شطرنج نابرابر ایران و آمریکا در زمین برجام / مهره‌های سفیدی که در زمین سیاه بازی می‌کنند

         بعد از سال‌ها، جهان به جای اینکه همراه آمریکا باشد همراه ایران است حتی اگر این حمایت در کلام باشد. این خود از ویژگی‌های مهم ایران بعد از برجام است.        

عصر ایران؛ مصطفی داننده- این روزها جهان شاهد یک شطرنج تمام‌عیار در عرصه سیاست بین‌الملل است. ایران و آمریکا در دوران پساخروج رودرروی هم قرار گرفته‌اند.

آمریکا می‌خواهد با تمام توان جلوی ایران بایستد و آنگونه که خود می‌گوید جلوی سرکشی‌های ایران در منطقه خاورمیانه را بگیرد. در این بازی آمریکا مهره‌های مهمی نیز دارد. عربستان، اسرائیل و کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس البته به جز قطر در زمین آمریکا بازی می‌کنند.

این کشورها حاضرند تمام ظرفیت سیاسی، اقتصادی و نظامی خود را وارد این بازی کنند تا بازوی‌های جمهوری اسلامی در منطقه را قطع کنند. این حکومت ها در زمان اوباما تمام تلاش خود را انجام دادند تا برجام به فرجام نرسد. عزم اوباما برای توافق برای ایران اما جزم بود و عربستان و اسرائیل نتوانستند  در برجام خللی ایجاد کنند.

با آمدن ترامپ  اما داستان متفاوت شد. رییس جمهور متفاوت و تازه آمریکا از همان روز نخست پاهایش را در یک کفش کرد که من در برجام نمی‌مانم  و در رقابت های انتخاباتی نیز وعده داده بود از توافق هسته ای 6 کشور با ایران خارج می شود.  عربستان و اسرائیل هم بر آتش این تصمیم دمیدند تا در نهایت ترامپ هفته پیش و در شامگاه 18 اردیبهشت 1397 از برجام خارج شد.

در سوی دیگر ایران قرار دارد. بسیاری از کشورهای جهان از جمله فرانسه، آلمان، انگلیس، چین و روسیه که خود توافق را امضا کرده اند در این ماجرا حق را به جانب ایران می دانند و تصمیم ترامپ را محکوم می‌کنند. از این نظر زمین ایران مهره‌های بیشتری دارد. نگران اصلی اما در این میان پاپس‌کشیدن این کشورها در مقابل تهدید‌های آمریکاست.

حجم گسترده مبادلات اقتصادی اروپا با آمریکا باعث شده است تا بسیاری بر این باور باشند که اروپایی ها پای ایران نخواهند ایستاد اما آنچنان هم در زمین آمریکا هم بازی نخواهند کرد. شاید تنها دل خوشی ایران در این شطرنج طاقت‌فرسا، دو کشور چین و روسیه باشد؛ دو کشوری که قبل از برجام نیز با در مخالفت با گزینۀ نظامی با ایران همراه بودند.

در این میان یک نگرانی اساسی دیگر نیز به جان و روح مذاکره کنندگان ما چنگ می زند: مخالفان داخلی برجام. در حالی که ظریف به عنوان مسئول مذاکرات هسته‌ای در حال رایزنی سیاسی با کشورهای جهان است، عده‌ای در داخل ایران دقیقا همان حرف‌هایی را می‌زنند که باب میل آمریکا، عربستان و اسرائیل است.

به زبان ساده‌تر می‌توان گفت ایران نگران گل به خودی است. تقریبا همه جهان می‌بینند که آمریکا با کمک عربستان و اسراییل به واسطه پایان برجام می‌خواهد ایران را قطع ید کند و آنگاه عده‌ای در داخل به راحتی همان حرف‌هایی را می‌زنند که مدنظر ترامپ و نتانیاهو است.

گویا آنها نمی‌بینند که اتحادی شوم علیه ایران شکل گرفته است و هدفی بزرگ‌تر از لغو برجام و تحریم ایران دارد. کافی است سخنان سران عربستان و اسرائیل علیه ایران در چند ماه اخیر مرور کنید تا بببیند هدف آنها چیست و چه نقش‌هایی را در ذهن می‌پرورانند.

بعد از سال‌ها، جهان به جای اینکه همراه آمریکا باشد همراه ایران است حتی اگر این حمایت در کلام باشد. این خود از ویژگی‌های مهم ایران بعد از برجام است.

دیپلمات‌های ایران در حالی با مهره‌های خود بازی می‌کنند که نگران حرف‌ها و رفتار برخی در داخل هستند و این در حالیست که طرف مقابل با قدرت و اطمینان از همراهی یارانش در مربع‌های سفید و سیاه بازی می‌کند.

باید دید با این اوضاع نابرابر، ظریف و همکارانش می‌توانند بازی برجام را به سود خود تمام کنند یا نه؟