گزارشی از آلودگی آبهای سطحی در خوزستان

مردابی به نام «دز»!؟

سرویس : استان ها - خوزستان

مسؤول انجمن دوستداران میراث فرهنگی، گردشگری و محیط زیست دزفول گفت: رودخانه دز به عنوان سومین رودخانه کشور نقشی کلیدی و اساسی در حیات اقتصادی و زیست محیطی استان خوزستان دارد.

روح‌الله بهشتی‌فرد در گفت‌وگو با خبرنگار ‌خبرگزاری دانشجویان ایران‌(ایسنا) منطقه خوزستان بیان کرد: شهر دزفول از جمله شهرهای گردشگری محسوب می‌شود که آثار تاریخی، باغ‌ها و زمین‌های کشاورزی فراوانی دارد و رود زلال دز در حدود شش کیلومتر از میان این شهر عبور می‌کند. در دو طرف رودخانه دز پارک‌ها و مکان‌های تفریحی بسیاری برای استفاده گردشگران احداث شده است.

بهشتی‌فرد گفت: متاسفانه چند عامل انسانی باعث شده که رود زلال و خروشان دز به سمت مرداب شدن پیش برود.

وی افزود: تخلیه فاضلاب در رودخانه و تغییرات فیزیکی در مسیر رودخانه توسط شهرداری (به علت ساخت پل پنجم، نصب پل شناور و بندهای بتنی و همچنین احداث پارک و کاشت درخت در بستر رودخانه) موجب کند شدن سرعت آب شده است. ورود فاضلاب خانگی دارای نیترات و فسفات و پساب‌های کشاورزی که از بالا دست وارد رودخانه می‌شود نیز از دلایل اصلی رشد گیاهان آبزی در رودخانه دز است.

او عنوان کرد: رود دز به عنوان سومین رودخانه پر آب کشور شاهرگ حیات اقتصادی شمال خوزستان محسوب می‌شود که جریان آن نقش اساسی و مهمی در پویایی اکوسیستم و محیط زیست منطقه به ویژه حیات جنگل‌های پارک ملی و منطقه حفاظت شده دز دارد.

بهشتی‌فرد خاطر نشان کرد: این رودخانه با آبی سرد و زلال علاوه بر ظرفیت گردشگری زیستگاه انواع آبزیان بومی و گاهی منحصر بفرد است. رودخانه همانند یک موجود زنده است که باید به آن رسیدگی شود. متاسفانه ما صرفا از رودخانه‌ها بهره‌برداری می‌کنیم.

‌مسؤول انجمن دوستداران میراث فرهنگی، گردشگری و محیط زیست دزفول گفت: مرگ رودخانه هنگامی است که به حال خود رها شده و در محاصره نیزارها و جلبک‌ها قرار گیرد که در پایان به مرداب تبدیل شده و به تدریج نابودی رودخانه را رقم خواهد زد.

بهشتی‌فرد عنوان کرد: آیا مسؤولان با خود فکر کرده‌اند رودخانه ای که بستر سنگی دارد چرا در حال تبدیل شدن به نیزار و انواع جلبک‌زارا ست؟ آیا مشاهده نمی‌کنند این مقدار گل و جلبک از کجا وارد رودخانه شده است؟ آیا احداث پارک در بستر رودخانه و کاشت درخت در وسط آن کاری کارشناسی بوده است؟ احداث رستوران و کافی شاپ در بستر و وسط رودخانه و به تبع تخلیه فاضلاب آن به رودخانه کار کارشناسی است؟ آیا مردم از این موضوع باخبرند؟

وی افزود: هیچ کس با احداث پارک و فضای سبز مخالف نیست اما ساخت پارک باید با کار کارشناسی و مشورت با استادان و متخصصان رودخانه که از عواقب و مشکلات آینده آن آگاه هستند انجام شود.

بهشتی‌فرد یکی دیگر از دلایل رشد گیاهان آبزی و جلبک‌ها را تعریض رودخانه عنوان کرد و افزود: با تعریض رودخانه توسط بند بتنی عمق آب را کاهش داده و نور خورشید به راحتی به کف رودخانه نفوذ یافته و رشد سریع این جلبک‌ها را رقم می‌زند.

وی تصریح کرد: لایروبی نشدن رودخانه دز در سال‌های اخیر موجب شده رشد بی‌رویه انواع جلبک و خزه در بخش وسیعی از این رودخانه اتفاق بیفتد به طوری که در پایین پل قدیم و کناره‌های پل شناور و نیز اطراف پل پنجم جریان آب به شدت کند شده و خزه‌ها به محل انباشت انواع پسماند و زباله تبدیل شده است. پل شناور نیز به تنهایی به رشد این جلبک‌ها بسیار کمک کرده است.

‌مسؤول انجمن دوستداران میراث فرهنگی، گردشگری و محیط زیست دزفول گفت: تا آن جا که در خاطر دارم قرار بر این بود که پس از احداث پل پنجم پل شناور توسط شهرداری در آن زمان جمع‌آوری شود که این گونه نشد.

وی تاکید کرد: سلامتی رودخانه اول توسط خود مردم و دوم توسط بهره‌برداران از آن باید تضمین شود. شهرداری و امور آب و اداره جهاد کشاورزی هر یک به طریقی بهره‌برداران اصلی این رودخانه هستند. بنابراین باید برای سلامت رودخانه هزینه کنند.

او، با اظهار این موضوع که این یک هشدار جدی است و شمارش معکوس برای مرگ رودخانه دز در حال رقم خوردن است، گفت: راهکارهای بسیاری برای بهبود وضعیت همچون تشکیل کمیته حفاظت از رود دز وجود دارد. استادان دانشگاه و اداره محیط زیست به آن واقف هستند و می‌توان به راحتی از آنها استفاده و راهکارها عملی برای آن پیدا کرد.

بهشتی‌فرد اظهار کرد: دوباره پیشنهاد خود را تکرار می کنم کمیته و سازمان حفاظت از رودخانه دز باید به زودی تاسیس شود تا مشکلات رودخانه از نظر بهداشت محیطی، اکوسیستم و گردشگری مرتفع شود.

وی افزود: رودخانه دز شاهراه زندگی و سلامت بخش زیادی از مردم منطقه شمال خوزستان است که پرداختن به مسایل و مشکلات آن از وظایف دولت و مردم است. حتی سلامتی کارون با توجه به شوری آب پس از سد گتوند به رود دز بستگی دارد و این یک موضوع فرامنطقه‌ای است. همه باید کمک کنند و بحران آب را که دانشمندان بسیار بر روی آن تاکید دارند، جدی بگیرید. همچنین امیدوارم دولت جدید با رویکردی مثبت و رو به جلو به رودخانه‌ها به صورت موضوع ویژه رسیدگی کند. لطفا به سلامت رودخانه توجه کنید.