یک روز پس از اعلام خبر احتمال به کارگیری نیروی نظامی علیه سوریه از سوی انگلیس، منابع اسرائیلی از وجود برنامه مشابهی در دولت آمریکا خبر داده اند. برنامه ای که هرچند انجام آن هنوز مورد تردید است، اما می تواند آغازگر فازی جدید در موضع گیری های غرب علیه دولت اسد باشد.
به گزارش «تابناک»، پایگاه اینترنتی «دبکا»، وابسته به محافل امنیتی و اطلاعاتی رژیم صهیونیستی مدعی شده دستور آماده سازی واحدهای ارتش آمریکا برای حمله هوایی محدود به سوریه صادر شده است.
به نوشته این سایت، باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا به نیروهای دریایی و هوایی آمریکا دستور داده آماده سازی و تدارک خود برای انجام یک حمله هوایی علیه دولت اسد و اعمال منطقه پرواز ممنوع بر فراز این کشور را سرعت ببخشند.
مأموریت آن ها شامل ضربه زدن به دولت مرکزی سوریه و مراکز فرماندهی نظامی، به منظور در هم شکستن ثبات دولت اسد و محدود کردن فعالیت های ارتش سوریه است.
علاوه بر این، بر اساس گزارش دبکا، دو سناریو درباره انجام چنین عملیاتی از سوی آمریکا متصور است:
1- حرکت به سوی کنار زدن اسد به وسیله مسلح کردن شورشیان و سازماندهی نیروهای آنان در قالب یک نیروی حرفه ای که بتواند با واحدهای نظامی دولتی رو در رو شود. شواهد انجام این اقدام هم اکنون نیز قابل مشاهده است؛ چرا که چهار روز پیش نیروهای موسوم به «ارتش آزاد سوریه» به یک گردان ارتش سوریه در دمشق حمله کردند.
2- انتخاب گروهی از افسران عالی رتبه که زیر فشار حمله هوایی محدود، با کنار زدن اسد و یا دست زدن به یک کودتای نظامی علیه او موافقت کنند.
انتشار این اخبار در حالی انجام می گیرد که روز گذشته «ویلیام هیگ»، وزیر خارجه انگلیس نیز احتمال توسل به گزینه نظامی علیه سوریه را رد نکرده و مدعی شده بود در صورت اتخاذ چنین تصمیمی، تهاجم به صورت حملات هوایی محدود انجام خواهد گرفت.
با این حال، همان گونه که خود دبکا نیز اشاره می کند، در حال حاضر آنچه برای آمریکایی ها ایجاد ابهام کرده و دست زدن به چنین اقدامی را از سوی آن ها مورد تردید قرار داده، موضع احتمالی روسیه در قبال چنین عملیاتی است.
روسیه تاکنون چندین بار به طور جدی نسبت به توسل غرب به گزینه نظامی علیه سوریه هشدار داده و مخالفت خود را با این کار ابراز داشته است.
از سوی دیگر، فرضیه ای که درباره این موضع گیری های کشورهای غربی مطرح می شود این است که جنین مواضعی می تواند به طور مستقیم با موضوع مذاکرات ایران و 1+5 در مسکو مرتبط باشد.
بر این اساس، غرب سعی دارد با افزایش فشار بر متحد منطقه ای ایران، به طور موازی فشارها علیه ایران را نیز افزایش دهد تا به زعم خود تا حد امکان ایران را وادار به پذیرش خواسته های خود در مذاکرات نماید.
ترس سعودیها از نفوذ ایران در مصر
با گذشت بیش از یک سال از وقوع انقلاب در برخی کشورهای عربی، برندگان و بازندگان این تحولات به تدریج در حال مشخص شدن هستند. در این میان، به نظر میرسد، خانوادههای سلطنتی کشورهای عرب خلیجفارس، بیش از پیامدهای این تحولات احساس نگرانی میکنند.
به گزارش «تابناک»، روزنامه «عرب نیوز» که همواره بازتاب دهنده جهتگیری سعودیها نسبت به اوضاع منطقهای است، امروز در مطلبی به بررسی نفوذ ایران در مصر پس از انقلاب پرداخته و نسبت به احتمال افزایش این نفوذ به شدت ابراز نگرانی کرده است.
عرب نیوز با اشاره به سفر اخیر نمایندگانی از کشور مصر به ایران و دیدار آنان با محمود احمدینژاد، سخنان رئیسجمهور ایران را ملاک قرار داده که گفته، دلیلی برای سفر نکردن وی به مصر نیست.
احمدینژاد در این رابطه گفته بود، مقامات قاهره پیش از این، از حضور ایران در مصر جلوگیری میکردند، ولی اکنون آنان رفتهاند. با این حال، وی گفته منتظر دریافت دعوتنامهای رسمی میماند و هنگامی که این اتفاق بیفتد، به سرعت از مصر دیدار خواهد کرد.
