در محوطه مورد نظر و همچنین انجام مطالعات علمی، پیگیری های لازم به منظور تملک اراضی، طرح شکایت از متجاوزین در دستگاه قضایی، ثبت آن در فهرست آثار ملی صورت خواهد گرفت.