سرویس های اطلاعاتی اسرائیل همواره به دنبال جاسوسی، خرابکاری، ترور، توسعه روابط مخفیانه ویژه و اموری از این قبیل برای حفظ امنیت اسرائیل در سراسر نقاط جهان بوده اند. یکی از راه هایی که موساد در این راستا از آن سود جسته است، استفاده از «سایان» ها می باشد. سایان ها یهودیان داوطلب کمکی هستند که در اقدامات عملیاتی موساد به کمک آن شتافته و توانایی های خود را در راه خدمت به این سازمان دریغ نکرده اند.
مخالفان رژیم صهیونستی از آندره آزولای به عنوان جاسوس اسرائیل نام برده بودند .«جاکوب کوهن» نویسنده فرانسوی، آندره آزولای را یهودی وابسته به شبکه «سایانیم» عنوان می کند و از نفوذ این شبکه در دربار کشور مراکش خبر می دهد.
«سایانیم» که واژه مفرد آن سایان می باشد، در لغت به معنی «کمک رسان» و «دستیار» می باشد که به آن دسته از یهودیان داوطلب کمکی که در خارج از اسرائیل زندگی کرده و عضو موساد نیستند اطلاق می گردد. از این یهودیان خواسته می شود بدون هیچ سوالی موساد را در مسیر اهدافش در کشور های خارجی یاری رسانند. سایان ها کارهایی از قبیل مراقبت پزشکی، مهیا کردن پول، تدارکات و جمع آوری اطلاعات برای موساد انجام می دهند.1
سایانیم بخش مهم و بی همتایی از عملیات موساد می باشند. سایان ها باید صد در صد یهودی باشند و هر چند شهروند اسرائیل به حساب نمی آیند اما بسیاری از آنان از طریق بستگانشان با اسرائیل در ارتباط اند.
جاکوب کوهن نویسنده فرانسوی و یهودی مراکشی الاصل در یک مقاله درباره سایان ها می نویسد: «آنها یهودیان ملی گرایی هستند که در راستای استفاده از تخصصشان به خدمت موساد و سایر نهاد های یهودی صهیونستی در می آیند. تاسیس این شبکه به دهه پنجاه قرن گذشته باز می گردد و هدف از تشکیل آن، انجام عملیات های گسترده اطلاعاتی و تبلیغاتی برای رژیم صهیونستی و انتقال یهودیان سراسر جهان به سرزمین های اشغالی بوده است.»2
سایان ها نقش های بسیار متفاوتی بازی می کنند. مثلا یک سایانی که در آژانس کرایه اتومبیل کار می کند می تواند در اجاره ی یک اتومبیل بدون نیاز به کامل کردن اسناد لازم به موساد کمک کند. یک سایان که در آژانس مسکن مشغول به کار است می تواند بدون بر انگیختن سوء ظن، خانه ای را برای عوامل موساد اجاره کند. یک سایان اگر در بانک کار کند حتی در نیمه شب هم امکان فراهم کردن پول را دارد و پزشکی که در شمار سایان ها است می تواند زخم یک گلوله را بدون گزارش کردن به پلیس درمان کند.
هدف از سایانیم این است که گروه وسیعی از یهودیان در دسترس باشند تا به هنگام نیاز، به موساد کمک کنند و دهان خود را بسته نگه دارند. به این افراد تنها هزینه هایی که متحمل می شوند پرداخت می شود.
