اهواز و معضلی بنام گسترش تکدی‌گری

/ وقتی مردم خود عامل این پدیده نازیبا می‌شوند

مقوله تکدی گری به عنوان یک آسیب اجتماعی شایع در بسیاری از جوامع تا کنون راهکار و برنامه ریزی مناسبی برای مقابله با آن اتخاذ نشده، تا آنجایی که فرد متکدی به این امر به عنوان شغل نگاه می‌کند این پدیده نازیبا امروزه کلانشهر اهواز را درگیر خود کرده و هنوز با این معضل برخورد مسؤولانه‌ای نشده است.

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری فارس خوزستان از اهواز، دست درازی برای کسب درآمد، عنوان معضلی است که این روزها تبدیل به روزمره‌گی‌های مردم شهر اهواز توسط متکدیان در خیابان‌ها، کوچه‌ها، اماکن عمومی، پشت چراغ‌های قرمز، پارک ها،کنار مساجد و حسینیه‌ها، مزارها، محل‌های برگزاری مراسم مختلف و...شده است، و چهره شهر را نه تنها نازیبا بلکه رقت بار کرده جلوه می‌دهد.

بر اساس این گزارش،  به نظر می‌رسد برای مقوله تکدی گری به عنوان یک آسیب اجتماعی شایع در بسیاری از جوامع تا کنون راهکار و برنامه ریزی مناسبی برای مقابله با آن اتخاذ نشده است، تا آنجایی که فرد متکدی به این امر به عنوان شغل نگاه  می‌کند و در روش نوین و حرفه‌ای فرد متکدی با استفاده از کودکان بیگناه و قرار دادن آنها در کنار خیابان و پیاده روها امرار معاش می‌کند، تا کودک معصوم بهترین سال‌های عمرش به دست دراز کردن در مقابل دیگران جامعه پذیر شود.

  شاید فقر و نیازهای زندگی یکی از علل و عوامل  مهم تکدی‌گری باشد، اما متاسفانه باید پذیرفت این مقوله در عمل به این صورت نیست چرا که امروزه تکدیگری تبدیل به صنعتی در آمدزا و ناهنجار در سطح جوامع مخصوصا سنتی و مذهبی شده است، و از آنجایی که در جوامع سنتی و مذهبی برانگیختن حس همدلی و نوع دوستی به راحتی صورت می‌گیرد، متکدیان از این احساس برای رسیدن به خواسته‌های خود سوء استفاده‌های زیادی می‌کنند.

علی محدث خراسانی استاد دانشگاه و فعال اجتماعی در این رابطه می‌گوید: تکدی‌گری یک فرهنگ است و بر اساس آن متکدی تمایل دارد بی آنکه کار وفعالیتی داشته باشد کسب روزی کند
در حقیقت این قضیه دو بعد دارد یک بعد آن افراد متکدی هستند و بعد دیگر افرادی که به متکدیان کمک مادی می‌کنند.
به عقیده این استاد دانشگا، هر دو دسته به یک میزان مقصر هستند دسته اول به دلیل امرار معاش از طریق گدایی و دسته دوم به دلیل حمایت مادی از متکدیان.

جامعه شناسی

از نظرگاه جامعه شناختی، تکدی را می‌توان نوعی انحراف اجتماعی که فرد در آن نقش مشخص و بعضا متفاوتی را بر عهده دارد به حساب آورد،  و یا به منزله نمونه‌ای از مرحله شغلی، نزد متکدیان حرفه‌ای، در مشاغل انحرافی تلقی کرد.

گیلمور جامعه شناس معاصر غربی معتقد است: «گدایی» یک فعالیت سازمان یافته است که در آن فرد، «گدایی» را به «کارکردن» ترجیح می‌دهد.

متکدیان کسانی هستند که از طریق گدایی کردن زندگی خود را می‌گذرانند، بنابراین نه کار تولیدی انجام می‌دهند و نه خدمتی را ارائه می‌دهند بلکه در مسیر انحرافی گام برداشته و جامعه محل زندگی خود را آسیب دیده و مغشوش می‌کند.

