تجربه متفاوت باران اهواز؛ از تنگی‌نفس تا زیر آب رفتن شهر

بارندگی‌های امسال برای مردم اهواز تجربه متفاوتی بود. رحمت الهی که به طور طبیعی باید موجب شور و نشاط شود، در اهواز زحمتی دیگر بر رنج‌های بی‌شمار مردم افزوده است. بعد از مشکلات تنفسی پیش‌آمده پس از بارش باران، اکنون اهواز با مشکل آب‌گرفتگی معابر و خیابان‌ها پس از باران مواجه است.

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) منطقه خوزستان، چند سالی است که آب‌گرفتگی معابر و خیابان‌های اهواز پس از باران به امری پذیرفته شده برای مسئولان تبدیل شده است و به رغم تمام خواسته‌ها و انتقادات مردمی هیچ ترتیب اثری برای رفع این معضل داده نشده است؛ امسال اما به نظر می‌رسد این معضل شدت یافته است.

میزان بارندگی در سال جاری همانند سایر نقاط کشور، در خوزستان نیز افزایش داشته است. این بارش‌ها در خوزستان همیشه مورد انتظار بود تا بلکه بتوان تالاب‌های نیمه‌جان و رودهای خشک شده که به لطف انتقال از سرشاخه‌ها و سدسازی متعدد، دیگر وضعیت طبیعی خود را از دست داده‌اند، حیاتی تازه بگیرند و مهم‌تر این‌که شاید این بارش‌ها بتواند عاملی برای جلوگیری از بروز دوباره ریزگردها در این فصل باشد و از این رو بوده که باران، دل مردم خوزستان را کمی امیدوار و اندکی شاد کرده است.

اما این سرخوشی مردم خوزستان دیری نپایید تا با نخستین بارش پاییزی هزاران تن از مردم استان دچار مشکلات تنفسی شده و راهی بیمارستان‌ها شوند، گرچه داستان تنگی نفس مردم خوزستان پس از باران سر دراز دارد، اما این پایان مشکل مردم این استان با باران نبود. آب‌گرفتگی مشکل دیگری پس از باران است؛ پس از بارش‌های اخیر، آب همچنان در خیابان‌ها مانده و گاه برخی معابر را مسدود کرده است. آب‌گرفتگی روزهای اخیر به شدتی بود که تردد خودروها در معابر سطح شهر اهواز را با کندی مواجه کرده و موجب بروز اختلال در ترافیک شده است.

مسدود شدن خیابان‌ها و معابر به دلیل آب‌گرفتگی، اضافه بر سختی‌ها و مشکلاتی که در تردد مردم ایجاد می‌کند، به دلیل وجود فاضلاب‌های روباز و غیراصولی موجب بروز مشکل بهداشتی در سطح شهر نیز می‌شود و بوی نامطبوع، خیابان‌های مرکز شهر را پس از باران فرا می‌گیرد که این وضعیت، سلامت شهروندان را نیز به خطر انداخته است.

پس باران‌های روزهای گذشته، شهر اهواز به زیر آب رفت؛ گرچه می‌توان این وضعیت را در تمام نقاط شهر مشاهده کرد ولی به طور یقین این وضعیت در مناطق حاشیه شهر وضعیت بحرانی ایجاد کرده است.

تصاویر خیابان‌های پر آب اهواز و مطالب طنز مربوط به آن دیگر در شبکه‌های اجتماعی منتشر نمی‌شود زیرا کاربران، این موضوع را دیگر یک سوژه تکراری می‌دانند. جالب این است که مدارس و دانشگاه‌های شهر نیز دچار آب‌گرفتگی شده و دانش‌آموزان و دانشجویان را در فصل امتحانات با دشواری دیگری مواجه کرده است.

به نظر می‌رسد این وضعیت شبه‌بحرانی در صورت ادامه، علاوه بر دشوارهایی که ایجاد می‌کند، تبعات هزینه‌بری به دنبال خواهد داشت که مشکلات بهداشتی و تاثیر بر سلامت مردم، ایجاد خلل در ترافیک شهری و بروز مشکلات در تردد وسایل نقلیه و آسیب رساندن به زیرساخت‌های شهری در آینده، می‌تواند از جمله این مشکلات باشد.

آب‌گرفتگی معابر و خیابان‌ها یک مشکل است و عدم پاسخگویی و مسئولیت‌پذیری دستگاه‌ها در خصوص آن مشکلی دیگر. چند سالی است که وضعیت آب‌گرفتگی خیابان‌های اهواز پس از باران بین شهرداری و شرکت آب و فاضلاب پاس‌کاری می‌شود و تاکنون هیچ نهادی در این خصوص اعلام موضع شفاف نکرده است و به نظر می‌رسد کسی هم نیست که در این خصوص تدبیری بیاندیشد.

به هرحال دفع نشدن آب‌های سطحی پس از بارندگی، به مشکل سیستم فاضلاب شهری بازمی‌گردد، مشکلی که خود دچار پیچدگی‌های فراوانی است و عواملی مختلف در آن دخیل هستند. بر کسی پوشیده نیست که شبکه فاضلاب اهواز فرسوده و قدیمی و دچار اشکالات متعددی است که سرریز فاضلاب به کارون، خود نمادی از وضع تاسف‌بار این سیستم از دیرباز و تاکنون است.