اصولا خطری از جانب سایان ها موساد را تهدید نمی کند، چرا که اطلاعات طبقه بندی شده در اختیار آنان قرار نمی گیرد. اما در صورت بر ملا شدن آنان و صدمه رسیدن به آنان، موساد اهمیتی به این موضوع نمی دهد و اگر کسی در این مورد چیزی بپرسد جواب این است که: «بدترین چیزی که ممکن است بر سر این یهودیان بیاید چیست؟ همه شان به اسرائیل خواهند آمد و چه بهتر»3
عملا موساد برخلاف سرویس های اطلاعاتی پر جمعیتی مثل CIA و MI6 از افراد کم تری در عملیات های اطلاعاتی خود بهره می گیرد. برای مثال یک ایستگاه متعلق بهCIA در یک کشور خارج از آمریکا، برای انجام عملیات اطلاعاتی بیش از صد نفر از نیروهای اطلاعاتی خود را درگیر می کند ولی این میزان برای موساد در هر ایستگاه کمتر از ده نفر می باشد؛ زیرا موساد به جای نیرو های اطلاعاتی از افراد دیگری بهره می جوید. در اینجا «سایان» ها هستند که به کمک موساد شتافته و با همکاری های خود در تسریع عملیات آنها را یاری می دهند. سایان ها الزاما نیازی به دانستن طرح کامل عملیات ندارند و صرفا آنچه را که عوامل موساد از آنان می خواهند انجام می دهند.4
در فرهنگ موساد همه کشور های عرب «کشور های هدف» و همه کشور هایی که موساد در آنها ایستگاه دارد «کشور های پایگاه» نامیده می شوند. طبیعتا موساد توانایی ایجاد پایگاه در تمامی کشور های هدف را ندارد، ولی این بدان معنا نیست که نمی تواند در آن کشورها منبع اطلاعاتی اجیر کند. فرض کنید متخصصین فنی از یک کشور هدف مثل عراق برای یک نشست علمی در یک کشور پایگاه مثل فرانسه گرد هم آمده باشند و یا افرادی بلند پایه از کشور سوریه برای یک میتینگ سیاسی در اروپا حضور داشته باشند؛ موساد برای اجیر کردن منبع اطلاعاتی از بین این افراد دست به کار می شود و به پایه ریزی عملیات اطلاعاتی اقدام می کند ولی از آنجایی که موساد از نیروهای اطلاعاتی محدودی برخوردار است برای جبران این امر از سایان های ساکن در کشور پایگاه کمک می گیرد تا در حد توانایی خود به انجام این عملیات کمک کنند.
نمونه چنین فعالیتی را می توان در عملیات ابوالهول ( Sphinx) موساد در فرانسه مشاهده کرد. موساد در این عملیات توانست با کمک گسترده سایان ها، یکی از متخصصان فنی برنامه هسته ای صدام را در کشور فرانسه شناسایی کرده و با اجیر کردن او از محل دقیق نیروگاه های هسته ای عراق با خبر شود و آن مناطق را بمباران کند.
بنا به گفته ویکتور استروفسکی ( Victor Ostrovsky) در سال 1990 هزاران نفر از این نوع حامیان (سایان ها) در سراسر جهان وجود داشته اند. مثلا تنها در لندن 2000 حامی فعال وجود داشته و 5000 نفر نیز در لیست حامیان بوده اند.
