یک تحلیل از ناهنجاری در جامعه

سوداگران مرگ در کمین مصرف کنندگان قلیان در قهوه خانه ها

تهران - قهوه خانه در فرهنگ کهن ایرانی، مکانی برای خوردن چای خوش طعم ایرانی، نشر افکار و اخبار اجتماعی و سیاسی، نقالی و شاهنامه خوانی به شمار می رفت و در میان مردم نقشی فرهنگی و اعتباری داشت اما امروز با انحرافاتی روبرو شده است .

به گزارش خبرنگار اجتماعی ایرنا، هرچند اکنون برخی از قهوه خانه ها تلاش دارند اعتبار فرهنگی پیشین خود را احیا کنند اما استعمال دخانیات و قلیان در این اماکن، این فضاهای فرهنگی را به فضایی آکنده از دود و تهدید ، تبدیل کرده است. البته استعمال دخانیات طبق آیین نامه اجرایی قانون جامع کنترل و مبارزه با دخانیات، ممنوع است اما معلوم نیست چرا قهوه خانه داران ، سال گذشته از شمول این آیین نامه خارج شدند. قلیان در ایران همانند بسیاری از کشورهای خاورمیانه، یکی از وسایل تفریحی رایج است که گرچه بارها تلاش های متعددی از سوی مسولان ذیربط برای جمع آوری آن از اماکن عمومی به ویژه سفره‌خانه‌های سنتی شده است،‌ اما ظاهرا به راحتی نمی ‌توان شر آن را از چنین مکان‌هایی کم کرد. این در حالی است کارشناسان بهداشتی بارها هشدار داده اند که استعمال دخانیات، زمینه را برای رو آوردن افراد به ویژه نسل جوان به مواد مخدر فراهم می کند؛ مساله ای که این روزها شاید بیش از هر زمان دیگری رخ می نمایاند. *** فریب توتون های معطر و رنگارنگ را نخورید متاسفانه اکنون برخی قهوه خانه ها با قلیان های رنگارنگ و توتون هایی با طعم های مختلف به مکانی برای فروش و توزیع مواد مخدر تبدیل شده اند، مساله ای که مسوولان ذیربط آن را تایید می کنند. طبق مشاهدات عینی خبرنگار ایرنا از برخی قهوه خانه های تهران، مواد مخدر در این قهوه خانه ها به راحتی خرید و فروش می شود. گزارش خبرنگار ایرنا حاکی از آن است که اینگونه قهوه خانه ها به پاتوق معتادان و همچنین به مکانی امن برای رد و بدل مواد مخدر تبدیل شده است. این قهوه خانه ها مملو از افراد مختلفی است که در ظاهر برای قلیان کشیدن به این مکان ها مراجعه می کنند اما در حقیقت هدف اصلی آنان خرید و فروش مواد مخدر است. فروشندگان مواد مخدر در اطراف یا داخل این قهوه خانه ها، مشتریان همیشگی خود را پیدا می کنند و به ترویج اعتیاد در جامعه دامن می زنند. همچنین بسیاری از سوداگران مرگ، نخستین قربانیان خود را از این مکان ها شناسایی و انتخاب می کنند. قلیان ها، ترفندی برای جذب معتادان شده اند و اینگونه است که دامنه تهدیدات و تبعات شیوع موادمخدر در کشور از قهوه خانه ها، راه خود را برای وارد شدن به خانه های ایرانی باز می کند. ** 40 درصد معتادان به مواد مخدر، قبلا قلیان مصرف کرده اند یک استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران درباره اعتیاد آور بودن قلیان ها به خبرنگار ایرنا می گوید: برخلاف تصورات اشتباه برخی افراد که قلیان را اعتیادآور نمی پندارند، این پدیده به علت بالا بودن میزان نیکوتین، خاصیت اعتیاد آور دارد. دکتر' آزاده موسی پور ' می افزاید: در قلیان از زیانبارترین و بدترین نوع تنباکو استفاده می شود و کسانی که قلیان را به شکل تفننی استفاده می کنند وقتی به سطح خونی خاص نیکوتن می رسند در این حالت متمایل و معتاد به مصرف مواد مخدر می شوند. وی با بیان اینکه قلیان به خاطر شکل و شمایلی که دارد گاهی برای تزئین خانه ها خریداری می شود، اضافه می کند: وسوسه آزمایش آن، خانواده را به سمت قلیان کشی سوق می دهد و زمینه ساز ورود به مصرف مواد مخدر است. موسی پور بابیان اینکه 40 درصد معتادان به مواد مخدر، پیش تر مصرف کننده قلیان بوده اند، می گوید: بسیاری از تفاله های تنباکو که باید در زباله دان ریخته و معدوم شوند، در قلیان مصرف می شود. وی درباره احتمال عرضه مواد مخدر در برخی از قهوه خانه ها می گوید: بسیاری از افراد بویژه جوانان شبانه برای کشیدن قلیان به قهوه خانه روی می آورند و فردی که این ماده دخانی را مصرف می کند، به دلیل وابستگی شدید به این ماده ، به استعمال انواع ماده مخدر نیز روی می آورد. وی تصریح می کند، سودجویان، جوانان را در قهوه خانه رصد می کنند و معتقدند فردی که قلیان می کشد آمادگی تجربه مصرف هر ماده دیگری را نیز دارد. این استاد دانشگاه خاطرنشان می کند که خانواده ها باید فرزندان خود را از مضرات قلیان و مواد مخدر آگاه کننده و بر تردد آنها کنترل داشته باشند. دبیر اجرایی جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات ایران نیز به خبرنگار ایرنا درباره چگونگی خارج شدن قهوه خانه ها از شمول قانون منع استعمال دخانیات می گوید: قانون جامع ملی مبارزه با دخانیات به عنوان یکی از پرافتخارترین قوانین در سال 85 به تصویب نمایندگان مجلس شورای اسلامی رسید و آیین نامه آن از سوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ابلاغ شد. 