چه ارگان‌هایی نابودگر کارون بوده‌اند؟

عضو کمیته علمی کنفرانس ملی کارون با اشاره به چالش‌های رودخانه‌های خوزستان به ویژه کارون گفت: امروز رودخانه‌های استان را به دلیل بهره‌برداری های غیر اصولی و غیر قانونی از بین برده ایم و چالش‌های کنونی این رودخانه‌ها ناشی از عدم وجود متولی واحد و مدیریتی ناظر بر بهره‌برداری از آن‌ها است.

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) منطقه خوزستان، پرویز باورصاد در سمینار علمی فرصت‌های سازمان متولی غیر بهره‌بردار رودخانه کارون که امروز، 15 اردیبهشت‌ماه در اهواز برگزار شد، با بیان اینکه حیات خوزستان در گروی رودخانه‌های آن است، اظهار کرد: خوزستان با نفت بزرگ نشده است بلکه به دلیل برخورداری از رودخانه‌های عظیم و جلگه‌ای پهناور از قرن‌های گذشته تاکنون شناخته شده است.

وی افزود: کشتیرانی در رودخانه‌های استان به حدی فعال بود که تمام کالاهای مورد نیاز نقاط مختلف کشور از طریق بنادر این رودخانه‌ها از کشورهای دیگر وارد و به سایر نقاط منتقل می‌شد.

باورصاد تصریح کرد: بر اساس قانون، ما نباید از رودخانه‌ها این گونه بهره‌برداری کنیم اما اکنون بسیاری از دستگاه‌‌های اجرایی قانون را کنار گذاشته‌اند و برای مصارف غیر شرب به ویژه تولید انرژی از رودخانه‌ها بهره برداری می‌کنند و کار تا جایی پیش رفته است که این ثروت‌ها روز به روز رو به نابودی می‌روند.

وی عنوان کرد: بررسی مدیریت 50 سال اخیر رودخانه‌ها در استان نشان می‌دهد که ارگان‌هایی همچون وزارت نیرو و شهرداری‌ها که متولی رودخانه کارون بوده اند، این رودخانه را نابود کرده‌اند. وزارت نیرو با سدسازی و تولید انرژی از آب رودخانه کارون به سهم خود آن را خشک کرده و شهرداری نیز با خاک‌ریزی و خاک برداری دهانه‌های زیر پل‌ها را بسته است. عضو کمیته علمی کنفرانس ملی کارون اظهار کرد: شهرداری اهواز باید فرهنگ رودخانه‌داری داشته باشد. انگار این دستگاه اجرایی نمی‌داند که رودخانه کارون به دریا وصل است و نباید چنین کارهایی روی آن انجام دهد و معتقدیم کلیه این اقدامات ناشی از عدم آگاهی دستگاه‌های اجرایی در صیانت و بهره‌برداری از رودخانه‌ها است.

باورصاد بیان کرد: مدیریت رودخانه‌ای در بیشتر کشورها وجود دارد اما این مساله در کشور ما اعمال نمی‌شود زیرا چندین دستگاه و هر کدام به نحوی از رودخانه‌ها و منابع آبی بهره برداری می‌کنند.

وی افزود: حداقل در 6 صفحه از قانون اساسی کشور به مبحث بنادر و رودخانه ها اشاره شده است اما این قوانین بدون اینکه منسوخ شوند، کنار گذاشته شده‌اند. اگر این قوانین رعایت می‌شد، رودخانه کارون امروز به این حال و روز نمی افتاد.

باورصاد عنوان کرد: در خصوص سازمان‌های مدیریتی و سیاست‌گذاری آب رودخانه‌ای در جهان، مطالعات فراوانی انجام و در این راستا سازمان‌هایی تحت عنوان مشارکت جهانی آب و سازمان بین المللی بهره‌برداری از آب تشکیل شده است که ما نیاز داریم از مطالعات علمی این سازمان‌ها استفاده کنیم.

عضو هیات علمی دانشگاه خلیج فارس بوشهر ادامه داد: کشورهای دیگر مدیریت جامع آب رودخانه‌ای دارند و برای نگهداری از رودخانه‌های خود در چارچوب قانون آب، بر اساس سیاست ملی منابع آب و سیستم مدیریت منابع، عمل می‌کنند. وی با اشاره به سدسازی و پل سازی بر سطح رودخانه‌های بزرگ خاطرنشان کرد: سدسازی و پل سازی یکی از بزرگترین مشکلات و معضلات کنونی ما در رودخانه‌ها است که متاسفانه به صورت غیر علمی و بی رویه در حال احداث است.

باورصاد با بیان اینکه مراکز علمی زیادی در کشور و خوزستان وجود دارد اما از ظرفیت آن استفاده نمی‌شود، گفت: گروه علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز بهترین مطالعات را در حوزه آب انجام داده‌اند اما از این مطالعات در روند بهره برداری و سدسازی استفاده نمی‌شود. امروزه گروه‌های زیادی در مخالفت با سدسازی در کشورهای مختلف فعال شده‌اند و به مقابله با این مساله می‌پردازند. عضو کمیته علمی کنفرانس ملی کارون بیان کرد: رودخانه و منابع آبی در کشور ما توسط چند بخش اداره می‌شوند با وجود این کثرت، متاسفانه هر موقع مشکلی پیش بیاید، هر کدام از این ارگان‌ها شانه خالی می کنند و می‌گویند متولی نیستیم اما در زمان بهره‌برداری واکنش‌ها این گونه نیست.

وی عنوان کرد: پل‌های شهری و بین شهری از معضلات بزرگی است که بی رویه در حال ساخت هستند به طوری که اکنون 50 پل از مقطع بهمنشیر تا شوشتر به صورت غیر استاندارد بر روی کارون ساخته شده‌اند و به جز پل سفید در ساخت مابقی پل‌ها به مساله قابل کشتیرانی شدن رودخانه توجهی نشده است. 

باورصاد ضمن مخالفت صریح با انتقال آب کارون به استان اصفهان خاطرنشان کرد: خوزستان بزرگترین جلگه کشور است و بهترین زمین‌ها را برای کشت انواع محصولات کشاورزی دارد اما چرا باید آب این جلگه برای آبادانی کویر و بیابان های اصفهان و کشاورزی در این بیابان‌ها منتقل شود این در حالی است که پتانسیل کشاورزی بی نظیری در خوزستان وجود دارد.عضو هیات علمی دانشگاه خلیج فارس بوشهر تصریح کرد: به طور کلی ساخت صنایع آب بر در کویر، کاری از اساس اشتباه است که متاسفانه دولت تن به انجام آن داد و امرور صنایع بزرگی در اصفهان فعال هستند که نیاز آبی زیادی دارند و برای تامین نیاز آب آن‌ها کانال‌های پیدا و ناپیدا به صورت علنی و پنهانی ایجاد شده است و به این ترتیب آب رودخانه های خوزستان منتقل می‌شود. با شرایطی که اکنون در روند انتقال آب از خوزستان به اصفهان داریم، کارون تا 20 سال دیگر عمر نخواهد کرد.