همیشه فعالیت‌های آشکار و پنهانی وجود دارد تا در برابر تحریمها کار کنند، تحریمها را بی‌اثر کنند یا از آنها فرار کنند..
وب سایت "رادیو ملی آمریکا" (NPR) در گزارشی تحلیلی به قلم "جکی نورتهام" نوشت: از نگاه تحلیلگران با وجود سفت و سخت بودن تحریمهای یکجانبه دولت ترامپ علیه ایران، ایران و شرکایش در نهایت موفق خواهند بود تا راه‌هایی را برای دورزدن این تحریمها پیدا کنند.
به گزارش عصرایران، در این گزارش آمده است:
دولت ترامپ امیدوار است تحریمهای گسترده ای که در حوزه های نفتی، بانکی وحمل و نقل روی ایران اعمال کرده در نهایت با فلج کردن اقتصاد این کشور، مقامات تهران را مجبور کند برای امضای توافقی جدید با او، به پای میز مذاکره بیایند.
اما ناظران و تحلیلگران معتقدند با وجودی که چنین مجازات‌های اقتصادی می‌تواند موثر باشد ، اما راه‌هایی هم برای دور زدن آنها وجود دارد.
"دن ویگر"، یک متخصص تحریمهای جهانی در شرکت مشاوره " LexisNexis Risk" در این باره می‌گوید:" همیشه فعالیت‌های آشکار و پنهانی وجود دارد تا در برابر تحریمها کار کنند، تحریمها را بی‌اثر کنند یا از آنها فرار کنند و این مساله همواره وجود داشته است."
ایران به مدت دهه‌ها تا سال 2016 تحریمهای جهانی را تحمل کرد، زمانی که توافقنامه‌ای با ایالات متحده و سایر قدرت‌های جهانی در جهت محدود کردن برنامه هسته‌ای خود منعقد کرد و با این توافق (برجام) به داد اقتصاد خود رسید اما دیری نپایید که رئیس جمهور ترامپ به طور یکجانبه از این توافق چند جانبه خارج شد و تحریمهای سابق ایالات متحده را علیه ایران بازگرداند.
"ویگر" می‌گوید بسیاری از تکنیک‌های متوقف کردن تحریمها برای پولشویی، از جمله استفاده از شرکت‌های پوششی، شرکت‌های حمل و نقل و یا سایر واسطه‌ها برای مخفی کردن مبدا یا مقصد کالاها استفاده می‌شود. او در این راستا به تلاش‌های چند دهه‌ای ایران برای تهیه قطعات و اجزای هواپیما و دور زدن تحریمهای هوایی آمریکا اشاره می‌کند - مساله ای که به طور مبرم مورد نیاز ایران است تا بتواند هواپیماهای مسافربری فرسوده خود را به پرواز درآورد.
مجتمع پترورشیمی "پردیس" ایران در منطقه عسلویه/عکس: آسوشیتدپرس
به گفته ویگر: "شبکه گسترده‌ای از افراد وجود دارد که خارج از ایران بوده و قطعات مختلف شامل قطعات موتور، قطعات دنده فرود، لوازم الکترونیک و.. را از بازار سیاه فراهم کرده و آنها را خریداری می‌کنند. این افراد این کالاها را برای شرکت‌هایی که در خارج از ایران ثبت شده خریداری می‌کنند و پس از اینکه قطعه یا قطعه‌ها را دریافت کردند آن را به ایران منتقل می‌کنند و این کار دهه‌هاست که به رغم وجود تحریمهای هوایی آمریکا علیه ایران، انجام می‌شود.
به گفته "پیتر هارل" محقق مرکز – اندیشکده- "امنیت نوین آمریکا" در واشنگتن دی سی، دور زدن تحریمهای نفتی اما سخت‌تر از دور زدن تحریمهای هوایی است چون نفت با تانکرهایی عظیم در دریاهای آزاد حمل و نقل می‌شود، اما ایرانی‌ها برای این موضوع هم در دور سابق تحریمهای بین‌المللی علیه برنامه هسته ای این کشور، راه‌هایی یافتند.