'محمدرضا معدنی' می افزاید: این قانون در تمام سازمان ها، ارگان ها و اماکن قابل اجرا بود اما از همان روزهای نخست، برخی افراد سودجو تلاش کردند تا این قانون را تغییر دهند و بالاخره نیز در پایان سال گذشته به خواسته خود رسیدند. *** مخالفت وزارت بهداشت با مستثنی شدن قهوه خانه ها از اجرای قانون وی با اشاره به اعلام مخالفت وزیر بهداشت با مستثنی شدن قهوه خانه ها از اجرا کردن قانون، خاطرنشان می کند جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات ایران و وزارت بهداشت شکایتی را در این زمینه به دیوان عدالت اداری ارایه داده اند. دبیر اجرایی جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات ایران می گوید: اکنون این مساله را پیگیری می کنیم تا استعمال دخانیات در قهوه خانه ها نیز منع شود. به گفته معدنی ، طبق تحقیقات این جمعیت، 99 درصد معتادان و قاچاقچیان مواد مخدر و مبتلایان هپاتیت و ایدز با یک نخ سیگار شروع کرده اند. *** سیگار دروازه ورود به اعتیاد وی تاکید می کند سیگار دروازه ابتلا به تمام اعتیادها است. رییس کمیته درمان ستاد مبارزه با مواد مخدر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز به خبرنگار ایرنا می گوید: نیروی انتظامی باید از فعالیت قهوه خانه های متخلفی که در آن خرید و فروش موادمخدر انجام می شود، جلوگیری کند. 'عباسعلی ناصحی' می افزاید: راهکار وزارت بهداشت برای کنترل ترویج این پدیده شوم در قهوه خانه ها ، بیشتر ارایه راهکارهای پیشگیرانه است. وی بر اطلاع رسانی به مردم در این زمینه تاکید می کند و می افزاید: مردم باید نسبت به استعمال دخانیات در قهوه خانه ها حساس باشند. به هرحال با توجه به اعتیاد آور بودن قلیان، میزان وابستگی به مصرف این ماده دخانی بسیار شدید است. امروزه شرکت های تولید کننده مواد دخانی، جوانان را با ترفندهای مختلف و ظواهر زیبا، به سمت اعتیاد می کشانند و این زنگ خطری برای والدین است. علاوه براین، متخصصان اعلام می‌ کنند که مصرف‌ کنندگان قلیان، در هر بار مصرف، دود بسیار زیادتری را در مقایسه با کشیدن یک نخ سیگار دریافت می‌ کنند. افراد سیگاری که به طور متداول ‌8 تا ‌12 نخ سیگار در روز مصرف می‌ کنند، به طور متوسط با ‌40 تا ‌75 پُک که به مدت ‌5 تا ‌7 دقیقه به طول می ‌انجامد، حدود ‌5 تا 6 لیتر دود استنشاق می‌ کنند در حالی ‌که مصرف ‌کننده قلیان در هر وعده مصرف که به طور متداول ‌20 تا ‌80 دقیقه طول می ‌کشد، حدود ‌50 تا ‌200 پُک می ‌زند که هر پک به طور متوسط حاوی ‌15/0 تا یک لیتر دود است. همچنین تحقیقات اخیر نشان داده‌اند که کشت مواد داخل لوله قلیان حاوی صدها نوع قارچ و میکروب بوده و این میکروب‌ها و قارچ ها به راحتی توسط دود، وارد دستگاه تنفس می شود و ایجاد عفونت های مزمن می‌ کند. مردم تصور می کنند قلیان کشیدن یک تفریح است در صورتی که قلیان از سیگار مضرتر است، کبودی لب و ناخن که در افراد سیگاری دیده می شود در مصرف کنندگان قلیان بیش تر بوده و احتمال بروز سکته قلبی هم در این افراد بیشتر است. برخلاف عقیده برخی از مردم که تصور می کنند قلیان با توجه به آبی که در کوره قلیان است و ادواتی مثل چوب و نی مقداری از سم و خطرات و مضرات دود را می گیرد، باید توجه داشت که همین ادوات، سمی بودن و مضرات و ضرر و زیان دود ناشی از قلیان را تشدید می کند. دود ناشی از قلیان در ادوات باقی می ماند و در مراحل بعدی و در اثر استفاده از قلیان به طور مستقیم وارد ریه می شود و ضرر و زیان جبران ناپذیری را به انسان وارد می سازد. تنباکو و توتون که در قلیان استفاده می شود معمولا از بدترین نوع توتون و تنباکوست و توتون های میوه ای و شیمیایی به مراتب بدتر از توتون معمولی هستند. کشیدن قلیان یکی از عواملی است که به انتقال بیماری های عفونی نظیر سل و هپاتیت منجر می شود و علت آن، استفاده مشترک از قلیان در بین افراد است. قهوه خانه ها و استفاده از قلیان در این اماکن، یکی از معضلات جامعه ما محسوب می شود؛ وجود این معضل به علت خطرات پزشکی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی، توجه جدی مسوولان ذیربط را می طلبد. به نظر می رسد تهیه و تدوین قوانینی جامع از سوی دستگاه قانون گذاری ؛ اجرای دقیق و صحیح قانون ،‌ تشدید نظارت ها بر اینگونه اماکن و برخورد قاطع دستگاه های انتظامی و قضایی با متخلفین می تواند به حل این معضل مساعدت کند.