طرح تأسیس یک سرویس مخفی جدید با امضای لئون پانتا، وزیر دفاع امریکا که در پی نامزدی سرلشکر مایکل فیلین- که تجربه وسیعی در عملیات ویژه درعراق وافغانستان دارد- برای احراز پست «ریاست سرویس جاسوسی دفاعی امریکا» یکی از موضوعات خبرساز طی روزهای اخیردر امریکا بوده است.
آنچه بر اهمیت و حساسیت خبری این تحول افزود این بود که برخی از رسانههای غربی کوشیدند این تغییر و تحول را به نحوی به ایران نسبت دهند و اینگونه تبیین کنند که امریکا با این تحول ساختاری میخواهد موقعیت اطلاعاتی خود را در برابر کشورهایی چون ایران و چین تقویت کند اما آیا واقعاً این تمام ماجراست؟
اهداف اعلامی تحول ساختار اطلاعاتی و جاسوسی پنتاگون
با نگاهی به مطالب رسانههای خبری غربی میتوان به راحتی به اهداف اعلامی از ایجاد تحول ساختاری در سازمان اطلاعاتی و جاسوسی پنتاگون پی برد. در این راستا خبرگزاری امریکایی یونایتدپرس در گزارشی درباره اهداف اعلامی از این تغییر و تحول نوشت: «مقامات امنیتی و نظامی امریکا براساس برنامهریزیهای جاسوسی جدید حوزه اهداف جاسوسی خود را به بیرون از مناطق جنگی برده و تلاش میکنند که بیشتر بر تحولات نظامی در چین و ایران بپردازند.»
یکی از مقامات بلندپایه وزارت دفاع امریکا که از ذکر نامش خودداری کرد، در اینباره گفت: «به موجب برنامه مخفی دفاعی امریکا که از سوی لئون پانتا وزیر دفاع این کشور تصویب شد، نیروهای سازمان اطلاعات مرکزی (سیا) با همکاری مقامات وزارت دفاع باید با تهدیدهای مشابه مبارزه کنند. هدف از این فعالیتهای جاسوسی، اهداف دور دست است و راهبرد این اهداف جاسوسی و امنیتی اساساً در آژانس اطلاعات دفاعی برنامهریزی میشود.»
روزنامه امریکایی نیویورکتایمز نیز در مقالهای با بیان اینکه پنتاگون قصد دارد دامنه فعالیت سازمان اطلاعاتی خود را گسترش دهد، افزود: «پنتاگون عملیاتهای جاسوسی خود را برای تمرکز بر اهداف با اولویت بالا مثل ایران و چین بازسازی میکند. این تصمیم نشان میدهد پنتاگون چشمانداز امنیتی خود را از عراق و افغانستان تغییر داده است. در یک دهه گذشته عراق و افغانستان چشمانداز اصلی امنیتی امریکا محسوب میشدند. براساس این طرح، افسران سرویس جدید دفاع مخفی با همتایان خود در سرویس اطلاعات مرکزی (سازمان سیا) همکاری خواهند کرد. این همکاری زمانی انجام میشود که ارتش و سازمان جاسوسی به طور فزایندهای در مورد تهدیدات مشابهی متمرکز شدهاند».
روزنامه فرانسوی فیگارو نیز درخصوص اهداف فعالیتهای جاسوسی جدید پنتاگون نوشت: «پنتاگون از این پس کنترل دستگاه اطلاعاتی دیگری را برای نظارت بر ایران و چین به دست میگیرد. لئون پانتا وزیر دفاع امریکا که این دستگاه اطلاعاتی را تأسیس کرده، رسالت آن را دریافت اطلاعات نظامی از مناطق غیرجنگی تعیین کرده است.
ایران به دلیل تلاش ادعایی برای دستیابی به بمب اتمی به یکی از نگرانیهای امریکا تبدیل شده است.چین نیز به علت فعالیتهای نظامی مایه نگرانی امریکاست. کرهشمالی نیز به دلیل برنامههای موشکی و هستهای و همچنین منطقه ساحلی آفریقایی که به جولانگاه القاعده تبدیل شده باعث نگرانی واشنگتن شده است.»
همچنان که مشاهده میشود از منظر اعلامی به گونهای اعلام و القا میشود که انگارتصمیم جدید پنتاگون بیشتر جنبه پیشدستانه داشته و با در نظر گرفتن اولویتهای امنیتی و اطلاعاتی امریکا اتخاذ شده است.
پیشینه و متغیرهای تأثیرگذار
نیاز به ایجاد تحول در ساختار اطلاعاتی و جاسوسی پنتاگون از زمان حملات 11 سپتامبر سال 2001 میلادی احساس میشد. کمااینکه دونالد رامسفلد وزیردفاع پیشین امریکا نیز قصد داشت تواناییهای اطلاعاتی پنتاگون را افزایش دهد اما چنین طرحی در آن زمان توسط سازمان اطلاعات مرکزی امریکا، سیا متوقف شد.
با این حال به علت رسوایی اطلاعاتی به خصوص در زمان اشغال عراق درخصوص یافت نشدن سلاحهای کشتار جمعی مورد ادعای امریکا در این کشور پدید آمد، دستگاههای اطلاعاتی و امنیتی امریکا در یک سازمان واحد به نام سازمان اطلاعات ملی امریکا ادغام شد و در این چارچوب آژانس اطلاعات دفاع امریکا (DIA)که یکی از 16 آژانس جداگانه امنیتی و اطلاعاتی امریکاست فعالیتهای امنیتی و اطلاعاتی ضروری و مورد نیاز در مناسبات خارجی و امنیت ملی را برعهده داشت.