حتی آمریکا نیز از گزند اسرائیل در برگزیده شدن به عنوان کشور پایگاه در امان نمانده و اسرائیل به ایجاد ایستگاه و جمع آوری اطلاعات در این کشور نیز اقدام نموده است. این موضوع با دستگیر شدن جاسوس اسرائیل در ایالات متحده در سال 1987 افشا شد. جاناتان پولارد ( Jonathan Pollard)، یک یهودی تابع آمریکا که در بخش اطلاعات نیروی دریایی آمریکا کار می کرد، اسرار نظامی شوروی، پاکستان، سوریه، و لیبی که سرویس های اطلاعاتی آمریکا گرد آوری کرده بودند را توسط یک نظامی اسرائیلی در اختیار رژیم اسرائیل قرار داد و پس از دستگیری به حبس ابد محکوم شد.5
همسر جاناتان پولارد در گفتگویی با شبکه CBS News اظهار کرده که همسرش کاری که واقعا از او انتظار می رفت را انجام داده و این وظیفه ی اخلاقی او به عنوان یک یهودی بوده است.6
اسرائیل تلاش های ناموفق زیادی در راستای آزادی او انجام داد و حتی در سال 1995 به او حق شهروندی اعطا کرد. در برابر اتهامات جدید جاسوسی اسرائیل علیه آمریکا، یکی از سران اطلاعاتی اسرائیل ماجرای پولارد را درسی برای اسرائیل دانسته که پس از آن هرگز به فکر جاسوسی علیه آمریکا نیفتاده است، ادعایی که مقامات اطلاعاتی آمریکا آن را رد می کنند.7
معاون مدیر سابق سازمان سیا، دریادار بابی اینمن ( Bobby Ray Inman) اظهار می کند که جاسوسان اسرائیلی صدمه و خسارت بیشتری را نسبت به ماموران اطلاعاتی کشور های دیگر به ایالات متحده وارد کرده اند و آنها را بزرگترین تهدید برای امنیت ملی آمریکا توصیف می کند.8
تکس مارس ( Texe Marrs) افسر سابق اهل ایالات متحده و استاد دانشگاه تگزاس، از این فراتر رفته و تمامی یهودیانی را که در خارج از اسرائیل زندگی می کنند را جاسوس بالقوه اسرائیل نامیده و آنها را در خدمت آن کشور می داند. او باراک اوباما را عروسک خیمه شب بازی اسرائیلی ها نامیده و لیست بلند پایه ای از اسامی مقامات آمریکایی را ارائه می دهد که یهودی بوده و در خدمت اسرائیل می باشند.9
رد پای سایان ها در کشور های اسلامی نیز دیده می شود. سازمان مقابله با عادی سازی روابط با رژیم صهیونستی در مراکش، فهرستی از «نفوذی های اسرائیل» در این کشور را منتشر کرده که نام مشاور پادشاه مغرب، آندره آزولای هم در آن به چشم می خورد. پیش از این نیز مخالفان رژیم صهیونستی از آندره آزولای به عنوان جاسوس اسرائیل نام برده بودند .«جاکوب کوهن» نویسنده فرانسوی، آندره آزولای را یهودی وابسته به شبکه «سایانیم» عنوان می کند و از نفوذ این شبکه در دربار کشور مراکش خبر می دهد.10
در مجموع رژیم اسرائیل در سایه شبکه سایان ها توانسته بسیاری از عملیات های خود را تسریع بخشیده و از جامعه یهودیان در سراسر جهان بعنوان نیرو های بالقوه خود استفاده کند. البته نمی توان ادعا کرد که همه ی یهودیان موجود در جهان در اقدامات موساد همکاری می کنند اما به هر حال از آنان خواسته می شود که برای نجات جان سایر یهودیان کمک کنند و بسیاری از آنان این درخواست را اجابت می کنند، چرا که آنان در تعالیم دینی خود و از دوران کودکی آموزش دیده اند که کمک خود را از یهودیان دیگر دریغ نکنند و به پیشرفت جامعه یهودیت اهتمام ورزند.
منابع:
http://www.haadi.ir/s/658
[1] T. Richelson, Jeffrey, « The Mossad Imagined: The Israeli Secret Service in Film and Fiction », International Journal of Intelligence and CounterIntelligence , Mars 2007, p. 136-166
[2] Cohen, Jacob, «Le Printemps Des Sayanim», L’ Harmattan, Paris, 2010
[3] Ostrovsky, Victor, By The Way of Deception, St. Martin’s Press New York, 1990, pp. 86
[4] ibid, pp. 80
[5] https://www.youtube.com/watch?v=5e_OqB0lQeM
[6] http://www.cbsnews.com/news/from-the-archives-jonathan-pollard-on-60-minutes/
[7] http://www.haaretz.com/israel-news/1.589859
[8] http://www.texemarrs.com/082012/sayanim_everywhere.htm
[9] http://www.texemarrs.com/082012/sayanim_everywhere.htm
[10] http://fa.alalam.ir/news/1583382