اخبار میراث فرهنگی استان

"سه گوش" در گذر زمان فرهنگی و هنری  27/1/1391  11:37:00 911-12780-5 کد خبر RSS :: پرینت

«بیش از هشتاد سال است که ساختمان سه گوش در میانه شهر اهواز و در کرانه کارون با قامتی برافراشته ناظر رهگذران است و منظور نظر آنان. در گذر این زمان نه چندان طولانی سه گوش از فراز بام بلند خود بارها شاهد کامروایی‌ها و نامرادی‌های اهواز و اهوازی‌ها بوده است؛ مردمانی که هر روز صد به صد و هزار به هزار با چشمی بر این بنای باشکوه از کنار آن می‌گذرند. اما اهمیت و اعتبار سه گوش محدود به این نیست. هر چند تداعی سه گوش و اهواز درست هم‌چون تداعی همسایه آن پل سفید و اهواز حقیقتی است آشکارتر از آفتاب عالم‌تاب.» به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) از خوزستان ساختمان سه گوش در سال 1308 به عنوان مقر بانک ملی مرکزی اهواز افتتاح شد، در سال 1311 مقر اداره حکومتی ولایت (استانداری) بود و در سال 1321 به مقر ارتش متفقین در خوزستان (در زمان اشغال اهواز در جنگ جهانی دوم) تبدیل بود. این ساختمان در سال 1330 مقر سازمان آمریکایی اصل چهار (Point four) ترومن، ستاد استانداری خوزستان، ستاد فرمانداری اهواز و اداره کل دارایی خوزستان بود. ساختمان سه گوش در سال 1336 به مبلغ 2 میلیون و دویست هزار تومان از بانک ملی ایران خریداری و به دانشکده پزشکی دانشگاه گندی ‌شاپور تبدیل شد. سه گوش از سال 1345 تا 1350 دانش سرای عالی تربیت دبیر، مرکز علوم پایه دانشگاه جندی‌شاپور، مرکز علمی و سمعی‌ـ‌بصری دانشگاه جندی‌شاپور، دانشکده علوم و سازمان مرکزی این دانشگاه بود. کاربری این ساختمان در سال 1350 به دانشکده ادبیات و زبان‌های خارجی دانشگاه جندی‌ شاپور تبدیل و در سال 1389 تخلیه و به دانشکده ادبیات و علوم انسانی واقع در دانشگاه شهید چمران منتقل شد. دکتر عباس امام، عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز، که در این خصوص پژوهش‌هایی انجام داده، سمیناری برگزار، نمایشگاه عکسی برپا و کتابی نوشته است، در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) در خوزستان اظهار داشت: سه گوش در سطح استانی از محدود کهن ساختمان‌های برپا مانده و برجای مانده از آغاز دوران ایران معاصر در خوزستان است؛ دورانی که بازماندگان آغازین آن در مسجدسلیمان، آبادان، خرمشهر، لالی، اندیمشک و ماهشهر اندک اندک از دیدگاه دوره شده و در خیال‌ها، عکس‌ها و فیلم‌ها جای‌گیر می‌شوند. وی افزود: 2 دانشگاه قدیمی این استان یعنی دانشگاه علوم پزشکی جندی ‌شاپور و دانشگاه شهید چمران اهواز هر یک به گونه‌ای هویت خود را مدیون سه گوش هستند؛ اولی در هسته اولیه پیدایش خود و دومی در نماد سازمانی همیشگی‌اش چرا که سه گوش اساسا خاستگاه این 2 دانشگاه بوده است. در عین حال در طول بیش از پنجاه سالی که این ساختمان در قالب یک مرکز دانشگاهی ایفای نقش کرده، استادان بسیاری در آن تدریس کرده‌اند هم‌چنان که دانشجویان بسیار فراوانی در آن درس‌ها آموخته‌اند. او، با اشاره به مورد توجه بودن سه گوش از جنبه ملی، گفت: ثبت سه گوش به عنوان اثری در زمره آثار میراث فرهنگی کشور نشان‌گر صحت این مدعا است به ویژه باید از معماری ویژه سه گوش نام برد که آیینه چشم‌نوازی است از معماری با شکوه دوره ساسانی همراه با آجرکاری‌ها و کاشی‌کاری‌های دوره اسلامی که با طراحی معماران آلمانی غنیمت یافته است. از سوی دیگر سه گوش از یادگار‌های آثار و ابنیه مرتبط با دوران موسوم به دفاع مقدس از سال 1359 تا 1367 است چرا که آثار زخم‌های برجا مانده از جنگ تجاوزکارانه صدام حسین هنوز هم بر بدن این نماد پایداری خوزستانیان و ایرانیان در برابر دیدگان است. امام، در خصوص اهمیت بین‌المللی سه‌گوش، گفت: طراح و سازندگان آن آلمانی‌ها بوده‌اند و اولین صاحب منصب ساکن شده در سه گوش دکتر شو‌ن ‌آلمانی بوده که ریاست نخستین بانک ملی خوزستان را برعهده داشته است. در اواخر دهه سی خورشیدی دانشکده پزشکی در سه گوش مستقر شد و تا حدود