به طور حتم خیلی کم پیش آمده است، که کشوری برخورد متعادلی با متکدیان خود داشته باشد، و اغلب کشورها مانند هندوستان و آمریکا که پدیده تکدی‌گری به شکل یک معضل اجتماعی در جامعه آنها در آمده است، معتقد هستند شهروندان کمک‌های خود را باید تقدیم موسسات خیریه دهند، برهمین اساس به طور حتم آنچه سبب افزایش معضل تکدی‌گری و توسعه بیش از پیش آن  در سطح شهر اهواز شده است، مهیا شدن بستر اجتماعی و فرهنگی  دراین شهر، و رفتار عمومی اجتماعی مردم است.

در این رابطه صادق کریمی‌کیا معاون اداره کل امور اجتماعی استانداری خوزستان در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در اهواز، با بیان اینکه اداره امور اجتماعی استانداری ماهانه با همکاری شهرداری اقدام به جمع آوری و بعضاً بازداشت متکدیان سطح شهر می‌کند اظهار کرد: بنا به شرایط فرد متکدی، یا در اردوگاهی که از سوی شهرداری مشخص شده است نگهداری می‌شود، یا تحویل سازمان بهزیستی داده می‌شود، یا به شهرستان محل اقامت خود منتقل و یا به خانواده خود تحویل می‌دهند.

وی با اشاره به وجود انواع متکدی در سطح شهر اهواز توضیح داد: متکدیانی که ایرانی هستند، پس از جمع آوری توسط شهرداری به مکان‌های مورد نظر هدایت می‌شوند، اما متکدیان خارجی که اغلب پاکستانی هستند و تقریباً در معابرسطح شهر مشاهده می‌شوند توسط بخش اتباع خارجی جمع آوری می‌شوند.

معاون اداره کل امور اجتماعی استانداری خوزستان در ادامه گفت: متاسفانه متکدیان اتباع خارجی پس از تحویل آنها در مرز، پس از چند روز دوباره به اینجا بر می‌گردند و این مشکل را هنوز نتوانستیم حل کنیم.

*مردم بانیان کمک به متکدیان و نادیده گرفتن موسسات خیریه هستند

کریمی‌کیا با بیان اینکه برخی استان‌های همجوار به صورت عمد اقدام به ارسال متکدیان خود به خوزستان می‌کنند، توضیح داد: متاسفانه به دلیل مشکلات فرهنگی مردم درعدم تشخیص پرداخت کمک‌های خود  به متکدیان یا موسسات خیریه، استان‌های دیگر از این ضعف ما سوء استفاده کرده و اقدام به جمع آوری و انتقال متکدیان خود به استان خوزستان می‌کنند.

وی افزود: در خوزستان مردم به جای پرداخت کمک‌های خود به اماکن موثق مانند انجمن‌های خیریه، به متکدیانی می‌دهند، که در سطح شهر برای کسب درآمد سد معبر کرده‌اند.

معاون اداره کل امور اجتماعی استانداری خوزستان با بیان اینکه درآمدی را که متکدیان  از سطح شهر کسب می‌کنند، از درآمد یک کارمند هم بالاتر است متذکر شد: فرد متکدی به عنوان یک مصرف کننده نمی‌پذیرد این درآمد از او گرفته شود؛ و در اردوگاه زندگی کند.

وی با اشاره به طرح ساماندهی کودکان کار، با همکاری یکی از سازمانهای مردم نهاد بیان کرد: در حال حاضر 145 کودک در این طرح ساماندهی شده‌اند، اما در مورد کودکان کار با احتیاط عمل می‌کنیم چرا که فعالیت آنها شغل حساب می‌شود.

کریمی کیا افزود: تعداد 35 نفر از کودکان کار توسط اداره بهزیستی به مدرسه بازگردانده شدند، و خانواده‌های آنها تحت نظر مددکاری اجتماعی قرار گرفتند.

وی تشریح کرد: به دنبال اختلافاتی که میان شهرداری و فرماندار ی اهواز اتفاق افتاد تا حدود زیادی برنامه جمع آوری متکدیان سطح شهر را مختل کرد.

*موسسات خیریه پس از ماه رمضان ساماندهی می‌شوند

معاون اداره کل امور اجتماعی استانداری خوزستان  با تاکید بر اینکه کاهش تعداد متکدیان سطح شهر اهواز به دنبال حل مشکلات فرهنگی اتفاق خواهد افتاد، تاکید کرد: به طور حتم چنانچه مردم  بپذیرند کمک‌های خیرخواهانه خود را تحویل موسسات خیریه و منابع موثق تحویل دهند درآمد فرد متکدی به تدریج کاهش پیدا کرده و سعی در ترک عادت خود می‌کند.

