سلام خوزستان
انتشار اخبار سیاسی- اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی خوزستانسلام خوزستان
انتشار اخبار سیاسی- اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی خوزستانیک تحلیل اقتصادی
کریس کوک محقق اقتصادی و استاد دانشگاه لندن که ارتباطات نزدیکی با اقتصاد و مسئولان اقتصادی ایران دارد، در مطلبی با اشاره به تحریم‌های فعلی ایران و وضعیت اقتصادی کشور در برخورد با معضلاتی از جمله عدم توان انتقال منابع حاصل از نفت به داخل، دست به ارائه راهکاری برای ایران زده است که در نوع خود بسیار جالب توجه است و راهکاری که به عقیده کوک این اجازه را به اقتصاد ایران می‌دهد که مجدداً قدرت ریال را باز گرداند.
به گزارش تابناک، وضعیت آشفته اقتصاد ایران، نزدیکی انتخابات ریاست جمهوری، تحریم‌ها غرب علیه کشور و بحران اقتصادی از مواردی است که کوک در این مطلب آن‌ها را مد نظر قرار داده و پیرامون آن‌ها به ارائه راهکار پرداخته است.
کوک در این مطلب آورده که:
تمامی تلاش در اقتصاد این روزهای ایران برای ساختن اهرم‌هایی برای راه اندازی اقتصاد داخلی، به خصوص از مسیر زیر ساختها مورد آزمایش قرار گرفته است، اما فقدان کارشناسی و عملکرد کارشناسانه در بازار مالی باعث بروز مشکلات شده است.
انتشار اوراق قرضه نفتی (سلف نفتی) طی این مدت مورد بحث قرار گرفته است و حتی ایجاد پولی جدید از سوی بانک مرکزی ایران که از سیستم مبادلات دلاری بین‌الملل محروم شده نیز مورد بحث قرار گرفته است. اخیراً پیرامون این مسائل از بنده سوال شده است و نظر من را راجع به این سیاست‌ها جویا شده‌اند که دیدگاه من به شرح زیر است:
انتشار پول از سوی خزانه
هیمان مینسکی می‌گوید: هر کسی می‌تواند اقدام به انتشار و چاپ پول کند، اما مسئله در اینجا است که این پول مورد قبول دیگران واقع شود.
در طی تحقیقاتم در دانشگاه لندن، پیرامون عملیات‌های تاریخی سیستم مالی انگلستان به تحقیقات پرداختم – زیرا پیش از تشکیل بانک انگلستان در 1694 بوده است – تا متوجه شوم که آیا در این سیستم درسی و تجربه‌ای وجود دارد که بتواند منجر به انعطاف بیشتر سیستم مالی مدرن شود.
در واقع درس‌هایی برای فراگیری وجود داشت.
تا سال 1694 حاکمیت در انگلستان برای تأمین هزینه‌های خود به سادگی اقدام به انتشار ژتون‌های اعتباری به مالیات دهندگان با روش تخفیفی می‌نمود. به عبارت دیگر پرداخت کننده مالیات به این طریق می‌توانست مالیات خود را با پرداخت معادل 8 پوند کالا و خدمات در مقابل 10 پوند مالیات به حاکمیت و خزانه داری پرداخت کند.
به این ترتب اگر مالیات پرداز بایستی در سال 10 پوند مالیات می‌داد، با این طریق و با استفاده از ژتون اعتباری از دو پوند تخفیف یا 25% تخفیف مالیاتی برخوردار می‌شد و اگر 8 پوند مالیات می‌پرداخت از 12.5 درصد تخفیف و به همین سان.
انتشار پول ناشی از فروش انرژی
در واقع نه بانک مرکزی و نه هیچ یک از بانک‌های خصوصی در دنیا نمی‌توانند اقدام به انتشار پول ناشی از فروش انرژی کنند، زیرا اساساً تولید کننده انرژی نیستند. اما بانک مرکزی ممکن است واجد نقش صلاحیت پولی باشد که از این مسیر انتشار پول را کنترل کند. برای مثال در هنگ‌کنگ هیچ بانک مرکزی وجود ندارد و مرجع پولی هنگ‌کنگ است که انتشار دلار از سوی بانک‌های خصوصی را کنترل و نظارت می‌کند.
نکته مهم و قابل توجه در اینجا است که پول و درآمد ناشی از فروش انرژی برای آنکه در مبادلات قابل قبول باشد، بایستی به شکل عمومی قابل بازگشت باشد. .برای مثال خود نفت به شکل عمومی برای افراد قابل استفاده نیست زیرا تنها در پالایشگاه کاربرد دارد. در نتیجه اقدام ایران برای فروش اوراق نفت و سرمایه گذاری بر روی بشکه نفت، به نظر چندان با استقبال عمومی مواجه نخواهد شد.
اما مبنا قرار دادن این پول بر روی سوخت‌های کربنی همچون گاز طبیعی، گازوئیل، بنزین و نفت کوره مسئله‌ای متفاوت است.
«پترو ریال»
توصیه من انتشار و اعتبار دهی از طریق نسل جدید از پتروریال از طریق تولید کنندگان سوخت کربنی است (به خصوص تولید کنندگان دولتی) که در قبال میزان مشخصی از گاز طبیعی در پرداخت قابل بازگشت است. (در واقع منظور کریس کوک آن است که در قبال فروش میزان مشخصی از گاز طبیعی از سوی تولید کنندگان، به انتشار پول یا همان پترو ریال در کشور از سوی فروشندگان اقدام شود)
اهمیت و نکته جالب این روش در این است که به این طریق بهای سوخت‌های کربنی در ایران ممکن است مجدداً به سطح بهای جهانی نزدیک شود، و در قبال آن یارانه‌ها از طریق "پترو ریال" به افراد پرداخت شود و نه به طریق تورم زایی که اکنون بانک مرکزی از طریق متعارف صورت می‌دهد.
این امر از سویی می‌تواند به شکلی اساسی رفتار ایرانیان را به سمت صیانت و حفاظت از انرژی، سرمایه گذاری در انرژی‌های تجدید پذیر و پروژه‌های حفاظت از انرژی سوق دهد.
طبیعتاً در این روش واحد پول انرژی بایستی کاملاً شفاف باشد و مرجع پولی کشور بایستی همکاری نزدیکی با تولید کنندگان در خصوص اعتبار دهی داشته باشد. این روش بر مبنای این واقعیت است که یک واحد انرژی تنها واحد مطلق است.
این پول حاصل از انرژی در نتیجه می‌تواند به عنوان استانداردی ملی، منطقه‌ای و حتی جهانی برای ثبات مالی در نظر آورده شود.
همان‌گونه که سال پیش به اعضای اتاق بازرگانی تهران گفتم، ایرانیان بایستی از آمریکا برای قطع دسترسی آن‌ها به سیستم دلار متشکر باشند زیرا اکنون این احتمال وجود دارد که یک سیستم با ثبات و ممتاز به کار گرفته شود، سیستمی که اساساً و به شکلی محکم بر مبنای ارزش‌های اعتقادی بنا می‌شود.
