گزارشی از آلودگی آبهای سطحی در خوزستان

سد گتوند فرصت یا تهدید؟ 

اهواز- مجری سد و نیروگاه گتوند افزایش ای سی آب خروجی سد گتوند در سال 92 را رد کرد و تاکید کرد که خروجی آب این سد بر اساس توافق سال گذشته با مدیران استان خوزستان، با ای سی زیر یک هزار و 500 میکروموس رها می شود و سد گتوند تهدیدی برای کارون نخواهد بود. 

بته گزارش خبرنگار ایرنا ابتدای سال 80 که پروژه ساخت سد گتوند کلید خوردو مراحل اجرایی را پشت سر گذاشت، تا کنون بارها موضوع سازند گچساران و گنبدهای نمکی موجود در بستر این سد و تاثیر آن بر روی کیفیت آب کارون به سوژه ای مهم برای رسانه ها، و محلی برای اظهارنظرهای مختلف از سوی کارشناسان و مدیران استانی تبدیل شده است.

در این بین نظرات ضد ونقیض بسیاری که پیرامون این سد وجود دارد، موجب به وجود آمدن این سوال در اذهان شده که آیا باید از سد گتوند به عنوان فرصت برای کشور و یا تهدیدی برای زمین های کشاورزی استان خوزستان و رودخانه کارون نام برد ؟

اما از زمان آبگیری سد گتوند مدیران ارشد استان با وجود قبول مشکلات موجود در بستر این سد، همواره از این طرح ملی حمایت کرده و مدیران سد نیز به گفته خودشان،با هماهنگی با مدیران ارشد استان میزان ای سی خروجی سد را به گونه ای تنظیم کرده اند که تاکنون برای زمین های کشاورزی منطقه گتوند و شوشتر مشکلی پیش نیامده است.

این درحالی است که چندی پیش استاندار خوزستان در نشست ستاد خشکسالی، پس از اعلام میزان ای سی آب منطقه گتوند و ای سی خروجی سد با انتقاد از عملکرد شرکت آب نیرو، با اشاره به اینکه شرکت آب نیرو تضمین داده بود که ای سی خروجی آب سد گتوند از یک هزار میکروموس بیشتر نخواهد شد، میزان ای سی آب در منطقه گتوند را یک هزار و 698 میکروموس و خروجی سد را نیز یک هزار و 350 میکروموس اعلام کرد و با انتقاد ازعملکرد مدیران سازمان آب و برق خوزستان در دیراعلام شدن افزایش ای سی آب درمقطع گتوند گفت؛ در این خصوص نامه ای برای رییس جمهور و وزیر نیرو ارسال خواهد شد.

حال آن که مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان نیز با تایید مشکلات شوری آب سد گتوند و مشکلاتی که برای منطقه گتوند به وجود آورده از ارایه گزارش های بسیاری در این خصوص به سازمان محیط زیست کشور و طرح شکایت از شرکت آب و نیرو به عنوان متولی سد گتوند خبر داد.

* آب نیرو به عنوان متولی به تعهدات خود پای بند است

در این خصوص مجری سد و نیروگاه گتوند در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: بر اساس توافقات انجام شده با مدیران استان، از 15 اسفند سال 91 ، معین شد که ای سی خروجی آب سد گتوند زیر یک هزار و 500 میکروموس باشد .

کریم شیبانی بیان داشت:ای سی خروجی سد بر اساس توافقات انجام شده با مدیران استانی تنظیم شده است و با توجه به اینکه در سال 92 هنوز نشستی با مدیران استان برگزار نشده ای سی خروجی سد بر اساس توافقات قبلی تنظیم شده است.

کریم شیبانی که معتقد است از زمان آبگیری سد گتوند ،هر مشکلی که برای رودخانه کارون به وجود آمده، از سد گتوند به عنوان منشا اصلی مشکلات نام برده شده است گفت: بر اساس ارزیابی های انجام شده ،بالا بودن ای سی آب در مقطع اهواز نشان می دهد که آب رودخانه کارون در این مسیر با مشکلات بسیاری روبرو است و اینکه در شاخه گرگر چه اتفاقاتی می افتد که شوری آب افزایش یافته، باید مورد بررسی قرار گیرد.

وی با اشاره به این که اخیراً گروهی از سوی سد گتوند میزان ای سی آب شاخه گرگر را بررسی کرده اند، نتیجه این بررسی ها را حاکی از این دانست که میزان ای سی آب در شاخه گرگر و رودخانه دز در مسیر بند قیر به شدت بالا رفته و این بالا رفتن ای سی در کیفیت کارون بسیار تاثیر گذار بوده است.

مجری سد گتوند با اشاره به اینکه تعهد سد گتوند خروجی آب با ای سی یک هزار و 500 میکروموس بوده گفت: تا پیش از 15 اسفند سال 91 ای سی خروجی سد به یک هزار و 600 میکروموس نیز رسید، اما با توافق با مدیران اجرایی استان معین شد از تاریخ ذکر شده خروجی سد گتوند با ای سی یک هزار و 500 میکروموس تنظیم شود.

وی ادامه داد:در این حالت نیز با توجه به اینکه استاندار خوزستان میزان ای سی خروجی را یک هزار و 350 اعلام کرده بازهم سد به تعهدات خود بر اساس توافقات سال گذشته عمل کرده است.

وی معتقد است؛ مشکل اصلی کارون آلایندگی هایی است که در مسیر رودخانه کارون به سمت شهر اهواز تا آبادان وارد این رودخانه می شود و باید بررسی های جدی در این زمینه انجام شود.