به گفته این تحلیلگر: "شما شاهد بودید که ایران سامانه ردیابی تانکرهای نفتی خود را خاموش می‌کند. آنها می‌خواهند، آنها با این روش مسیرهای خود را مخفی می‌کنند. آنها همچنین پرچم و یا نام خود را تغییر می‌دهند... تاکتیک‌هایی که کشتی‌ها و نفتکشهای عظیم می‌توانند هویت خود را با استفاده از آنها پنهان کنند.
با این حال به گفته این کارشناس تحریم در دولت اوباما، امروزه به مدد رصدهای ماهواره‌ای حرکت نفتکشهای ایرانی، این دور زدن کمی سخت‌تر شده است.
"الیزابت روزنبرگ" یکی از مقامات سابق وزارت خزانه داری آمریکا در حوزه تحریمها، در این باره معتقد است دولت آمریکا می‌تواند با رصد تراکنش‌های مالی در جهان، چندوچون ردوبدل شدن پول نفت ایران را دنبال کند.
به گفته او: ایرانی‌ها می‌توانند سراغ شرکت‌های پالایشگاهی بروند و کسانی که نفت این پالایشگاه‌ها را تامین می‌کنند و یا شرکا و اعتباردهنده‌هایشان، یا شرکت‌های حمل و نقل و خطوط کشتیرانی، کارگزاران و هر کسی که به موضوع نفت مرتبط است و همان طور که می‌دانید شبکه گسترده‌ای در این بخش وجود دارد."
ایران پیش از خروج دولت ترامپ از برجام، به طور متوسط روزانه بیش از 2.5 میلیون بشکه نفت صادر می‌کرد و حالا به گفته مقامات آمریکا ، صادرات نفت ایران به حدود نصف میزان گذشته، تقلیل یافته است.
دولت ترامپ می خواهد صادرات نفت ایران را به صفر برساند و تهدید کرده هر کشور یا شرکتی که نفت ایران را بخرد، با مجازات مواجه خواهد شد.
به جز آمریکا همه کشورهای دخیل در برجام، موافق ادامه اجرای این توافق هسته‌ای هستند. در اوایل ماه میلادی جاری دولت ترامپ هشت کشور را از اعمال تحریمهای نفتی ایران به طور موقت – شش ماهه- معاف کرد.
به گفته پیترهارل برخی کشورهای نیازمند نفت تصمیم دارند ریسک تحریمها را پذیرفته و از ایران نفت بخرند. آنها می‌توانند با شرکتها و بانک‌های کوچکی که منافعی در تجارت با آمریکا ندارند، معاملات نفتی خود با ایران را ادامه دهند.
به گفته هارل: چین نمونه‌ای از این کشورهاست. برای مثال چینی‌ها واردات نفت از طریق شرکت‌های بزرگ خود را که در بازار آمریکا فعالیت دارند، متوقف کرده و متوسل به شرکت‌های کوچکی می‌شوند که منافعی در خاک آمریکا نداشته و تحریمهای آمریکا برایشان معنایی نخواهد داشت.
همچنین راههای دیگری هم وجود دارد برای ادامه واردات نفتی کشورهایی چون چین و هند از ایران که در گذشته هم آزموده شده است. برای مثال نگه داشتن پول نفت ایران در حساب‌های بانک‌های خاص و پرداخت آن به ارزهای ملی دو کشور (یوان و روپیه) که حتی می‌تواند پول صادرات نفتی ایران در مواردی چون واردات ماشین آلات پیشرفته صنعتی به ایران، مصرف شود.
اتحادیه اروپا هم در حال راه اندازی سازوکاری برای ادامه خرید نفت و معاملات با ایران بدون پرداخت دلار و از طریق ارز یورو است. اما به گفته "ویگر" ، سیستم " SPV" اروپایی هنوز به طور کامل شکل نگرفته چون شرکتها و بانک‌های بزرگ اروپایی از مجازات‌های احتمالی آمریکا می‌ترسند و به شدت محتاط هستند؛ ایالات متحده آمریکا هشدار داده هر شرکت اروپایی که آگاهانه خود را درگیر نقض تحریمهای ایران بکند، مجازات خواهد شد.