این آژانس همچنین تلاش میکند تا اطلاعات امنیتی و تاکتیکهای عملیاتی مورد نیاز نظامیان امریکایی در مناطق جنگی را به روز کرده و در اختیار آنها قرار دهد. فعالیتهای اطلاعات ملی شامل جمعآوری اطلاعات درباره موضوعات جهانی مانند تقویت بنیه نظامی چین، ایران و تهدیدات هستهای کرهشمالی و همچنین تروریسم جهانی و تکثیر سلاحهای کشتار جمعی میشود که در نهایت اینگونه اطلاعات در اختیار دیگر نهادهای امنیتی و اطلاعاتی امریکا قرار داده میشود.
افسران تحقیق سازمان اطلاعات دفاع، اطلاعات محرمانه درباره موضوعات جهانی- از جمله تروریسم و گسترش سلاحهای کشتار جمعی- را جمعآوری میکنند. این افسران به طور معمول در خارج از پایگاههای سیا در سفارتهای امریکا و به طور پنهانی فعالیت میکنند.
تا به امروز عمده فعالیتهای جمعآوری اطلاعات و جاسوسی وزارت دفاع امریکا توسط آژانس اطلاعات وزارت دفاع انجام میگرفته است اما سال گذشته با انتشار نتایج تحقیق سری که توسط خود این سازمان اجرا شده بود و براساس جمعبندیهای به دست آمده از آن تعیین شدکه این سازمان باید حوزه فعالیت خود را از تأمین اطلاعات به نیروهای نظامی امریکا که در عراق و افغانستان در میدان بودند به حوزه جمعآوری اطلاعات در سطح کلانتر جهانی تغییر تمرکز دهد. در واقع تصمیمات جدید امنیتی پنتاگون براساس اطلاعات جمعآوری و طبقه شده در سال گذشته توسط جیمز.آر.کلاپر، مدیر سازمان اطلاعات ملی امریکا انجام گرفته است.
کلاپر، افسر بازنشسته نیروی هوایی امریکا که از سال 92 تا 95 میلادی مدیر آژانس اطلاعات دفاعی امریکا بود براین باور است که از لحاظ نظامی این کشور نیاز دارد تا فعالیتهای جاسوسی خود را به منظور تقویت امنیت ملی به تاکتیکهای جنگی فرامرزی گسترش دهد. مطالعه طبقهبندی شده در سال گذشته توسط مدیر اطلاعات ملی نشان میدهد در حالی که سازمان اطلاعات دفاع به طور سنتی به عملیاتهای خود برای جمعآوری اطلاعات برای ارتش و فرماندهان در مناطق جنگی ادامه میدهند، نیاز دارند تا توجه بیشتری نسبت به اطلاعات مربوط به مناطق جنگی- که آن را اطلاعات ملی مینامند- داشته باشند. به گفته مدیر اطلاعات ملی پنتاگون باید اطلاعات مربوط به موضوعات جهانی را با همکاری با دیگر سازمانهای اطلاعاتی و جاسوسی جمعآوری و منتشر کند.
همچنین به نظر میرسد جابجاییهای صورت گرفته در ریاست وزارت دفاع و سازمان اطلاعات مرکزی امریکا موسوم به سیا در سالهای اخیر- که براساس آن ژنرال پترائوس، فرمانده سابق نیروهای مرکزی امریکا در خاورمیانه به ریاست سیا و عکس آن پانتا ریاست سابق سیا به ریاست وزارت دفاع امریکا منصوب شد- نقش اساسی در اتخاذ تصمیم جدید پنتاگون در برپایی ساختار اطلاعاتی و جاسوسی جدید در این سازمان داشته است.
به نظرمی رسد ایجاد ساختار جاسوسی و اطلاعاتی جدید در پنتاگون در ادامه اصلاحاتی صورت گرفته است که پس از رسوایی اطلاعاتی امریکا در قبال واقعه 11 سپتامبر سال 2001 و به خصوص پس از یافت نشدن سلاحهای کشتار جمعی مورد ادعای امریکا درعراق در دستور کار قرار گرفت و در این راستا اقداماتی درخصوص ادغام دستگاههای اطلاعاتی و امنیتی وابسته به سازمانها و وزارتخانهها انجام شد و حتی رؤسای نهادهای نظامی، امنیتی- اطلاعاتی با یکدیگر ادغام شدند تا ضمن جبران خطاهای گذشته بهتر از پس مسئولیتهای آینده برآیند.
همچنین با توجه به تغییر ماهیت تهدیدها از نظامی به اطلاعاتی و امنیتی و لزوم کاهش بودجه نظامی به علت مشکلات ناشی از بحران اقتصادی ایجاد تغییر و تحول در ساختار اطلاعاتی و امنیتی پنتاگون در دستور کار قرار گرفت و اجرایی شد اما با توجه به ادامه رقابتهای منفی میان پنتاگون هنوز معلوم نیست که این اصلاحات اهداف مورد انتظار را بر آورده خواهد کرد یا نه؟
احمد کاظمزاده
منبع:جوان آنلاین