مجری سد و نیروگاه گتوند در خصوص بحث انتقال آب شور به خلیج فارس ،مشکل کمبود اعتبار را دلیل اصلی عملی نشدن این طرح اعلام داشت و گفت: در حال حاضر مطالعات کار انتقال آب شور سد به خلیج فارس انجام شده و اسناد مناقصه این طرح نیز آماده است.

شیبانی بیان داشت: اعتبار مورد نیاز این طرح 2 هزار میلیارد ریال است که در صورت تامین این اعتبار از سوی دولت این طرح اجرایی می شود .

*ای سی آب در مسیر اهواز به دارخوین به شدت افرایش یافته است

اما در خصوص وضعیت سد گتوند و بالارفتن میزان شوری آب منطقه گتوند،معاون حفاظت و بهره برداری از منابع آب سازمان آب و برق خوزستان معتقد است؛ آلاینده های موجود در مسیر گتوند- اهواز و اهواز به دارخوین بیشترین آسیب را به رودخانه کارون وارد کرده است.

فتح الله دهکردی با اشاره به بالارفتن میزان ای سی خروجی سد گتوند بیان داشت: مدیران سد بر اساس توافقات سال گذشته آب را با ای سی یک هزار و 500 میکروموس رها می کنند و در سال جاری هنوز نشستی با مسوولان سد در خصوص میزان ای سی خروجی سد گتوند برگزار نشده است.

وی بیان داشت: رودخانه کارون 100 کیلومتر طول دارد و میزان ای سی این رودخانه از بالاترین نقطه که سرچشمه های آن در استان چهار محال و بختیاری است با 300 میکروموس وارد دشت های خوزستان می شود.

معاون حفاظت و بهره بردای از منابع آب سازمان آب و برق خوزستان ادامه داد: از استان چهارمحال و بختیاری تا دشت خوزستان 600 کیلومتر فاصله وجود دارد و تا وارد شدن آب این رودخانه به سد گتوند میزان ای سی به یک هزار می رسد که این آب با همان ای سی نیز از سد گتوند خارج می شود.

دهکردی بیان داشت: در حالی که تا رسیدن رودخانه کارون به اهواز، میزان ای سی این رودخانه حداقل به یک هزار و 300 میکروموس افزایش می یابد و در ادامه مسیر تا دارخوین نیز این میزان به بالای سه هزار میکروموس می رسد.

وی وجود کشت های مختلف در مسیر کارون را عامل اصلی افزایش ای سی آب اعلام کرده و می گوید: در مقطع اهواز به دارخوین ای سی آب نسبت به مقطع گتوند به اهواز سه ونیم برابر افزایش پیدا می کند و مشکل اصلی زه کش هایی است که در طول مسیر وجود دارد.



*مدیرعامل شرکت توسعه نیشکر خوزستان:گتوند همچنان عامل اصلی شوری کارون

اما در سال های اخیر از زه آب های شرکت های توسعه نیشکر استان نیز به عنوان یکی از مشکلات اصلی کارون نام برده می شود که چندی پیش مدیر عامل این شرکت در گفت وگو با خبرنگار ایرنا با رد تمامی اتهامات وارده به کشت و صنعت های نیشکر در استان اقدامات سد گتوند را باعث شوری آب در واحد های جنوبی این صنعت دانست.

نسیم صادقی نه تنها اتهامات وارده به کشت و صنعت های نیشکر را رد کرد،بلکه خواستار همکاری سازمان آب و برق خوزستان در عرضه آب شیرین از سوی این سازمان به طرح های توسعه نیشکر شده و اقدامات سد گتوند را موجب افزایش میزان شوری آب در واحدهای جنوبی تا 2.7 میلی موس دانست.

به گفته وی، میزان ای سی مطلوب آب برای کشت نیشکر و گندم باید بین 1.5 تا 1.7 میلی موس باشد و این میزان ای سی موجب خسارت به کشت و صنعت ها شده است.

صادقی تصریح کرد: چندی پیش در مقطعی، بخشی از آب سد کارون و شطیط جمع آوری و در سد دز رهاسازی شد که همین امر موجب شد آب مطلوبی به منطقه سرریز شود، اما متاسفانه دوام چندانی نداشت.

وی تاکید کرد: به طور قطع میزان شوری آب در افزایش و کاهش تولید تاثیر بسزایی دارد بنابراین از سازمان آب استان انتظار می رود تمهیداتی را برای کاهش ای سی آب در نظر بگیرند.

نکته پایانی اینکه؛بر این اساس اظهارات گفته شده از سوی مسوولان سد گتوند، کشت و صنعت های نیشکر، فاضلاب های ورودی به رودخانه کارون در مقطع های مختلف، ورود زه آب های حدود یک هزار واحد غیر مجاز پرورش آبزیان در شاخه گرگرکه حداقل 500 واحد آن در چهار ساله اخیر ساخته شده و بسیاری عوامل دیگر،هیچ کدام عامل بالا رفتن ای سی و شوری آب کارون نیستند! اما امیدواریم مسوولان تلاش کنند تا دلیل اصلی بالارفتن ای سی رودخانه کارون و در نتیجه از بین رفتن زمین های کشاورزی استان هرچه سریع تر شناسایی شود زیرا در حال حاضر ای سی آب در منطقه دارخوین به 4 هزار میکروموس رسیده است./7161/