گزارشی از تخریب و اوضاع نامناسب میراث فرهنگی استان

نابودی میراث بختیاری در طرح های آبی وزرات نیرو 

هدف احداث سد گتوند، تأمین بخشی از برق مورد نیاز ایران، کنترل سیلاب های فصلی کارون، تنظیم آب کشاورزی پایین دست و رونق گردشگری اعلام شده که با این حال به نظر می رسد نه تنها این اهداف برآورده نشده بلکه ساکنان در حریم سد از امکاناتی مانند برق، آب آشامیدنی، شغل، زمین کشاورزی، دام، خانه و غیره محروم شده اند.

به تازگی و به دنبال اطلاع از خطر جدی نابودی بزرگ ترین شیرهای سنگی بختیاری به علت آب گیری سد گتوند، به عنوان یک ایرانی، بر آن شدم تا مطلبی به مسئولان وزارت نیرو بنویسم. امیدوارم مخاطبان عزیز این مطلب را بخوانند و نظر بگذارند، شاید مسئولان وزارت نیرو هم ببینند، کمی تأمل کرده، به فکر بیفتند و مدیریت خود را اصلاح کنند تا هویت بختیاری ها به نابودی کشیده نشود. 

اقدامات مسئولان وزرات نیرو مبنی بر تملک نکردن زمین های برخی روستاهای در حاشیه سد گتوند، مجبور کردن اهالی این منطقه به انجام معامله، قطع برق در گرمای توان فرسای فروردین، اردیبهشت و خرداد استان خوزستان، جمع آوری کابل های برق و وادار کردن اهالی به ترک محل زندگی خود از سوی وزارت نیرو در روزهای اخیر برای تمامی ایرانیان ثابت شده است. 

مسئولان وزارت نیرو سعی دارند تا با این فشارها عرصه را بر مردم منطقه سخت و آنان را از خانه و کاشانه خود متواری کنند. در گزارش های مختلف همکاران مطبوعاتی که در رسانه های منطقه و پایتخت هم منعکس شده، این اقدامات ناپسند به خوبی تشریح شده است. به همین منظور و به خاطر آگاهی مردم از اقدامات وزارت نیرو در این گزارش سعی شده تا به صورت تخصصی به موضوع نابودی هویت و اصالت بختیاری ها پرداخته شود.
 
سالیان طولانی است که وزارت نیرو با انجام طرح های انتقال و ذخیره آب به صورت غیرکارشناسی زمینه ضربه خوردن به استان های مختلف کشور مانند خوزستان و چهارمحال و بختیاری را فراهم کرده و با این اقدامات در واقع کل را فدای جزء کرده است.
 
از جمله پروژه ها و طرح های انتقال آبی که نه تنها سودی نداشته، بلکه باعث ضربه زدن به استان های زاگرس نشین شده اند، می توان به تونل های یکم، دوم و سوم کوهرنگ، تونل های یک و دو گلاب، تونل بهشت آباد، سد گتوند و موارد دیگر اشاره کرد. 

به تازگی هم با اعلام مسئولان وزارت نیرو مبنی بر آب گیری سد گتوند، (یکی از بزرگ ترین سدهای ایران بر روی رودخانه کارون در جنوب غربی کشور، در فاصله ۳۸۰ کیلومتری از ریزش گاه رودخانه کارون و ۱۰ کیلومتری شمال شرقی شهر گتوند در استان خوزستان) و اعلام این وزارت خانه به ساکنان روستاهای واقع در مسیر سد برای تخلیه فوری، علاوه بر از دست رفتن سرمایه، شغل، خانه و در یک کلام نابودی زندگی بختیاری های ساکن در منطقه، برخی نمادهای بختیاری هم در حال نابودی است. 

در این میان گورستان روستای دم تنگ در منطقه آبماهیک (در مخزن سد گتوند) که به زور مسئولان باید تخلیه شود، دو شیر سنگی بزرگ با دو متر و ۱۰ سانتی متر طول و در قسمت سر یک متر و ۴۰ سانتی متر ارتفاع دارد که با توجه به طول و ارتفاع این تندیس ها، می توان آن ها را بزرگ ترین شیرهای سنگی ایران دانست و در صورت انتقال ندادن این آثار تاریخی و ارزش مند به موزه، به زودی و برای همیشه در دریاچه سد گتوند غرق می شوند. 

علاوه برای این که میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با کمک بختیاری ها توانسته در سال های گذشته این نمادها را حفظ و از آن ها نگهداری کند و حتی در اقدامی به یاد ماندنی و اساسی در چهارمحال و بختیاری، گورستان شیرهای سنگی چلگرد، مرکز شهرستان کوهرنگ ثبت تاریخی شد، اما با بالا آمدن آب دریاچه سد گتوند این آثار تاریخی و پر اهمیت برای همیشه غرق و نابود می شوند. اگر چه در گذشته هم بسیاری شیرهای سنگی در بیشتر نقاط خوزستان و چهارمحال و بختیاری سرقت و تخریب شده اند، ولی دو شیر سنگی گورستان روستای دم تنگ به علت بزرگ بودن تاکنون سالم مانده اند. 

