سلام خوزستان
انتشار اخبار سیاسی- اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی خوزستانسلام خوزستان
انتشار اخبار سیاسی- اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی خوزستانکاهش استقبال از موزه‌های خوزستان/ متولیان مسئله اند یا کیفیت موزه
خبرگزاری مهر، گروه استانها: از سال ۱۳۴۵ که موزه تاریخی شوش ساخته شد تا کنون استقبال چشمگیری از آن توسط مردم صورت نگرفت که به باور کارشناسان ارتباط یک سویه موزه از دلایل این چالش پیش آمده برای موزه ها است.
علی بویری از کارشناسان پایگاه پژوهشی شوش دانیال در خصوص موزه شوش به خبرنگار مهر می گوید: در سال ۱۳۴۵ برای نمایش و نگهداری آثار به دست آمده از کاوشهای باستان شناسی موزه شوش در مجاورت محوطه باستانی با زیر بنای ۵۵۰ متر مربع ساخته شد. بخشی از آثار سنگی نیز در محوطه باغ موزه به نمایش در آمده اند. موزه شوش در برگیرنده اشیاء و آثار ارزشمندی مربوط به پیش از تاریخ تا دورهای تاریخی شوش است. علاوه بر آثار تاریخی شوش آثار ارزشمندی از محوطه های باستانی دیگر همچون ایذه، مسجدسلمیان و دزفول نیز در موزه شوش در معرض دید عموم قرار گرفته است.
وی می افزاید: میراث فرهنگی و موزه های تاریخی نمایانگر حرکت انسان در طول زمان است. موزه‌ها نماد هویت فرهنگی و تاریخی جوامع انسانی هستند که نشان دهنده اشتراکات و تبادلات و تاثیرات متقابل فرهنگهای جوامع مختلف را می توان در آن مشاهده و بررسی کرد.
بویری می گوید: مهمترین عامل بقای فرهنگی و تداوم فرهنگی هر ملتی هویت فرهنگی آن ملت است که میراث فرهنگی نقشی اساسی در شناخت و تحکیم هویت دارد.
این کارشناس پایگاه پژوهشی شوش دانیال با بیان اینکه موزه، آیینه تمام نمایی از فرهنگ، هنر، آداب و رسوم، باورها و اعتقادات گذشتگان و نیاکان ما است، گفت: از این منظر موزه یکی از پل‌های ارتباطی بین گذشته، حال و آینده به شمار می رود، موزه و میراث فرهنگی ریشه‌های تاریخی و فرهنگی ما هستند و بدون اتصال به ریشه ها، هیچ درختی زنده و تنومند و ثمربخش نمی‌ماند.وی می گوید: بنابراین هرقدر فاصله بین موزه ها و مردم یک جامعه بیشتر باشد استقبال از موزه بیشتر می شود.
بویری معتقد است که اگر نگاهی فرهنگی و آموزشی به موزه ها و نحوه ارتباط و تعاملی سازنده بین مردم و میراث فرهنگی داشته باشیم دیگر موزه تنها مکانی برای نگهداری و نمایش آثار هنری و تاریخی نخواهند بود بلکه به کانونی فرهنگی و آموزشی تبدیل می شود که در آن مردم خواهند توانست روند شکل گیری و سیر تکاملی فرهنگ و تاریخ خویش را در مقاطع زمانی مختلف بررسی و مشاهده کند.وی می گوید: به این شکل می توانیم بستری مناسب برای اتصال حلقه های نسل دیروز، امروز و فردای یک جامعه ایجاد کنیم. موزه در واقع نمایانگر هویت تاریخی و فرهنگی جامعه است. می توان گفت یکی از زیر ساخت ها و شاخصه های توسعه فرهنگی موزه ها هستند.
موزه جایگاه انسان در نظام اشیاء
در کنار علاقمندان به موزه باستان شناسی، فعالان دیگری وجود دارند که توجه به میراث معنوی و پژوهش های مردم شناسی را نیز دارای اهمیت بسزایی می دانند.
قاسم منصور آل کثیر از دیگر فعالان میراث فرهنگی استان در خصوص وضعیت کنونی موزه ها در گفتگو با خبرنگار مهر توضیح می دهد: شاید به طور خلاصه می توان گفت موزه مکانی است که در آن بازدید کنندگان نه تنها در مورد هویت و جایگاه خود در نظام اشیا به کندوکاو می پردازند بلکه در مورد جهان های دیگر که برایشان حامل معناست کسب اطلاع می کنند.
وی می افزاید: متاسفانه ارتقای نیافتن سطح کیفی موزه ها، آنها را به طور جدی مورد نقد قرار داده به طوری که برخی صاحب نظران معتقدند انکار ویژگی چپاولگرایانه موزه ها دشوار است.
آل کثیر می گوید: ویژگی چپاولگرایانه موزه جزیی از خصلت های اساسی موزه هاست .این بدان معنا نیست که باید به این خصلت افتخار کرد اما همه ویژگی های مثبت موزه ها موجب می شود که نه بازدید کنندگان عادی و نه افراد آکادمیک چندان توجهی به خصلت چپاولگرایانه موزه ها نداشته باشند.
