دلایل علمی وقوع زلزله در خوزستان از نظر یک کارشناس

اهواز - ایرنا - مدیرکل زمین شناسی و اکتشافات معدنی منطقه جنوب غرب کشور دلایل علمی وقوع چندین زمین لرزه پی در پی در چند روز گذشته را در خوزستان تشریح کرد.

علی اژدری دوشنبه در گفت و گوی اختصاصی با خبرنگار ایرنا با اشاره به اینکه زلزله های اخیر ارتباطی با آزمایشات هسته ای و یا موشکی ندارند گفت: یکی از تفاوت های زمین لرزه های ناشی از آزمایشات موشکی یا هسته ای با زلزله های طبیعی این است که زمین لرزه های مصنوعی پیش لرزه یا پس لرزه ندارند؛ پیش لرزه ها و پس لرزه ها مهمترین شاهد زلزله های طبیعی و از جمله نشانه های تشخیص آنها است.
وی افزود: استان خوزستان روی کمربند چین - راندگی زاگرس قرار دارد و از الگوی لرزه خیزی زاگرس تبعیت می کند.
اژدری ادامه داد: در الگوی زاگرس، زمین لرزه های با بزرگی کوچک و متوسط با فراوانی زیاد به وقوع می پیوندد و زلزله های بزرگ کمتر اتفاق می افتد.
مدیرکل زمین شناسی و اکتشافات معدنی منطقه جنوب غرب کشور بیان کرد: یکی دیگر از ویژگی های زاگرس این است که وقوع بسیاری از زمین لرزه ها با گسل های سطحی ارتباط ندارد و در زاگرس،گسل های نهان در اعماق زمین، عامل بیشتر زمین لرزه ها هستند.
وی با بیان اینکه درخوزستان خطر زمین لرزه در نقاط مختلف متفاوت است گفت: در بخش های جنوب غربی خوزستان مانند آبادان، خرمشهر و شادگان خطر کمتر ولی در نقاط شمالی و شرقی خطر زلزله افزایش می یابد.
اژدری اضافه کرد: در خوزستان همانند دیگر نقاط زاگرس، کانون سطحی زمین لرزه با اثر سطحی گسل ها ارتباط زیادی ندارد و این به دلیل تغییر شکل های ناهماهنگ در پوشش رسوبی و پی سنگ زاگرس است.
مدیر کل زمین شناسی و اکتشافات معدنی منطقه جنوب غرب کشور ادامه داد: در گوریه شوشتر - که در چند روز گذشته شاهد چندین زلزله با ریشتر بالای سه بود - ساختار زمین شناسی اصلی منطقه طاقدیس سردارآباد است و گسل اصلی و لرزه زایی در سطح زمین مشاهده نمی شود به همین دلیل، این زمین لرزه ها مرتبط با ساختارهای نهان و عمیق هستند.
وی اظهار کرد: گاهی در خوزستان تعداد زیادی زمین لرزه های کوچک و متوسط در بازه های زمانی کوتاه اتفاق می افتد که یک فوج لرزه ای هستند و تا پایان زمین لرزه ها نمی توان گفت زمین لرزه اصلی کدام است.
اژدری ادامه داد: فوج لرزه ها با آزاد سازی تدریجی انرژی انباشته شده در زمین، احتمال وقوع زمین لرزه های بزرگ را در منطقه کاهش می دهند.
مدیرکل زمین شناسی و اکتشافات معدنی منطقه جنوب غرب کشور افزود: زمین لرزه قابل پیش بینی نیست و وقوع آن زمان خاصی ندارد.
وی گفت: وقوع زلزله بیشتر به آستانه تحمل سنگ ها بستگی دارد و در مجامع علمی بر روی این فرضیه که به عنوان مثال بیشترین زمان وقوع زلزله در شب است کار نمی شود.
اژدری با اشاره به اینکه خاک های دانه ریز باعث تشدید دامنه امواج شده و شدت تخریب را افزایش می دهند ادامه داد: دشت خوزستان از آبرفت های دانه ریز تشکیل شده که باعث تشدید دامنه امواج و افزایش اثرات مخرب آنها می شود.
وی افزود: همچنین در دشت خوزستان سطح آب زیرزمینی در عمق کمی است که این مساله نیز باعث تشدید اثرات مخرب امواج لرزه ای و ناپایداری بیشتر سازه ها می شود.
مدیر کل زمین شناسی و اکتشافات معدنی منطقه جنوب غرب کشور بیان کرد: کیفیت ساخت و ساز، ارتفاع و شکل سازه نیز اهمیت دارد چون هرچه سازه متقارن تر و دارای ارتفاع کمتر باشد مقاومت بیشتری دارد.
اژدری گفت: بیشتر مناطق خوزستان ظرفیت لرزه خیزی دارند و بهترین راه مقابله با خطر آن، دوری از مناطق پرخطر و کاهش آسیب پذیری با مقاوم سازی سازه ها است.
وی افزود: در ایران به دلیل پهناور بودن، فاصله گرفتن از مناطق پر خطر به سهولت امکان پذیر است و در مناطقی که محدودیت مکانی وجود دارد با مقاوم سازی می توان اثرات مخرب زمین لرزه ها را کاهش داد.
اژدری اظهار کرد: در زاگرس و از جمله خوزستان به دلیل نهان بودن گسل های لرزه زا، ضمن دوری از مناطق پرخطر، مقاوم سازی باید در تمام مناطق صورت گیرد.
مدیرکل زمین شناسی و اکتشافات معدنی منطقه جنوب غرب کشور ادامه داد: شهر اهواز بر روی یکی از گسل های راندگی اصلی فعال و لرزه زای زاگرس به نام گسل پیش گودال زاگرس (گسل اهواز) قرار دارد و خطر لرزه خیزی آن از خیلی مناطق دیگر خوزستان بیشتر است.
وی خاطرنشان کرد: اهواز سابقه زمین لرزه تاریخی 6.5 ریشتری را در سال 218 هجری شمسی داشته است. وقتی منطقه ای سابقه زلزله تاریخی داشته باشد آن گسل باز هم توانایی ایجاد زمین لرزه با بزرگی مشابه و حتی بزرگتر را دارد.
اژدری ادامه داد: در بهبهان، مسجدسلیمان، ایذه و اندیکا و بخش های دیگری از خوزستان، هم زمین لرزه های تاریخی و هم زمین لرزه های دستگاهی را داریم و این مناطق نیز دارای خطر بالای زلزله هستند.
در یک ماه اخیر چندین زلزله در برخی نقاط خوزستان از جمله گوریه شوشتر، بندر امام خمینی (ره)، هفتکل، و سالند دزفول از 3.1 تا 3.9 ریشتر به وقوع پیوست که بیشترین تعداد زمین لرزه مربوط به گوریه شوشتر با 3.9 ریشتر است.
3004 / 6037
خبرنگار: خاطره غفاری ** انتشار دهنده: عبدالحمید راجی