عرب نیوز با اشاره به این موضوع مینویسد، دولت ایران در پی القای این است که اختلافات موجود میان ایران و مصر، صرفاً اختلافات شخصی بوده و اکنون با کنار رفتن رژیم پیشین، زمینه برای نزدیکی دو کشور فراهم شده است. با این حال، این روزنامه بر این باور است، این اختلافات، به تفاوت منافع و امنیت ملی دو کشور ارتباط پیدا میکند.
احمدینژاد در بخشهای دیگری از سخنان خود، به توطئه غرب برای ایجاد شکاف در جهان اسلام اشاره کرده و گفته، وحدت ایران و مصر میتواند موجب باطل شدن تکبر رژیم صهیونیستی و محدود شدن آمریکا شود.
عرب نیوز با دیدی مغرضانه مدعی است، هدف این گونه اظهارات احمدینژاد، کشاندن مصر به سمت جنگ است و ادعا میکند، ایران با تشویق مصر به الغای موافقتنامه صلح با اسرائیل، قصد دارد جنگ جدیدی در منطقه به راه بیندازد. این روزنامه همچنین مدعی است که هدف ایران، تبدیل کردن مصر متحدی همانند حزبالله لبنان و عراق مالکی است.
تحلیلگر عرب نیوز پا را از این هم فراتر گذاشته و مدعی شده، ایران با القاعده در عراق و افغانستان هم پیمان است! وی همچنین به حمایت ایران از حزبالله، حماس و سوریه به عنوانی نکاتی منفی در رابطه با ایران اشاره کرده که مصریها باید با توجه به این موارد، نسبت به نیات ایران درباره کشورشان بدبین باشند.
عرب نیوز همچنین ایران را به مستقیم به دخالت در کشتار مردم سوریه از طریق تحویل سلاح به این کشور متهم کرده و نیز حمایت ایران از دولت مالکی را نیز به عنوان نکتهای منفی برای ایران در نظر گرفته است، حال آن که موضع ترکیه و قطر در این موارد، مورد ستایش نویسنده این مطلب قرار گرفته است.
در پایان، این روزنامه با اشاره به دور دوم انتخابات ریاست جمهوری مصر، مینویسد مصریها باید نسبت به نفوذ ایران در کشورشان هشیار باشند و تصمیم بگیرند که یک دولت مذهبی میخواهند و یا دولتی مدنی. عرب نیوز همچنین این ادعا را مطرح میکند که در صورت روی کار آمدن یک دولت اسلامگرا، مصر به دامان ایران خواهد افتاد و این نکتهای منفی برای این کشور خواهد بود.
به این ترتیب، کاملاً مشخص است که رژیمهای سلطنتی کشورهای حاشیه خلیج فارس به شدت در پی آن هستند با جلوگیری از روی کار آمدن نامزد اسلامگرا در انتخابات مصر (محمد مرسی) جلوی موج تغییر در این کشور را گرفته و به این ترتیب، منافع خود را در مصر تأمین کنند.
معنای معافیت از تحریمها چیست؟
اقدام ایالات متحده در معاف کردن هفت کشور جدید از تحریمهای اعمالی این کشور علیه ایران، در حالی رخ میدهد که پیش از این نیز ده کشور اروپایی به علاوه ژاپن از این تحریمها مستثنی شده بودند. هماکنون نزدیک ۵۰ درصد از فروش نفت ایران با اعمال این استثنائات از تحریم معاف شده است که این امر، دو سناریوی متفاوت را برای اقدام آمریکا مطرح میکند.
به گزارش «تابناک»، در حالی ایالات متحده آمریکا، دیروز نام هفت کشور جدید معاف از تحریمهای اعمالی علیه کشور را اعلام کرده که بنا بر آمار صادرات نفت ایران به این کشورها به علاوه ژاپن، در سال ۲۰۱۱ چیزی در حدود یک میلیون و سیصد هزار بشکه نفت (نزدیک ۵۰ درصد از صادرات نفت ایران) بوده است.
این در حالی است که چین هنوز نزدیک پانصد هزار بشکه نفت از ایران واردات دارد؛ هرچند در ماههای اخیر، بسیاری از مشتریان نفتی ایران در آسیا تحت فشار آمریکا، واردات نفت از ایران را کاهش دادهاند و آمریکا این امر را دلیلی بر معافیت این کشورها اعلام کرده، اما با احتساب این کاهش نیز باید گفت، هنوز بخش مهمی از صادرات نفت ایران به این کشورها انجام میگیرد؛ یعنی چیزی نزدیک یک میلیون و پانصد هزار بشکه، با احتساب نفت صادراتی به چین. حال آن که پیش از این، ده کشور اروپایی از تحریمهای اعمالی آمریکا علیه ایران معاف شده بودند.
اما در این میان، یک پرسش اساسی مطرح میشود و آن اینکه، آیا ایالات متحده با اعمال استثنا در تحریمهای اعمالی علیه ایران، آن هم در یک چنین هجمی نقض غرض نکرده است؟
این گزارش در ادامه آورده است، هر چند ایالات متحده و شخص هیلاری کلینتون اعلام کردهاند که این معافیت به دلیل همکاری این کشورها با سیاستهای آمریکا بوده است، ولی گویا، دلیل اصلی برای معافیت این کشورها، پیامدهای اجرای تحریم بر اقتصاد و صنعت آنها باشد.
