پیشنهاد سه عنصری به آمریکا برای مقابله، تعامل و توافق با ایران

جمعی از اعضای بنیاد کارنگی و مرکز مطالعات امنیتی آمریکا در گزارشی مفصل اقدام به جمع‌بندی اقدامات و استراتژی منسجمی که ایالات‌متحده باید برای مقابله با ایران در خاورمیانه به کار بگیرد، کرده‌اند و طی آن پیشنهاد‌هایی در سه سطح به مقامات آمریکایی در این خصوص ارائه نموده‌اند.

به گزارش «تابناک» این گزارش که با توجه به تلاش‌های بیش از 37 ساله آمریکا برای مقابله با ایران و به گفته نویسندگان آن، جلوگیری از دسترسی ایران به سلاح اتمی تدوین‌شده است، در مقدمه خود تأکید دارد که توافق هسته‌ای با ایران باید به شکل کامل اجرایی شده و اما نباید به‌عنوان پایان راه دیپلماتیک با ایران باشد. به عقیده این نویسندگان این توافق باید ابتدای مسیری طولانی باشد که آمریکا از آن برای مقابله با تهدید منافع خود در خاورمیانه توسط ایران استفاده کند.

این گزارش سه مفهوم را در مقابله با ایران به کار می‌گیرد و درواقع سه کلید اصلی برای تدوین یک استراتژی جامع برای ایران را به دست می‌دهد: «تأکید» بر اجرای دقیق و کامل برجام و توافق هسته‌ای، «جای دادن» توافق در استراتژی جامع‌تری برای اقدامات آمریکا در برابر ایران در خاورمیانه و «تعامل» با ایران در موضوعاتی که هنوز ر مورد برجام یا غیرازآن مورد مناقشه است.

در موردتوافق هسته‌ای

نویسندگان این گزارش تأکید کرده‌اند که هدف اصلی و نهایی از این گزارش، ایجاد یک استراتژی جامع و هماهنگ برای مقابله با تهدیدات ایران در خاورمیانه نسبت به متحدان و منافع آمریکا است. استراتژی‌ای که هم‌زمان از ابزارهای متفاوت استفاده کرده و این ابزارها را با یکدیگر مطابقت می‌دهد. به گفته آن‌ها تجربه نشان داده است که ایران تا زمانی که با کاربست هماهنگ یک چنین رویکردهایی مواجه نباشد، از تن دادن به منافع ملی آمریکا سر باز خواهد زد.

آنچه این گزارش در اولین قدم به آن اشاره می‌کند این است که آمریکا نباید بدون در دست داشتن یک جایگزین معتبر و صلاحیت‌دار به لحاظ دیپلماتیک برای برجام و توافق هسته‌ای، به سمت مذاکره مجدد برای آن قدم بردارد. به گفته این گزارش درحالی‌که توافق هسته‌ای کی توافق ناقص است اما می‌تواند تهدیدات هسته‌ای ایران را برای کوتاه و میان‌مدت خنثی کرده و خیال آمریکا را بابت صرف انرژی در خصوص مقابله با تجهیز ایران به سلاح اتمی راحت کند.

همچنین به گفت گزارش هیچ دورنمای واقع‌گرایانه‌ای برای رسید به یک توافق بهتر از توافق جاری با ایران وجود ندارد. درنتیجه مذاکره مجدد برای توافق هسته‌ای و یا تلاش برای گنجاندن موضوعات جدید در آن ریسک بسیار بالایی در بر دارد و می‌تواند منجر به از دست رفتن کل توافق شود.

پیشنهاد این گزارش در این بخش آن است که ایالات‌متحده به‌جای کنار گذاشتن یا مذاکره مجدد در خصوص برجام، آن را به من شکل فعلی با دقت بسیار بالا پیاده کند و هم‌زمان از تغییر برنامه هسته‌ای ایران به یک برنامه صلح‌آمیز حمایت کرده و گزینه‌های جانبی دیگر را برای محدودیت‌های بیشتر بر برنامه هسته‌ای ایران در دستور کار قرار دهد.

در رابطه با اقدامات ایران در خاورمیانه

این گزارش در بخش دوم خود و در مورد آنچه اقدامات بی‌ثبات کننده ایران در خاورمیانه نامیده است، بیان می‌کند که تاکنون هیچ استراتژی مبتنی بری استفاده هم‌زمان و کارآمد از تعامل و زور یا اجبار در برابر ایران به کار گرفته نشده است و این اتفاق باید رخ دهد. به گفته گزارش این به معنی بالا بردن هزینه‌ها برای ایران در راستای حمایت از گروه‌های نظامی و نایبان خود در منطقه با استفاده از ابزار نظامی و اطلاعاتی است که شمال تلاش برای مقابله با تهدیدات ایران از طریق تحریم‌های اقتصادی، و در برخی موارد اعزام نیروهای نظامی برای بالا بردن توان مقابله آمریکا خواهد بود.

اما نویسندگان تأکیددارند که این اقدامات باید هم‌زمان با باز گذاشتن چندین کانال دیپلماتیک برای گفتگو و تعامل با ایران باشد. ازنظر آن‌ها کاربست مکانیسم‌های تعارض زدایی در راستای جلوگیری از گسترش نزاع باید به کار گرفته شود. به عقیده آن‌ها ایالات‌متحده باید همچنان علاقه‌مند به خل و رفع تعارضات با ایران از مسیر گفتگو باشد زیرا ایران یکی از بازیگران منطقه‌ای مهم در خاورمیانه است و درنهایت باید توافق ایران برای هرگونه ترتیبات سیاسی در این منطقه به‌دست‌آمده و در نظر گرفته شود.

گسترش تعامل

در بخش سوم این گزارش تأکید دارد که هم‌زمان با استفاده از ابزارهای مختلف برای مقابله با تهدیدات ایران در خاورمیانه باید تلاش مضاعفی برای گسترده ساختن تعامل با ایران در دستور کار ایالات‌متحده قرار گیرد. ازنظر نویسندگان این گزارش مهم‌ترین ابزارها در این مسیر باز گذاشتن چندین کانال هم‌زمان برای دیپلماسی و گفتگو و همچنین تعاملات نفربه‌نفر با ایران و تعاملات اقتصادی است. این اقدامات باید در تطابق با عناصر پیش‌گفته باشد تا منجر به دسترسی آمریکا به ثبات و امنیت موردنیاز در خاورمیانه شده و درنهایت بتواند به‌خوبی مواضع آمریکا را برای ایران روشن کند.

ازنظر این گزارش این تعامل باید دو جنبه را به شکل هم‌زمان داشته باشد: اول نباید تلاش جدی برای تغییر ماهیت نظام ایران بکند و درعین‌حال نباید منجر به کاستی و نقص در تلاش برای محدودسازی برنامه هسته‌ای و موشکی ایران یا اقدامات بی‌ثبات کننده ایران در منطقه شود. بلکه تنها باید مسیری را برای شانس گفتگو و مذاکره با ایران و بهبود روابط ایران و آمریکا باز بگذارد.