وی در پاسخ به این سؤوال مبنی بر اینکه شهروندان هیچ گونه اطلاعاتی پیرامون چگونگی مصرف، کمک‌های خود توسط  موسسات خیریه و... ندارند و اغلب کمک‌های خیرین در ساخت مدرسه و دادن جهیزیه خلاصه می‌شود، و همین عامل سبب ایجاد بی‌اعتمادی و پرداخت کمک‌های شهروندان به عنوان صدقه به متکدیان شده است تصریح کرد: خوشبختانه ساماندهی موسسات خیریه  در سطح کشور ابلاغ شده و پس از ماه رمضان کار ساماندهی اجرایی خواهد شد.

وی ادامه داد: با ساماندهی کردن موسسات خیریه سیستم مالی، حسابداری و تکالیف امور مالیاتی آنها مشخص می‌شود تا مردم به عنوان یک کانال رسمی برای پرداخت کمک های خود به  موسسات اعتماد کنند.

کریمی کیا گفت: در نظر داریم به مانند شهر تبریز با وجود اینکه تعداد کمی متکدی دارد اختیار، تمام کار های جمع آوری، ساماندهی و نگهداری متکدیان را بدون درگیر کردن سازمان ها و ارگان های مربوطه تحویل موسسه خیریه داده است.

*شناسایی 97 نفر متکدی تبعه خارجی در خوزستان

در ادامه حمید سیلاوی مدیر کل امور اتباع و مهاجرین خارجی با تائید این مطلب که اغلب اتباع خارجی پاکستانی هستند و از مرزهای شرقی وارد کشور می‌شوند اظهار کرد: طی جلسات متعدد علل و عوامل حضور متکدیان اتباع خارجی در استان و چگونگی دستگیری و هدایت آنهاد به کشور متبوع خود بررسی شد.

وی معتقد است، اتباع با اطلاع از خصلت مهمان نوازی و شیوه کمک کردن شهروندان خوزستانی به متکدیان وارد شهرهای جنوبی می‌شوند.

مدیر کل امور اتباع و مهاجرین خارجی استانداری خوزستان با بیان اینکه تعداد اتباع خارجی موجود در خوزستان 300 نفر است توضیح داد: سال گذشته تعداد 230 نفر آنها دستگیر و پس از نگهداری موقتی در اردوگاه مراقبتی ملاثانی به خارج از کشور هدایت شدند.

سیلاوی  با تاکید بر انجام اقدامات لازم برای عدم ورود مجدد متکدیان به داخل کشور افزود: در سال جاری نیز تعداد 97 نفر متکدی تبعه خارجی شناسایی و به خارج از کشور منتقل شد.

وی گفت: وجود مرز مشترک و طولانی  بین افغانستان و پاکستان اغلب متکدیان خارجی از مرز های شرقی وارد کشور شده‌اند.

سیلاوی در خصوص اسکان دادن به صورت گروهی توسط برخی بنگاه داران و صاحبان ملک به متکدیان خارجی تشریح کرد: طبق دستور العمل و اساسنامه شورای امنیت کشور با صاحب خانه‌ها و بنگاه‌هایی که اقدام به عقد قرارداد به تبعه خارجی شده‌اند برخورد و مجوز فعالیت آنها باطل شد.

وی افزود: تا کنون 3 نفر از بنگاه داران که به دلیل عقد قرار داد به متکدیان اتباع خارجی دستگیر و پس از گذراندن مراحل قانونی وارد زندان شدند.

سیلاوی گفت: در ماه جاری با کمک مردم سه مورد از خانه‌هایی که به صورت غیر قانونی در اختیار متکدیان اتباع خارجی گذاشته شده است شناسایی شد و 76 نفر از ساکنان آنها را راهی کشور خودشان کردیم.

*برخی متکدیان ساماندهی شده به لحاظ جرم هستند که در بیشتر مواقع خطرناک ظاهر می‌شوند

وی از مردم درخواست کرد: در صورت مشاهده هر گونه موردی مبنی بر اسکان تبعه خارجی به منظور تامین امنیت شهر آدرس دقیق مکان مورد نظر را به صورت محرمانه اطلاع دهند.