یک دهه بعد نخستین مدرسان علوم پایه پزشکی شاغل در سه گوش شهروندان آلمانی از دانشگاه توبینگن آلمان بوده‌اند و در سال‌هایی نیز مدرسان انگلیسی، آمریکایی، فرانسوی و بلژیکی در آن دست‌اندرکار آموزش 2 رشته زبان و ادبیات انگلیسی و زبان و ادبیات فرانسه بوده‌اند. این عضو هیات علمی دانشگاه توضیح داد: من بیش از سی‌سال با سه گوش زندگی کرده‌ام. از سال 58 به عنوان دانشجوی رشته زبان و ادبیات انگلیسی تاکنون به عنوان استاد. این ساختمان همواره برای من خاطره انگیزه بوده است؛ خاطراتی گاه شیرین و گاه تلخ. وی اظهار داشت: از نگاه کلی و غیرتخصصی ساختمان سه گوش در حال حاضر دست‌خوش مخاطراتی است که از جمله آن‌ها می‌توان به سپری شدن بخشی از عمر طبیعی ساختمان و آجری بودن آن در محیط مرطوب اهواز نام برد. در واقع شرجی بودن هوا در ماه‌های بسیاری از فصول سال آسیب‌پذیری این ساختمان را دوچندان کرده است. او خاطرنشان کرد: مجاورت با رود کارون و انتقال رطوبت زیان‌بار لایه‌های خاک آن به پی ساختمان، وجود درخت‌های درشت‌ریشه مانند کنار و اکالیپتوس در دورن و بیرون ساختمان گوش که ریشه‌های آن‌ها از پایین به دیوارها آسیب‌های جدی رسانده و شاخ و برگ‌های بلند آن‌ها از بالا باعث کورشدن نمای زیبای سطوح بالای ساختمان شده‌اند نیز از جمله این مخاطرات هستند. امام یادآور شد: بروز درزها و ترک‌های بسیار آشکار و خطرناک در دیوارهای ساختمان، موریانه‌زدگی اکثر درب‌ها و پنجره‌ای چوبی و دیوارهای ساختمان و تخریب ویترین‌های منحصر به فرد موجود در راهروهای ساختمان از عوامل تهدید کننده این ساختمان هستند. مخاطرات حاصل از عبور مترو از کنار این ساختمان که قرار است عملیات اجرایی آن آغاز شود، تخریب بخش وسیعی از گچبری‌های داخل راهروها و اتاق‌ها، عدم تخصیص بودجه و اعتبارات مالی لازمه به منظور حفظ و نگهداری ساختمان نیز مواردی هستند که تهدیدی برای این ساختمان هشتاد ساله به شمار می‌روند. وی تاکید کرد: عدم توجه به زیباسازی بیرونی ساختمان به گونه‌ای که در بالای 2 دروازه ورودی ساختمان و دیوارهای طرفین آن هزاران لامپ رنگی زیبا وجود دارد که به دلیل نبود بودجه و اعتبارات سی سال است که خاموش بوده و شهر اهواز را از یکی از مناظر بسیار باشکوه و دیدنی در شب‌ها محروم کرده است. او، که برای حفاظت از این ساختمان پیشنهاد تشکیل هیات امنا را داد، بیان کرد: با توجه به اثبات مالکیت قطعی دانشگاه شهید چمران اهواز بر عرصه و اعیان ساختمان سه گوش و در عین حال عدم توانایی مالی دانشگاه برای هزینه کردن در راستای حفظ و حراست از این اثر ثبت شده ملی پیشنهاد می‌شود با حفظ هویت دانشگاهی‌ـ‌آموزشی این اثر در شصت سال اخیر و نیز با در نظر گرفتن اولویت درآمدزایی آن در قالب نهادی مانند موزه خوزستان‌شناسی، موزه دانشگاه شهید چمران و نظایر آن‌ها هیات امنایی متولی اصلی برنامه‌ریزی‌های کلان مرتبط با کاربری این اثر باشد. این عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز، با اشاره به ویژگی اعضای هیا امنا، گفت: به نظر می‌رسد هیات امنایی با ترکیب ریاست دانشگاه شهید چمران به عنوان مالک بنا، ریاست سازمان میراث فرهنگی و گردشگری خوزستان به عنوان حامی اثر، استاندار خوزستان یا نماینده تام‌الاختیار او به عنوامی حامی و پی‌گیر مصوبات هیات امنا، 2 خوزستان‌شناس صاحب اثر در زمینه خوزستان‌شناسی و ساختمان سه گوش به عنوان حامی و مسؤول اطلاع‌رسانی و یک نفر به نمایندگی از اعضای شورای شهر اهواز، به عنوان نمایندگان افکار عمومی شهر می‌توانند به بهترین وجه ممکن از این ساختمان حفاظت کنند. امام خاطرنشان کرد: دستور کار پیشنهادی برای نخستین نشست هیات امنای ساختمان سه گوش این است که اعضا به بحث و بررسی چگونگی تهیه گزارش کار فنی و کارشناسانه وضعیت آسیب‌شناسی ساختمان بپردازند، چگونگی تامین نیازهای مالی و اعتباری مربوطه را مورد بحث قرار داده و راهکارهای درآمدزایی اثر با در نظر داشتن هویت فرهنگی، آموزشی و دانشگاهی آن را ارایه دهند.