هدف احداث سد گتوند، تأمین بخشی از برق مورد نیاز ایران، کنترل سیلاب های فصلی کارون، تنظیم آب کشاورزی پایین دست و رونق گردشگری اعلام شده که با این حال به نظر می رسد نه تنها این اهداف برآورده نشده بلکه ساکنان در حریم سد از امکاناتی مانند برق، آب آشامیدنی، شغل، زمین کشاورزی، دام، خانه و غیره محروم شده اند. 

علاوه بر این خطر شوری بیش از حد آب به علت وجود گنبدها و معدن هایی با ذخیره صدها میلیون تن نمک، در پنج کیلومتری محل آب گیری، فریاد کارشناسان و دوست داران حفاظت محیط زیست و نظام مهندسی را بلند کرده است. 

حال مدیران بی مسئولیت وزارت نیرو باید پاسخ بدهند که به چه قیمتی می خواهند اهالی این منطقه را مجبور به مهاجرت و حاشیه نشینی کنند؟ آنان باید بگویند که در ازای چه مبلغی می خواهند، سیاه چادر، دام، خانه، شغل و حتی هویت یک بختیاری را بخرند؟ آیا هویت و اصالت بختیاری ها کالایی فروشی است که مسئولان وزارت نیرو به آنان هشدار جا به جایی داده و گفته اند پولش را می پردازیم؟ 

مسئولان وزارت نیرو اگز میلیارد ها تومان پول هم به یک بختیاری برای مهاجرت بدهند، آیا می توانند مکانی برای حفظ پسوند نام خانوادگی بختیاری ها که در شناسنامه دارند و نشان از هویت آنان دارد را برای شان احداث کنند؟ 

مسئولان وزارت نیرو پاسخ دهند که در صورت مهاجرت اجباری بختیاری ها آنان به نسل های آینده باید چه پاسخی مبنی بر هویت و مکان آباء و اجدادی شان بدهند؟ آیا بایستی بگویند نسل و ریشه ما مربوط زیر آب دریاچه سد گتوند است؟ 

آیا مسئولان وزارت نیرو فراموش کرده اند که امام خمینی (ره)، بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران، فرمودند عشایر ذخایر انقلابند، آیا سزاوار است با این قوم که مورد لطف امام راحل هم بودند، این گونه رفتار کنند؟ 

آیا مسئولان وزارت نیرو در سالی که از سوی مقام معظم رهبری به نان سال "تولید ملی، حمایت کاز و سرمایه ایرانی" نام گذاری شده است، وظیفه دارند تا تولید کننده جامعه را حمایت کنند و یا وظیفه دارند تولیدکنندگان را نابود، آواره، بی خانمان و بی هویت کنند؟ 

آیا مسئولان وزارت نیرو فراموش کرده اند و یا نمی دانند که بختیاری ها یکی از بهترین و اصیل ترین اقوام ایران هستند و در صحنه های مختلف تاریخی برای کشور، افتخار آفرینی های زیادی داشته اند؟ 

آیا مسئولان وزارت نیرو فراموش کرده اند و یا نمی دانند که اگر بختیاری های غیرت مند در بسیاری از صحنه های تاریخی کشور نبودند، مشخص نبود چه بر سر ایرانی و ایرانی می آمد؟ خدا وکیلی مسئولان وزارت نیرو با چه رویی می خواهند در چشم بختیاری ها نگاه کنند؟ 

به هر حال از مسئولان وزارت نیرو عاجزانه تقاضا دارم تا نسبت به این موضوع مهم حساس باشند و همه چیز را در این دنیا و در گرو آب گیری سد گتوند نبینند و با چاره اندیشی علمی و کمک به مردم بی چاره روستاهای حاشیه این سد که به زیر آب می روند، توشه ای برای آخرت خود جمع کنند. زیرا در آیه ۱۳۲ سوره انعام هم خداوند متعال هم فرموده اند: "و هر کس به عملی که کرده رتبه خواهد یافت و خدا از عمل هیچ کس غافل نخواهد بود". 

در پایان به آگاهی هموطنان عزیز که با شیر سنگی کمتر آشنا هستند می رسانم که قوم بختیاری در استان های خوزستان و چهارمحال و بختیاری، به نشانه شجاعت، دلاوری، مهارت شکار، تیراندازی در جنگ و سوارکاری، شیر سنگی را بر آرامگاه بزرگان قوم خود قرار می دهند.