برای نمونه، کشور سریلانکا بنا بر آمار، تقریبا ۱۰۰ درصد نیاز نفتی خود را با واردات از ایران تأمین میکند و پالایشگاههای کشورهای مالزی و تایلند با نفت ایران هماهنگی دارند. در نتیجه هزینه جایگزین کردن نفت ایران برای این کشورها، دستکم در کوتاه مدت میتوانست ضررهای اقتصادی چشمگیری به این کشورها وارد سازد.
دو سناریوی متفاوت در این میان برای این اقدام ایالات متحده میتوان در نظر آورد: نخست اینکه اعمال تحریمها از سوی ایالات متحده و سپس مستثنی کردن بخش مهمی از مشتریان نفتی ایران از این تحریمها نشان میدهد که برخورد آمریکا با ایران در حد یک بازی و تبلیغات سیاسی برای اوباما در داخل و واشنگتن در سطح جهانی است.
دوم آن که ایالات متحده میخواهد تا جایی که میشود، اعمال تحریمها را در عمل اجرایی سازد و در نتیجه برای اعمال فشار بیشتر بر ایران و بازخورد آن در آینده برنامه ریزی کند.
در این میان، یک گزاره در میان سخنان دیروز هیلاری کلینتون، میتواند برای رسیدن به پاسخ راهگشا باشد. وزیر امور خارجه آمریکا دیروز گفته است: آمریکا میخواهد با کاهش درآمد نفتی ایران، یک پیام مهم به این کشور بفرستد و آن این که تا هنگامی که ایران جامعه جهانی را متقاعد نسازد، با فشارها و محدودیتهای فزاینده روبهرو خواهد شد.
این جمله را هیلاری کلینتون پس از اعلام فهرست کشورهای جدید معاف از تحریمها علیه ایران به زبان آورده است، در حالی که تجزیه و تحلیل آماری اقدام آمریکا در معاف ساختن مشتریان نفتی ایران، حاکی از آن است که دست کم بخش مهمی از فشار اقتصادی بر ایران، از قبل تداوم فروش نفت برداشته خواهد شد.
امروز همچنین یکی از کارشناسان اقتصادی مرکز خدمات مالی ماساچوست، اعلام کرده است که تداوم بحران در اروپا و بحران اقتصادی در جهان، وابستگی شدیدی به تنش با ایران و قیمت جهانی انرژی دارد.
سوانسون اعلام کرده است که افزایش ناگهانی بهای انرژی که میتواند از تنش با ایران حاصل شود، به رکود و بحران اقتصادی در اروپا دامن خواهد زد.
از سویی، نمیتوان به این استثناءها به عنوان یک شکست در تحریمها نگاه کرد، زیرا برنامه ایالات متحده برای اعمال این معافیت این است که این کشورها در بلند مدت اقدام به کاهش واردات نفت از ایران کرده و تا مرحله جایگزینی نفت ایران پیش روند.
همچنین نکته مهم دیگری که در این میان وجود دارد، این که ایالات متحده چین را از تحریمهای اعمالی علیه ایران معاف نکرده است، در حالی که چین نزدیک یک پنجم از تولیدات نفت ایران را خریداری میکند؛ بنابراین، این امر میتواند در قبال سخنان مقامات چینی باشد که بارها اعلام کردهاند با تحریمهای یکجانبه علیه ایران مخالفند. شاید ایالات متحده درصدد است با این کار، چین را مجاب به همراهی برای تحت فشار گذاردن ایران کند. از سویی نباید این موضوع را فراموش کرد که این اقدام آمریکا میتواند روند کاهش قیمت جهانی نفت را که طی ماههای اخیر ادامه داشته، تثبیت کند و از افزایش مجدد آن تا حد زیادی جلوگیری کند.
در نتیجه میتوان گفت، اقدام آمریکا در اعمال تحریمها علیه ایران، هرچند در بلند مدت میتواند سیاستی برای تحت فشار قرار دادن ایران باشد، اما در مقطع کنون، با توجه به تأثیر این تحریمها در اقتصاد بینالملل و با توجه به اینکه آمریکا از این امر به خوبی آگاه است که اجرای تحریمها به شکل کامل برای بسیاری از مشتریان نفتی ایران امکانپذیر نیست، این اقدامات بیشتر میتواند یک بازی سیاسی و تبلیغاتی برای ایالات متحده باشد؛ بازی که نه باید به عنوان یک شکست در تحریمها به آن نگاه کرد و نه به عنوان نشانی از برنامهریزی آمریکا برای قابل اجرا ساختن تحریمها در حد ممکن. تنها وجه سیاسی این اقدام است که در اوضاع کنونی، اقتصاد جهانی و تقابل چین و آمریکا، میتواند ملاکی برای این اقدام آمریکا تلقی شود.