آشنایی با موشک محبوب ارتش آمریکا

موشک تاماهاوک در 4 دهه گذشته به طور گسترده در حملات آمریکا علیه دیگر کشورها مورد استفاده قرار گرفته است. دقت این موشک 10 متر است.

کد خبر: ۵۳۵۴۷۴

تاریخ: ۰۴ اردیبهشت ۱۳۹۶ - ۰۹:۴۸

بهزاد احمدی‌نیا -امیرکیانی*

وقتی معاشرت و تعامل میان دو قبیله از بین می‌رفت و بقای یکی به‌هر دلیل در معرض خطر بود، سلاح‌ها صیقل می‌خورد و مردان چهره جنگی به‌خود می‌گرفتند. عده‌ای کمان به‌دست و برخی با گرز به میدان می‌آمدند اما همه یک «تاماهاوک» در کمربند خود داشتند. در صورت لزوم بند انتهای آن‌را به مچ انداخته و با آن ضربه‌های کشنده وارد می‌کردند یا اینکه بند را رها کرده به سوی دشمن پرتاب می‌کردند. تاماهاوک تبری نسبتا سبک و بسیار کارآمد در نبردهای سرخپوستی بود و الهام‌بخش خانواده‌ا‌ی از قاتلان عصر مدرن شد.

در دهه 1970 میلادی و در بحبوحه جنگ سرد و نبرد تسلیحاتی که در شوروی و آمریکا ساخته و انبار می‌شد، ارتش ایالات متحده آمریکا در سال 1971 سفارش یک موشک کروز با قابلیت حمل کلاهک اتمی برای اهداف دور و نزدیک را ارائه کرد. شرکت‌های مختلفی اقدام به ارائه پیشنهاد کردند تا اینکه در سال 1973 طرح موشک ارتفاع پایین "مکدانل داگلاس" موفق به دستیابی به اهداف و نام «تاماهاوک» برای آن برگزیده شد. از آن زمان به بعد شرکت‌های "ریتون" و "جنرال داینامیک" انواع مختلفی از ارتقاء را روی این موشک پیاده کردند تا اینکه نهایتا در سال 1977 تاماهاوک رسما عملیاتی و به فهرست تسلیحات ناو‌ها، زیردریایی‌ها و در آخر لانچرهای زمینی اروپای شرقی افزوده شد. از این زمان تا سال 1993 سیستم‌های ناوبری و هدایت خودکار این موشک پی در پی ارتقاء پیدا کرد و عملا با نام ار جی ام 109 و یو جی ام 109، به‌ترتیب برای پرتاب از روی عرشه کشتی و عرشه زیردریایی به ناوگان ایالات متحده پیوست؛ پس از آن دیگر تمام جنگ‌هایی که آمریکا در آن شرکت داشته، با تاماهاوک آغاز شده‌اند.

تنها نسخه زمینی آن که بردی معادل 2500 کیلومتر داشت و تنها کلاهک هسته‌ای حمل می‌کرد، در سال 1991 و در پی توافق انهدام سلاح‌های هسته‌ای زمینی با برد 500 تا 5500 کیلومتر با شوروی، به‌طور کامل بازنشسته و از رده خارج شد. اکنون این دو نسخه از دریایی تاماهاوک که فقط در اختیار آمریکا و انگلستان است، پس از چندین ارتقاء در نیروی دریایی هر دو کشور مشغول خدمت است اما به‌زودی و تا سال 2020 قرار است این موشک‌ها از ارتش آمریکا بازنشسته شوند.

مشخصات فنی و توانمندی‌ها

تاماهاوک یک موشک کروز ارتفاع پایین و زیرصوتی‌ست یعنی به سرعت صوت دست پیدا نمی‌کند و بیشینه سرعت آن 890 کیلومتر در ساعت است. این موشک از دو بالچه میانی تاشونده برخوردار است که که جهت حرکت را کنترل می‌کنند و بالچه‌های عقبی که تعادل موشک را حفظ می‌کنند. بالچه‌ها در سیلو و قبل از پرتاب بسته هستند و در زمان خروج از سیلو با شکستن پوسته باز می‌شوند که این پوسته به‌صورت اشیای پرتاب شده از اطراف موشک در نخستین لحظات شلیک، دیده می‌شود. سیستم هدایت موشک از زمان نخستین آزمایش‌ها تا به‌امروز تغییرات اصلی را به خود اختصاص داده است.

 نخستین نمونه‌ها از سیستم ترکام (TERCOM) بهره می‌گرفتند که با بررسی عوارض زمینی و تطبیق اطلاعات با آنچه در کامپیوتر خود ذخیره داشت حرکت کرده و به هدف می‌رسید. از آنجاییکه تاماهاوک در ابتدا برای کلاهک‌های اتمی طراحی شده بود، دقت 80 متر برای زدن اهداف برای آن بیش از اندازه دقیق بود چراکه سرجنگی آن می‌توانست تخریبی به شعاع چند کیلومتر را رقم بزند اما این اتفاق هرگز رخ نداد.

مرحله بعدی افزوده شدن "سیستم ناوبری اینرسی" به این سیستم هدایت بود و در پایان هم در دهه 1990 هدایت مبنی بر "جی‌پی‌اس" به موشک افزوده شد. جی‌پی‌اس ضعف بزرگ هدایتی تاماهاوک را رفع کرد. پیش از آن این موشک کروز باید مسیری به دور از صحرا را انتخاب می‌کرد چون زمین‌های صاف امکان مسیریابی آن‌را مختل می‌کردند اما با جی‌پی‌اس این نقص برطرف شد. از سوی دیگر سیستم ناوبری تازه دقت موشک را به 10 متر افزایش داد و امکان استفاده از سر جنگی با مهمات معمولی به وزن 450 کیلوگرم را میسر کرد. در آخرین مدل تام‌هاوک، غیر از امکان اسکن عوارض زمینی و تطبیق مسیر با آنچه در نقشه‌های حافظه وجود دارد، امکان تصحیح مسیر و تصحیح اطلاعات موجود در حافظه حین پرواز به سوی هدف از طریق ماهواره نیز به قابلیت‌های این موشک افزوده شده است.