در این زمینه، آذر زمان‎پور، عضو شورای شهر اهواز آبان ماه گذشته به ایسنای خوزستان گفته بود: سیستم کنونی دفع فاضلاب شهر اهواز مناسب 30 سال پیش است و این سیستم دیگر جوابگوی شهر نیست و نیازمند به‌روزرسانی است.

وی افزوده بود: این سیستم‎ها نیازمند به روزرسانی هستند که این به روزرسانی اعتباری در حدود 1000 میلیارد تومان را می‎طلبد. در این شرایط مسئولان آبفا اظهار بی‌پولی می‎کنند. البته آبفا در مجموعه شورای شهر و شهرداری نیست. با وجود این، در خصوص مهار آب‌های سطحی، جوی‎های کنار خیابان و لایروبی کردن آن جوی‎ها که مربوط به شهرداری می‎شود تذکرات لازم را داده‎ایم که عملیات آن‎ها به موقع صورت گیرد.

دشتی زاده، معاون شرکت آب و فاضلاب اهواز نیز پیش از این با بیان اینکه کلان شهر اهواز باید شبکه مجزای دفع آب‌های سطحی داشته باشد، به ایسنای خوزستان گفته بود: احداث این شبکه در سراسر کشور از وظایف شهرداری‌ها است و شرکت آب و فاضلاب مجوز هزینه کرد در زمینه احداث این شبکه را ندارد زیرا در بودجه شهرداری‌ها منظور شده است.

پس از شدت گرفتن این مشکل و پس از بروزنارضایتی‌ها بسیار، مطرح شد که شرکت آبفای خوزستان از مشکلات مالی رنج می‌برد و در این خصوص استاندار خوزستان این شرکت را شرکتی از لحاظ مالی ورشکسته توصیف کرد که بدهی میلیاردی آن به پیمانکاران، هرگونه فعالیتی را از آن سلب کرده است ولی هرگز این امر، دلیلی کافی برای قبول بروز این وضعیت و عدم اجرای مسئولیت نخواهد بود.

گرچه تاکنون شرکت آبفا مسئولیت دفع آب‌های سطحی پس از باران را قبول نکرده و همچنان این وظیفه میان این دستگاه و شهرداری رد و بدل می‌شود، ولی بدون شک سیستم فاضلاب شهری نقش تاثیرگذاری در این خصوص دارد و مشکلات مالی هر کدام از دستگاه‌ها، توجیه مناسبی برای این وضعیت شهر نخواهد بود.

اگر فرض را بر این بگذاریم که دستگاهی از مشکلات و بدهی مالی رنج می‌برد، آیا در این حالت قرار است مردم تاوان بی‌انضباطی مالی مدیران را بدهند و این دلیلی منطقی برای توجیه بروز این وضعیت و سختی مردم خواهد بود؟ این سوال مطرح می‌شود که بودجه‌های اختصاص یافته در این سال‌ها تا چه میزان بوده و در جهت چه اقداماتی هزینه شده که شاهد تغییر وضعیتی نبودیم بلکه حاصل آن بدهی بوده است! به طور قطع پاسخ‌گویی در این خصوص می‌تواند در رفع ابهامات کمک کند.

طبق آنچه مطرح می‌شود آب‌گرفتگی معابر و معضلات فاضلاب شهری اهواز با مشکلات مالی گره خورده و هر اصلاحی در شبکه فاضلاب شهری نیازمند اراده ملی است.

شرکت آبفا زیر نظر وزارت نیرو فعال است، همان وزارت‌خانه‌ای که آنچنان قدرتی دارد که با هزینه‌های هنگفت می‌تواند تونل‌هایی برای انتقال آب از سرشاخه‌های کارون به فلات مرکزی ایجاد کرده و علی‌رغم تمام مخالفت‌ها، سدهای عظیم احداث کند. بنابراین این موضوع به ذهن خطور می‌کند که آیا این وزارت‌خانه نمی‌تواند برای رفع این مشکل در خوزستان اعتباراتی به صورت ویژه اختصاص دهد؟ همواره مردم خوزستان به دنبال آن هستند که بدانند سهم آنها از منابع استان خود چه‌قدر است و آیا در برداشت‌ها، اندک توجهی به آن‌ها می‌شود؟

دیگر گفتن این که "مردم خوزستان باران را آرزو نمی‌کنند" کافی است؛ به طور قطع نمی‌توان حق طبیعی مردم خوزستان را سلب کرد بلکه باید گفت که باران باید ببارد و مشکلات نیز باید رفع شود. این خواسته حداقلی مردمی است که هرسال معضل جدیدی کام آن‌ها را تلخ می‌کند.

به طور قطع در خصوص این مشکل مردم اهواز پیش از آن که به لیست دیگر مشکلات فاجعه‌بار و بدون حل استان بپیوندد، باید تدبیری اتخاذ کرد و هر دستگاه و وزارت‌خانه‌ای باید مسئولانه برای رفع آن اقدام کند و در این خصوص مجال تعارفی وجود ندارد.

یادداشت از: سیداحمد مقدم موسوی، خبرنگار ایسنای خوزستان