این فعال میراث فرهنگی استان با بیان اینکه موزه ها نتوانستند اعتماد متقابلی بین خود و مردم ایجاد کنند گفت: انسان‌شناسان و باستان‌شناسان از موزه به عنوان مکانی برای نگهداری یادمان‌ها و خاطره‌ها و منبع اطلاع‌رسانی در زمینه فرهنگهای بومی یک کشور یاد می‌کنند و از این رو الزامی است هنگام تدوین سیاست‌ها و راهبردهای ملی و اطلاع‌رسانی توانایی بالقوه موزه‌ها در این امر در نظر گرفته شود.
وی افزود: اصولا مخاطب یا شهروند باید خود را در کالبد شیءها ببیند اما وقتی به موزه ای سر بزنی و تنها خط سیر خاصی از تاریخ را دنبال کند و شهروند اصلی خود را در موزه نبید، ابتدای بی اعتمادی میان مردم و موزه ایجاد می شود.
این فعال میراث فرهنگی می گوید: متاسفانه افکار عمومی خصوصا در شهرهایی که موزه وجود دارد نسبت به غنای تاریخ شهر پایین است. شهر شوش نمونه بارزی از بی اطلاعی بخش چشم گیری از مردم آن از آثار موزه است. جاذبه همه موزه‌ها به عرضه و نمایش اشیایی اصیل بستگی دارد، اما در کنار این عوامل باید به روش‌های راهنمایی بازدیدکنندگان به عنوان عامل مهم در جذابیت موزه‌ها اشاره کرد.فصل تابستان و افزایش اوقات فراغت، زمان مناسبی برای آگاه‌سازی جامعه از میراث‌های فرهنگی است.
آل کثیر می گوید: موزه اهواز در گذر تاریخ دیدیم که مردم از نقاط مختلف استان آثار قدیمی خود را که سالها در خانواده هایشان از آن نگهداری می کردند را به طور امانتی به این نمایشگاه هدیه دادند. در بین هدایا سکه هایی از دوره های مختلف تاریخی دیده می شد و این رخداد باید جای سوالی است برای موزه داران استان.
وی تاکید کرد: متولیان موزه متاسفانه تا کنون نه در جذب مخاطب افکار عمومی موفق بودند و نه در پرورش اطلاعات مردم نسبت به تاریخ غنی ای که در موزه وجود دارد.
آل کثیر با بیان اینکه شاید بسیاری از ما فقط وقتی به مدرسه می‌رفتیم در قالب اردوهای دانش‌آموزی سری به موزه‌ها زده باشیم گفت: برای چند درصد از ما رفتن به موزه یک نوع تفریح یا راه پرکردن اوقات فراغت محسوب می‌شود؟ رفتن به کوه، سینما و پارک، نهایت تفریح ماست و کمتر بازدید از موزه را در برنامه اوقات فراغت خود می‌گنجانیم. موزه‌ها ظرفیت بالایی برای جذب جهانگردان و فرهنگ‌شناسان دارند.
راهکار برای افزایش میزان استقبال از موزه‌ها
این فعال میراث فرهنگی می گوید: کارشناسان بر این عقیده‌اند که برای افزایش میزان استقبال از موزه‌ها باید آنها را در دسترس مردم قرار داد. اگر موزه به گذرگاه زندگی روزمره مردم تبدیل شود، آنگاه قادر خواهد بود جایی در میان برنامه‌های زندگی روزانه آنها پیدا کند. برای افزایش بهره‌وری از موزه‌ها باید این مکان‌ها را به یک کلاس درس برای دانش‌آموزان و دانشجویان تبدیل و امکانات مناسب برای تحقیق دانش‌پژوهان را فراهم کرد.
آل کثیر همچنین به خلأ موزه انسان شناسی یا مردم شناسی اشاره کرد و گفت: خلأ موزه های انسان شناسی خصوصا برای جوامع کشاورزی محسوس است. این جوامع مناسک خاصی دارند که در صورت نپرداختن به آنها بدون شک سایه آنها از زندگی امروزی کمرنگ می شود و رفته رفته مردمان ما دارای هویتی شکننده می شوند.
وی افزود: متاسفانه پایگاه پژوهشی شوش کمترین هزینه زمانی و مالی را برای پژوهش های مردم شناسی می کند و به جرأت می توان گفت شناخت این پایگاه نسبت به اولین روستای خارج از شوش به شدت کم و در فقر اطلاعاتی به سر می برد.به گزارش مهر، اغلب صاحب نظران برای افزایش استقبال از موزه ها پیشنهاد داده اند که موزه باید در مسیر روزمره انسان ها قرار بگیرد و با مردم تعاملی دو سویه داشته باشد. آیا هفته حمایت از موزه ها منجر به تغییر رویه موزه های استان می شود؟ آیا میراث فرهنگی سعی در انجام پژوهش هایی برای شناخت بیشتر میراث مردمی می کند؟
