معارف اسلامی

«مقام محمود» چیست

عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: مسئله‌ای که امام حسین(ع) را به جایگاه «مقام محمود» رساند این بود که ایشان در غربت اسلام، خود را برای نجات دین خدا خرج کرد و شخصیت امت اسلامی را به خودشان برگرداند.

 

حجت‌الاسلام عبدالکریم بهجت‌پور عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در گفت‌و‌گو با خبرگزاری فارس درباره چگونگی دستیابی به «مقام محمود» در زیارت عاشورا گفت: اصولا مقام محمودی که در قرآن مطرح شده، مقامی است که خداوند متعال به پیامبر اکرم (ص) وعده داده و در آیه 79 سوره مبارکه اسراء بیان کرده است: ای پیامبر! با نماز شبی که بر تو واجب می‌شود می‌توانی به جایگاهی برسی که از آن به مقام محمود یاد می‌شود.

وی با بیان اینکه مقام محمود یعنی مقامی که همگان آن را می‌پسندند، اظهار داشت: علت اینکه به این مقام، محمود می‌گویند یعنی یک رتبه‌ و درجه‌ای که در این درجه، هرکسی طمع می‌کند و به آن علاقه دارد از این رو انسان‌ها، فرشتگان، جنیان و تمام موجودات دارای درک و اختیار، این مقام را می‌ستایند. پس مقام محمود مقامی اینچنینی است که خداوند متعال به پیامبر اکرم (ص) وعده داده است.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی یادآور شد: اینکه مقام محمود به حضرت رسول (ص) وعده داده شده است به این معنا نیست که دیگران نتوانند بر آن وارد شوند و خداوند به پیامبر(ص) فرموده باشد این مقام اختصاصی شماست! خیر بلکه پروردگار متعال می‌فرماید: از طریق بیداری و عبادت شبانه می‌توانی به این مقام برسی مقامی که هرکسی او را می‌ستاید و برای رسیدن به آن غبطه می‌خورد.

وی عنوان کرد: براساس منابع شیعه و سنی، مقام محمود، همان مقام شفاعت است و پیامبر اکرم (ص) بزرگترین شفیع روز قیامت است اما گروه دیگر، مقام محمود را بالاتر از شفاعت می‌دانند و می‌گویند شفاعت فقط مخصوص مرحله آخرت نیست بلکه شفاعت در دنیا نیز محقق خواهد شد به این معنا که فرد در دنیا بتواند سفارش‌ها و دعاهایی در حق دیگران داشته و دعای او در حق دیگران به اجابت برسد یا اینکه او واسطه فیض شده و یک سری فرصت‌هایی به او داده شود که در پرتو این فرصت‌ها بتواند گره‌ایی از کارهای دیگران در دنیا بردارد.

وی افزود: بنابراین مقام محمود مقامی است که با این ویژگی مورد توجه همه قرار گرفته است. مثلا درباره پیامبر اکرم (ص) قائلیم که با توسل به ایشان می‌شود برخی از نیازها و حوائجمان را در دنیا به دست آوریم و برخی از بلاها را از خود دور کنیم و یا حتی به اصلاح برخی از امور بپردازیم.

بهجت‌پور گفت: در زیارت عاشورا از خداوند می‌خواهیم به واسطه ابا عبدالله‌الحسین (ع) و انسی که ما با ایشان داشته و بیعتی که با راه و اهداف امام حسین (ع) برقرار می‌کنیم در حد خودمان به این مقام برسیم لذا یکی از راه‌های رسیدن به مقام محمود، مسیر سیدالشهداء (ع) است یعنی ارادت به حسین بن علی (ع) و همراهی با ایشان و بودن در صف این امام همام می‌تواند این ظرفیت را به انسان بدهد که در درگاه الهی تا آنجایی رشد کند که به مقام محمود برسد.

وی با اشاره به این فراز «وَأسْألُهُ أنْ یُبَلِّغَنِی الْمقامَ الْمَحْمُودَ لَکُمْ عِنْدَ اللهِ» در زیارت عاشورا تصریح کرد: این جایگاه، مقامی است که خود سیدالشهداء (ع) نیز در آنجا حضور دارد. در واقع ما می‌خواهیم از طریق همراهی با حسین (ع) حسینی شویم، وقتی حسینی شدیم در جایگاهی خواهیم بود که ابا عبدالله (ع) قرار دارد.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در پاسخ به این سؤال خبرنگار فارس که چگونه می‌توان به این مقام نزدیک شد، گفت: شخصیت حسین بن علی (ع) دارای ابعاد گوناگونی است و آن چه که حسین (ع) را حسین کرد نافله بود. قرآن کریم خواندن نماز شب را عامل زیادی معرفی می‌کند؛ همان مسئله‌ای که باعث رشد مقام انسان‌ها می‌شود و ابا عبدالله الحسین (ع) را از سایر افراد بشر جدا کرد و حسین (ع) به واسطه آن در درگاه الهی شناخته و آبرومند شد و آبروی خاصی پیدا کرد.

وی خاطرنشان کرد: اگر ما بتوانیم نکته کلیدی شخصیت امام حسین(ع) را دریابیم که باعث رسیدن آن حضرت به مقام محمود شد، به طور طبیعی می‌توان به مقام محمود نزدیک شد. لذا اگرچه حسین بن علی(ع) شخصیتی بود که امام بود و ما نمی‌توانیم به معنای مصطلح به این مقام برسیم و اگر حسین (ع) فرزند پیامبر (ص) بود و ما نمی‌توانیم باشیم اما کارها و عباداتی که ایشان انجام می‌داد از جمله حج، نماز، خمس، زکات و سایر عبادات را ما نیز می‌توانیم انجام دهیم.

بهجت‌پور گفت: کاری که موجب رشد امام حسین (ع) نسبت به سایر افراد شد و شخصیت ایشان را متفاوت کرد و آن را به مقام محمود رساند این بود که در غربت اسلام، خودش را برای نجات اسلام خرج کرد. تعبیری از امام صادق(ع) داریم که می‌فرماید: حسین بن علی (ع) خونش را داد تا بندگان را از ضلالت و گمراهی رهایی بخشد؛ اگر انسان آبرو و خون خویش را در مسیری قرار دهد که این مسیر به روشن شدن راه خدا بیانجامد و در روح یک جامعه، شخصیت بدمد؛ همان کاری که حسین بن علی (ع) کرد و شخصیت امت اسلامی را به خویش برگرداند و اگر کسی چنین کاری کند و به طور عمیق با اهداف حسین (ع) ارتباط برقرار کند به مقام محمود خواهد رسید.