معاون امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری اهواز نیز معتقد است، خوزستانی‌ها مردمی رئوف هستند و فرهنگ خیر خواهانه و مهمان‌داری آنها سبب شده است کمک‌های خود را به صورت صدقه به دست متکدیان بدهد، که این عامل سبب افزایش این قشر در شهر اهواز شده است.

امیر آهن جان با، رد ورود تنهای شهرداری در مسئله جمع آوری متکدیان توضیح می‌دهد: در کنار مامور اجرائیات شهرداری باید مامور نیروی انتظامی حاضر باشد چرا که بارها پیش آمده است، که متکدی نیروی شهرداری را، به وسیله کارد زخمی کرده است.

این در حالی است که علی قاسم پور معاون اجتماعی نیروی انتظامی خوزستان معتقد است: نیروی انتظامی مگر در مواقعی که متکدی مرتکب جرم شده باشد، به منظور برخورد و تحویل مقامات قضایی نیروی انتظامی وارد می‌شود.

معاون امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری اهواز تاکید کرد: برخی متکدیان سطح شهر متکدیان ساماندهی شده به لحاظ جرم هستند که در بیشتر مواقع خطرناک ظاهر می‌شوند.

آهن جان با بیان اینک طبق قانون فرد متکدی را می توان 3 تا 15 روز در اردوگاه نگهداری کنیم متذکر شد: این در حالی است، اکنون فردی متکدی به دلیل عدم مشخص شدن تکلیف آن مدت 4 ماه ست که در اردوگاه زندگی می‌کند، از طرفی دیگر یک زن و بچه بی‌پنهاه نیز مدت یک سال و نیم در این اردوگاه نگهداری می‌شوند.

وی تصریح کرد: سال گذشته تعداد 642 نفر، تعبه خارجی با هزینه شهرداری و با حکم دادستانی به وسیله اتوبوس تا مرز منتقل کردیم، تا به کشورهای خود هدایت شوند.

آهن جان ادامه داد: در نوروز جاری نیز تعداد 222 فرد متکدی، به مدت 15 روز در اردوگاه  نگهداری شد، تا فرد مسافر نخبه یا سرمایه گذاری که ایام تعطیلات وارد شهر اهواز شده است، با مشاهده پراکندگی متکدیان از سرمایه گذاری و یا حضور خود در شهر اهواز مردد نشود.

مدیرکل بهزیستی خوزستان اما از طریق نماینده خود در اردوگاه متکدیان مسئولیت‌های اجتماعی خود را  در برابر متکدیان مطابق با مصوبه شورای عالی اداری کشور انجام می‌دهد.

غلام رضا صدیق راد می‌گوید: چنانچه فردی معلول ذهنی، جسمی، بی سرپرست، سالمند بدون مکان و صاحب و معتادین متجاهر و... در اردوگاه نگهداری می‌شود، بهزیستی استان تعهدات قانونی خود را در مقابل آنها انجام می‌دهد.

محمدرضا علی‌پور معاونت حمایت و سلامت خانواده کمیته امداد خوزستان نیز می‌گوید: کمیته امداد تنها در صورت انتقال متکدیان غیر بومی به استان‌های خود مکلف به پرداخت هزینه انتقال آنها است.

بر اساس این گزارش، از اول فروردین سال جاری تا 19 خرداد تعداد 365 نفر متکدی در شهر اهواز شناسایی شده‌اند که تعداد 310 نفر از این عده آقا و 55 نفر خانم و از این تعداد 16 نفر غیر ایرانی هستند.

به گزارش خبرگزاری فارس، به طور حتم خیلی کم پیش آمده است، که کشوری برخورد متعادلی با متکدیان خود داشته باشد، و اغلب کشور ها مانند هندستان و آمریکا که پدیده تکدی گری به شکل یک معضل اجتماعی در جامعه آنها در آمده است، معتقد هستند شهروندان کمک های خود را باید تقدیم موسسات خیریه دهند، برهمین اساس به طور حتم آنچه سبب افزایش معضل تکدی گری و توسعه بیش از پیش آن  در سطح شهر اهواز شده است، مهیا شدن بستر اجتماعی و فرهنگی  دراین شهر، و رفتار عمومی اجتماعی مردم است.

--------------------------------

گزارش از عاطفه اسماعیلی منش